Vụ khiêng quan tài diễu phố: Sáng tạo để “câu like”, coi chừng vướng vòng lao lý

Bất chấp tất cả để có tương tác

Ngày 4/3, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. HCM cho biết đang củng cố hồ sơ để khởi tố bị can đối với Hồ Ngọc Tuấn (SN 2000, quê Long An), Nguyễn Văn Quyết (SN 1995, ngụ quận 12), Võ Thị Thanh Xuân (SN 1995, vợ Quyết), Nguyễn Đăng Khoa (SN 2000, ngụ tỉnh Long An) cùng 5 người khác về tội Gây rối trật tự công cộng.

Theo cơ quan chức năng, đây là nhóm người liên quan đến vụ khiêng quan tài diễu hành trước khu vực chợ Bến Thành, quận 1, TP. HCM.

Làm việc với cơ quan điều tra, Tuấn khai mình bán quần áo online trên TikTok nhưng do chưa có vốn nên đã đi làm thuê để kiếm tiền. Sau khi làm quen với vợ chồng Quyết, cả ba bàn bạc và lên kế hoạch kinh doanh.

Vợ chồng Quyết đồng ý hỗ trợ Tuấn khởi nghiệp online, bỏ vốn đầu tư, còn Tuấn phụ trách thiết kế, quảng cáo và bán sản phẩm, lợi nhuận chia đều 50/50.

Tuấn đã quay nhiều clip với các ý tưởng khác nhau để đăng lên TikTok, nhưng lượt xem không như kỳ vọng. Do đó, Tuấn nảy sinh ý tưởng quay clip với cảnh bốn người mặc áo đen khiêng quan tài diễu phố để tạo sự kiện sốc, tăng lượt xem.

Tuấn cho biết đã tham khảo ý tưởng từ các nguồn nước ngoài và biến tấu cho mới mẻ. Sau đó, Tuấn cùng vợ chồng Quyết và Nguyễn Đăng Khoa (bạn Tuấn) đã thống nhất thực hiện.

Sáng ngày 25/2, cả nhóm đã chở quan tài từ Long An lên TP. HCM bằng xe chuyên dụng phục vụ đám tang, đến studio để quay. Sau đó, nhóm tiếp tục khiêng quan tài ra đường Huyền Trân Công Chúa để quay chụp tiếp. Tuy nhiên, Tuấn cảm thấy chưa hài lòng với kết quả và quyết định cùng vợ chồng Quyết mang quan tài đến chợ Bến Thành để quay thêm.

Khi xe chở quan tài đến chợ Bến Thành, Tuấn đưa áo đen cho Thẩm và ba người khác mặc vào, rồi họ đi bộ trên đường Lê Lai, di chuyển đến giao lộ Phan Chu Trinh. Quay xong, Thẩm lại để quan tài lên xe và chở về Long An.

Tuấn đã cắt ghép các đoạn quay thành một video hoàn chỉnh. Đến trưa ngày 1/3, Tuấn đăng clip lên mạng xã hội, thu hút hơn 9.000 lượt thích, gần 1.000 bình luận và hơn 4.000 lượt chia sẻ.

Tuấn cho hay, lúc làm việc này, Tuấn chỉ nghĩ sẽ thu hút được sự chú ý để bán quần áo, không ngờ sự việc lại trở nên nghiêm trọng như vậy. Tuấn nhận ra việc làm của mình là sai và rất hối hận. Đồng thời cho biết thêm, tổng chi phí để thực hiện clip quảng cáo này là hơn 20 triệu đồng.

Tuấn không phải là người đầu tiên tạo ra video clip gây sốc để thu hút sự chú ý và có lẽ cũng không phải là người cuối cùng. Thực tế, nhiều người đã áp dụng chiêu trò này để lôi kéo cộng đồng mạng, qua đó gia tăng doanh thu bán hàng online.

Điển hình như mới đây, Phạm Đức Hải (Hải Idol) đã lợi dụng đám cưới của bạn mình để "đánh bóng" tên tuổi, tăng lượng người theo dõi và tương tác trên các kênh bán hàng. Hải đã dàn xếp các xe sang rước dâu, dừng và đỗ dưới lòng đường. Với chiêu trò này, Hải và đồng phạm bị bắt vì gây rối trật tự công cộng, vi phạm an toàn giao thông và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn.

