TP.HCM điều chỉnh tiêu chí ưu tiên thuê nhà ở xã hội

Lần đầu tiên, thành phố bổ sung hai nhóm đối tượng vào diện ưu tiên: nữ giới và cán bộ "năng động, dám nghĩ dám làm". Trong đó, nữ giới được xếp vào nhóm ưu tiên cao nhất, cùng với người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ, người khuyết tật và các hộ thuộc diện tái định cư theo hình thức mua hoặc thuê mua nhà xã hội.

Phụ nữ được xếp vào nhóm ưu tiên hàng đầu

Trong khi đó, nhóm cán bộ "dám nghĩ, dám làm" được xếp ưu tiên sau các hộ nghèo, cận nghèo tại khu vực nông thôn, đô thị và những người chịu ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu. Nhóm ưu tiên cuối cùng trong danh sách là cán bộ, công nhân, viên chức. Chính sách này có hiệu lực từ ngày 12/3 và sẽ được áp dụng trong trường hợp số hồ sơ đăng ký thuê nhà vượt quá nguồn cung có sẵn.

Theo Trung tâm Nhân lực và Thông tin Thị trường Lao động TP.HCM, tính đến năm 2023, thành phố có khoảng 4,8 triệu lao động, trong đó nữ giới chiếm 2,2 triệu người. Kết quả khảo sát năm 2022 của Liên đoàn Lao động TP.HCM và Hội Liên hiệp Phụ nữ TP.HCM cho thấy 47% lao động nữ đang thuê nhà, 36% sống chung với gia đình, chỉ 17% sở hữu nhà ở.

Đáng chú ý, 64% lao động nữ có nhu cầu mua hoặc thuê mua nhà ở xã hội, tuy nhiên, phần lớn chỉ có khả năng mua căn hộ có giá khoảng 1 tỷ đồng, với mức tài chính trả trước khoảng 500 triệu đồng.

Nhận thức rõ nhu cầu cấp thiết này, TP.HCM đặt mục tiêu xây dựng từ 69.700 đến 93.000 căn  NOXH đến năm 2030. Tuy nhiên, trong ba năm qua, thành phố mới hoàn thành 6 dự án với 2.745 căn. Riêng năm nay, TP.HCM dự kiến hoàn thành 4 dự án với 2.874 căn, đồng thời khởi công thêm 8 dự án mới, cung ứng gần 8.000 căn ra thị trường.

Việc bổ sung nhóm đối tượng ưu tiên, đặc biệt là nữ giới và cán bộ có tư duy đổi mới, không chỉ góp phần giải quyết nhu cầu nhà ở cấp thiết mà còn tạo động lực thúc đẩy sự phát triển bền vững cho thành phố. Song song đó, TP.HCM cũng đang xem xét các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phát triển NOXH như miễn, giảm tiền thuê đất, ưu đãi thuế, hỗ trợ vay vốn lãi suất thấp và đơn giản hóa thủ tục hành chính.

Bên cạnh đó, thành phố cũng đang nghiên cứu mô hình NOXH linh hoạt hơn, hướng đến từng nhóm đối tượng cụ thể như công nhân, lao động nhập cư, phụ nữ đơn thân, cán bộ công nhân viên, nhằm đảm bảo tính phù hợp, nâng cao chất lượng sống và góp phần ổn định an sinh xã hội.

Ngoài việc phát triển thêm về số lượng căn hộ NOXH, nhằm tạo điều kiện cho người lao động có thu nhập thấp tiếp cận chỗ ở ổn định với mức giá hợp lý, TP.HCM cũng đang xây dựng dự thảo khung giá thuê NOXH, nhà lưu trú và nhà trọ do tư nhân đầu tư, nhằm đảm bảo sự minh bạch và hợp lý trong phân khúc nhà cho thuê.

Theo dự thảo, mức giá thuê thấp nhất là 96.000 đồng/m²/tháng, cao nhất là 235.000 đồng/m²/tháng, chưa bao gồm chi phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư được phân bổ vào giá căn hộ. Việc ban hành khung giá này không chỉ giúp kiểm soát tình trạng giá thuê bị đẩy lên quá cao, vượt ngoài khả năng chi trả của đối tượng chính sách và người lao động, mà còn góp phần tạo sự minh bạch, ổn định cho thị trường nhà ở cho thuê.

Cần điều chỉnh tỷ lệ căn hộ nhỏ trong các dự án

Tuy nhiên, nhưng mức giá này vẫn chưa thực sự hấp dẫn đối với người có nhu cầu thuê nhà. Thực tế, khi so sánh với giá thị trường, nhiều người nhận thấy chi phí thuê NOXH không có sự chênh lệch đáng kể, thậm chí còn cao hơn nếu tính thêm các khoản phí quản lý, dịch vụ.

Chị Diệu Huyền (quận 12, TP.HCM) cho biết, với mức giá thuê 235.000 đồng/m², một căn hộ 25m² có tổng chi phí thuê khoảng 3 triệu đồng/tháng, tương đương với giá thuê trên thị trường cùng khu vực. Trong khi đó, đa số các dự án NOXH có diện tích từ 40-70m², tính ra giá thuê dao động từ 4-7,7 triệu đồng/tháng, cộng thêm các khoản chi phí khác có thể lên đến 5-9 triệu đồng/tháng, một mức giá khá cao so với khả năng chi trả của người thu nhập thấp.

Do đó, nhiều người lao động lựa chọn thuê trọ tại các khu nhà trọ tư nhân với diện tích nhỏ hơn để giảm bớt áp lực tài chính.

Theo ông Nguyễn Duy Thành, Tổng giám đốc Công ty CP Quản lý nhà Toàn Cầu (Global Home), mức giá thuê trong khung giá mà thành phố đang lấy ý kiến đã khá tiệm cận với giá thị trường. Tuy nhiên, NOXH cho thuê còn phải đáp ứng nhiều tiêu chuẩn khác như tỷ lệ căn hộ diện tích nhỏ, tiện ích nội khu, chất lượng dịch vụ, vận hành…  Điều này khiến tính linh hoạt của NOXH thấp hơn so với các loại hình căn hộ dịch vụ hoặc chung cư mini, dẫn đến khó cạnh tranh.

Ngoài ra, một điểm đáng lưu ý là khung giá thuê NOXH hiện chưa bao gồm các khoản phí quản lý, dịch vụ và tiện ích. Điều này đồng nghĩa với việc chi phí thực tế mà người thuê phải trả có thể cao hơn đáng kể. Do đó, nếu không có các chính sách hỗ trợ phù hợp, các chủ đầu tư sẽ gặp khó khăn trong việc thu hút người thuê, còn người lao động thu nhập thấp cũng khó tiếp cận loại hình NOXH này.

Theo TS. Huỳnh Thanh Điền, chuyên gia kinh tế, các dự án NOXH cho thuê hiện phải tuân thủ đầy đủ quy trình đầu tư với nhiều thủ tục phức tạp, kéo dài thời gian triển khai. Bên cạnh đó, do phần lớn căn hộ NOXH có diện tích trung bình khoảng 50m², mức giá thuê ước tính khoảng 5-6 triệu đồng/tháng, cộng thêm các chi phí khác sẽ lên đến 6-7 triệu đồng/tháng.

Đây là mức giá không thực sự phù hợp với người thu nhập thấp ở đô thị. Vì vậy, khung giá hiện tại tuy đảm bảo tính đa dạng cho thị trường nhưng chưa đủ hấp dẫn để thu hút nhóm đối tượng có nhu cầu thuê thực sự. Cần có chính sách riêng cho NOXH chỉ để cho thuê, tập trung vào đối tượng thu nhập thấp, thay vì đặt nặng yếu tố lợi nhuận cho nhà đầu tư.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Duy Thành cho rằng, nguồn cung căn hộ diện tích nhỏ hiện nay còn hạn chế, trong khi nhu cầu từ người dân lại rất lớn. Ngược lại, các căn hộ diện tích lớn có giá thuê cao lại khó thu hút khách vì mức giá gần tương đương với các chung cư thương mại cùng khu vực.

Hiện nay, giá thuê căn hộ thương mại tại các quận, huyện vùng ven với diện tích 60-70m² chỉ dao động từ 5-7 triệu đồng/tháng, trong khi hạ tầng, tiện ích và giao thông đã hoàn thiện, tạo sức hút cao hơn so với NOXH. Để nâng cao tính cạnh tranh, ông Thành đề xuất cần điều chỉnh lại tỷ lệ căn hộ nhỏ trong các dự án NOXH, tạo điều kiện để đa dạng hóa lựa chọn cho người thu nhập thấp.