Mong mỏi thưởng Tết
Trong nhiều năm qua, mức thưởng Tết có sự chênh lệch rõ rệt giữa các ngành nghề và lĩnh vực. Các doanh nghiệp lớn với doanh thu ổn định thường có mức thưởng cao, trong khi các doanh nghiệp nhỏ hoặc vừa, gặp khó khăn về tài chính, có thể chỉ có thưởng mang tính biểu tượng.
Đối với người lao động, khoản thưởng Tết mang lại ý nghĩa lớn, không chỉ là nguồn tài chính giúp họ chuẩn bị cho các hoạt động đón Tết như mua sắm, trang trí nhà cửa, mà còn để tặng quà cho cha mẹ, người thân. Dù ít hay nhiều, khoản tiền thưởng này giúp người lao động cảm thấy được trân trọng và tăng cường sự gắn bó với công việc cũng như công ty.
Chính vì vậy, vào những ngày cuối năm, mọi người không khỏi cảm thấy lo lắng và hồi hộp khi nghe thông báo về mức thưởng Tết. Anh Nguyễn Huy Mạnh (33 tuổi, quận Gò Vấp, TP. HCM) - nhân viên kho của một đại lý hàng tạp hóa cho biết, mức lương hàng tháng của anh khoảng 11 triệu đồng. Mỗi năm, anh nhận được mức thưởng Tết tương đương với một tháng lương. Vợ anh làm nhân viên bán hàng, lương và doanh thu cũng tương tự.
Vợ chồng anh có một bé 4 tuổi đang học mẫu giáo. Với mức lương đó, sau khi chi tiêu cho thuê nhà và ăn uống, vợ chồng anh không tiết kiệm được nhiều mỗi tháng. Do vậy, vợ chồng anh thường phân chia: Thưởng Tết của anh để mua sắm và gửi về quê biếu bố mẹ đón Tết. Còn thưởng Tết của vợ anh sẽ dùng một phần chi tiêu trong dịp Tết, một phần tiết kiệm cho những việc quan trọng sau này. Dù không nhiều, nhưng anh nghĩ tiết kiệm từng chút một sẽ giúp xoay xở được khi cần thiết.
Chị Nguyễn Thị Mai (37 tuổi, quê Sóc Trăng) đang làm việc tại một cơ sở xét nghiệm tư nhân ở TP. HCM. Công ty nơi chị làm việc không có mức thưởng Tết cố định mà mức thưởng phụ thuộc vào doanh thu đạt được trong năm. Nếu đạt KPI (chỉ số hiệu quả công việc) từ 70% trở lên, chị sẽ được nhận tiền thưởng. Chính sách thưởng Tết này khiến chị phải nỗ lực làm việc để hoàn thành chỉ tiêu đề ra.
Chị Mai chia sẻ, từ KPI mà chi nhánh chỉ chị đặt được, công ty sẽ tính toán mức thưởng dựa trên hệ số hoàn thành, rồi nhân với mức lương cơ bản. Do đó, chị chưa biết con số chính xác. Nhưng nếu hoàn thành chỉ tiêu, chị sẽ nhận được khoảng 6 - 7 triệu đồng tiền thưởng.
Chị Mai cho hay, chị đang cố gắng làm việc để đạt được chỉ tiêu, mong có tiền thưởng Tết. Chị mới lập gia đình, dự kiến sẽ sớm có em bé nên chi phí sinh hoạt sẽ tăng lên khá nhiều so với bình thường.
Thưởng Tết 2025 ít nhất bằng năm ngoái
Theo dự báo từ Cục Quan hệ lao động và tiền lương (Bộ Lao động Thương binh Xã hội), mức thưởng Tết năm 2025 sẽ đạt ít nhất bằng mức của năm 2024. Nhận định này được căn cứ vào việc tăng lương, một số ngành có hiệu quả sản xuất tốt, công nhân phải làm thêm giờ, cùng với sự đồng hành của người lao động với doanh nghiệp trong bối cảnh khó khăn của năm qua.
Trao đổi với Báo Tuổi Trẻ, đại diện Cục Quan hệ lao động và tiền lương cho biết, trong một năm có 12 tháng, tương ứng với 12 tháng lương. Việc doanh nghiệp chi trả nhiều hơn hoặc thưởng "tháng lương thứ 13" là một thỏa thuận riêng giữa các bên và không có quy định bắt buộc. Nhà nước chỉ can thiệp để đảm bảo mức lương không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng, còn thưởng Tết sẽ do thị trường tự điều chỉnh.
Việc thu thập thông tin về tình hình lương thưởng Tết giúp nắm bắt tình hình quan hệ lao động, đánh giá thực trạng của thị trường, và làm căn cứ để điều chỉnh mức lương tối thiểu. Một thị trường lao động ổn định là cơ sở để xem xét mức lương tối thiểu hợp lý hơn.
Thêm vào đó, nếu doanh nghiệp và người lao động đã thỏa thuận về khoản tiền thưởng mà doanh nghiệp không thực hiện, có thể dẫn đến tranh chấp, lúc này cơ quan chức năng sẽ can thiệp để giải quyết theo quy định pháp luật.
Theo đánh giá, tiền thưởng Tết thường xoay quanh mức lương bình quân của người lao động. Thưởng Tết Dương lịch thường tương đương khoảng nửa tháng lương. Khi lương tăng, mức thưởng cũng sẽ tăng tương ứng. Ví dụ, nếu lương tăng khoảng 7 - 8%, mức thưởng Tết cũng sẽ tăng tương tự.
Đại diện Cục Quan hệ lao động và tiền lương cho biết thêm, Bộ Lao động Thương binh Xã hội sẽ tiếp tục đôn đốc các địa phương gửi báo cáo về tình hình lương thưởng. Khoảng ngày 15/1/2025, số liệu sẽ được tổng hợp tương đối đầy đủ.
Ông Hà Minh Vĩ - Phó Chủ tịch Thường trực Công đoàn các KCN tỉnh Bắc Giang (với khoảng 212.000 lao động) cho biết, công đoàn đã triển khai công tác báo cáo tình hình lương thưởng tới các công đoàn cơ sở. Theo thông tin sơ bộ, tình hình sản xuất tại các doanh nghiệp trong tỉnh ổn định. Một số doanh nghiệp đang mở rộng quy mô sản xuất và yêu cầu công nhân làm thêm giờ, vì vậy dự báo thưởng Tết năm nay sẽ bằng hoặc cao hơn năm trước, với mức thưởng khoảng 5 - 6 triệu đồng/người.
Ông Vĩ cho biết thêm, gần dịp Tết, các doanh nghiệp mới thông báo mức thưởng do lo ngại tâm lý so sánh giữa người lao động. Điều này có thể ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh hoặc làm mất cân đối với kết quả sản xuất kinh doanh theo kế hoạch đã đề ra. Hiện mức lương cơ bản cao nhất tại các KCN tỉnh Bắc Giang dao động khoảng 5,2 triệu đồng/tháng, tuy nhiên, nếu tính cả phụ cấp, thâm niên và thưởng, thu nhập bình quân của người lao động có thể lên tới 7,5 - 8 triệu đồng/tháng.
Còn ông Nguyễn Đình Thắng - Chủ tịch Công đoàn các KCN và khu chế xuất Hà Nội (với trên 154.000 lao động) cho hay, đến nay chưa có đơn vị nào công bố mức thưởng Tết, nhưng dự báo sẽ tương đương hoặc cao hơn một chút so với năm ngoái. Hiện có những nơi sản xuất ổn định, công nhân tăng ca, nhưng cũng có cơ sở gặp khó khăn, đang triển khai các giải pháp để chăm lo tốt hơn cho người lao động.
Về mức thưởng Tết, ông Thắng cho rằng, mỗi doanh nghiệp có chế độ đãi ngộ, lương cơ bản và phụ cấp khác nhau, nên rất khó để đưa ra một nhận định chính xác. Dự kiến, phải đến gần Tết Nguyên đán, khi các doanh nghiệp hoàn thành báo cáo, số liệu về thưởng Tết mới có thể chính xác.