Để thu hút sự chú ý, không ít người sẵn sàng sử dụng các thủ đoạn gồm việc quay những hình ảnh phản cảm, bạo lực, nguy hiểm hoặc gây hiểu lầm, tạo nên những hiệu ứng tiêu cực cho xã hội… Vào năm 2023, trên trang cá nhân của H.Đ.T.A - một Facebooker khá nổi tiếng bất ngờ đăng tải một bài viết cho biết người này đã qua đời trong chuyến đi du lịch đến Singapore.

Bài viết lập tức gây sốc cộng đồng mạng, thu hút được lượng tương tác rất lớn. Tuy nhiên, chỉ một ngày sau, nội dung của bài viết thông báo về cái chết của H.Đ.T.A đã bị sửa lại. Thực tế, H.Đ.T.A không hề qua đời, đây chỉ là một màn kịch để tăng tương tác cho trang cá nhân.

Lúc này, cư dân mạng mới nhận ra mình là nạn nhân của trò lừa trên trang Facebook của H.Đ.T.A. Nhiều người đã bày tỏ sự phẫn nộ khi Facebooker này mang chính cái chết của mình ra để "câu like".

Cẩn trọng vi phạm pháp luật

Hiện nay, bán hàng online trên các nền tảng như Facebook, TikTok... đang là xu hướng phát triển mạnh mẽ. Việc càng có nhiều người theo dõi tài khoản, tăng được nhiều tương tác thì càng có cơ hội bán được nhiều hàng.

Bên cạnh những người làm ăn chân chính, luôn có các chủ cửa hàng online muốn trục lợi bất chính. Những người này trong giới gọi là “marketing underground” - cái tên ám chỉ hoạt động không chính thống và không từ thủ đoạn. Ngoài việc sử dụng những video clip gây sốc để lôi kéo người xem, giới marketing underground thường sử dụng ngôn từ hoa mỹ, lôi cuốn và thôi thúc mọi người mua hàng của họ.

Tuy nhiên, theo luật sư Lê Doãn Tuấn - Đoàn Luật sư TP. HCM, trong kinh doanh, sáng tạo và đổi mới là điều cần thiết, nhưng mọi hoạt động đều phải tuân thủ pháp luật, tôn trọng truyền thống, thuần phong mỹ tục và giữ gìn sự tôn trọng đối với những người xung quanh. Không thể chấp nhận sự sáng tạo bất chấp pháp luật, không quan tâm đến sự an toàn của người khác chỉ để chạy theo những chiêu trò quảng cáo.

Theo luật sư Tuấn, liên quan đến hành vi quảng cáo gây phiền phức cho người khác, Điều 34, Khoản 4 Nghị định 38/2021 (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 128/2022) quy định quảng cáo thiếu thẩm mỹ, vi phạm truyền thống lịch sử, văn hóa, đạo đức và thuần phong mỹ tục Việt Nam sẽ bị phạt từ 40 - 60 triệu đồng.

Ngoài ra, những người thực hiện hành vi này có thể bị xử lý hình sự nếu có dấu hiệu vi phạm tội gây rối trật tự công cộng theo Điều 318 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Luật sư Tuấn nhận định, tất cả các lĩnh vực trong cuộc sống đều diễn ra trên các nền tảng xã hội. Pháp luật không cấm việc sáng tạo sản phẩm mới, độc đáo để thu hút sự chú ý và cạnh tranh. Tuy nhiên, sáng tạo phải được thực hiện trong khuôn khổ pháp luật, không vi phạm thuần phong mỹ tục và không gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự.

Đây là bài học quan trọng cho các bạn trẻ sáng tạo nội dung trên mạng xã hội. Việc hiểu biết pháp luật và tôn trọng giá trị văn hóa dân tộc là rất cần thiết. Hãy sáng tạo một cách có trách nhiệm, không chỉ mới mẻ, đột phá mà còn phải tuân thủ các quy định pháp lý và không ảnh hưởng đến trật tự công cộng.

Nhiều chuyên gia kinh tế cũng chia sẻ, sáng tạo luôn là yếu tố quan trọng giúp người bán hàng hiệu thu hút sự chú ý và tạo ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người tiêu dùng, đặc biệt là với giới trẻ. Tuy nhiên, nếu chiến dịch quảng cáo sử dụng những ý tưởng gây sốc, vượt quá giới hạn an toàn và vi phạm pháp luật, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng.