Phụ huynh dễ vướng vòng lao lý khi giao xe cho con chưa đủ tuổi

Hệ hụy khôn lường

Những năm gần đây, số lượng người chưa đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông ngày càng gia tăng, đặc biệt là ở lứa tuổi vị thành niên và học sinh. Không chỉ tự ý sử dụng xe, nhiều em còn được cha mẹ, người thân hoặc người quen giao, cho mượn phương tiện một cách dễ dàng.

Ở độ tuổi này, nhận thức về pháp luật của các em còn hạn chế, tâm lý dễ bị lôi kéo và kích động, dẫn đến các hành vi nguy hiểm khi tham gia giao thông như lạng lách, đánh võng, vượt đèn đỏ, bốc đầu, nẹt pô, đua xe…

Tâm lý chủ quan, cả nể hoặc nghĩ rằng "chỉ đi một đoạn" đã khiến hành vi này trở nên phổ biến. Hậu quả là không ít trường hợp đã bị lực lượng chức năng kiểm tra, xử lý, thậm chí để lại những vụ tai nạn nghiêm trọng, kéo theo những hệ lụy pháp lý không chỉ cho người vi phạm mà còn cho cả người giao xe.

Điển hình, ngày 11/3/2025, TAND huyện Ninh Dương (Hải Dương) đã tuyên phạt 6 tháng tù đối với bà Lê Thị Lý (SN 1980, trú xã Văn Hội) vì hành vi giao xe máy cho con trai, Quản Đức Lương (SN 2009) khi chưa đủ tuổi. Trong lúc điều khiển, Lương đã gây ra tai nạn giao thông khiến 2 người bị thương nặng.

Cuối năm 2024, TAND huyện Chư Prông (Gia Lai) cũng đã tuyên phạt bà Rơ Mah Pil (SN 1986, ngụ xã Ia Lâu) 24 tháng tù cho hưởng án treo vì tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ. Bà Pil đã để con trai sử dụng xe máy, gây ra tai nạn thương tâm khiến 4 thanh thiếu niên tử vong.

Trước đó, vào tháng 3/2024, bà Nguyễn Thị Yến (trú huyện Vũ Quang, Hà Tĩnh) bị TAND huyện Vũ Quang tuyên phạt 12 tháng cải tạo không giam giữ vì giao xe máy cho con trai điều khiển khi chưa đủ tuổi, gây tai nạn khiến cụ bà 79 tuổi bị thương tật 74%.

Bên cạnh việc phụ huynh giao xe cho con thì tình trạng cho mượn xe cũng khá phổ biến trong cuộc sống. Như trường hợp anh Trần Văn Dũng (SN 2004, trú huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam) đã bị Cơ quan CSĐT Công an TP Phủ Lý (Hà Nam) khởi tố vụ án hình sự và khởi tố bị can.

Theo đó, khi Trần Văn Dũng cùng em Nguyễn Ngọc H. (chưa đầy 16 tuổi) và 4 người khác uống rượu tại một đám cưới, H. đã hỏi mượn xe máy của Dũng để đi đón bạn. Khi di chuyển trên quốc lộ 37, do phóng nhanh và không đi đúng làn đường, H. đã tự đâm vào gốc cây bên đường khiến em tử vong tại chỗ.

Kết quả giám định cho thấy H. có nồng độ cồn trong máu lên đến 92,04mg/100ml. Mặc dù anh Dũng biết rõ H. đã uống rượu, không có giấy phép lái xe và chưa đủ tuổi để tham gia giao thông nhưng vẫn giao xe cho H. sử dụng.

Cần tăng chế tài xử phạt

Liên quan đến vấn đề này, luật sư Hoàng Tùng - Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết, theo Khoản 10 Điều 8 Luật Giao thông đường bộ năm 2008, việc giao xe cho người chưa đủ tuổi, không có giấy phép lái xe hoặc không đủ điều kiện sức khỏe để điều khiển phương tiện tham gia giao thông là hành vi bị cấm.

Về xử phạt hành chính, theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, giao x echo người không đủ điều kiện có thể bị phạt tới 10 triệu đồng đối với cá nhân và 20 triệu đồng đối với tổ chức.

Về trách nhiệm hình sựNếu người giao xe biết rõ người nhận xe không có giấy phép lái xe, đang trong tình trạng sử dụng rượu bia hoặc chất kích thích, hoặc không đủ điều kiện khác theo quy định của pháp luật mà vẫn giao xe, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như gây chết người, gây thương tích nặng hoặc thiệt hại tài sản từ 100 triệu đồng trở lên, thì có thể bị phạt tiền từ 10 - 50 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 3 năm, hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 7 năm.

Ngoài ra, luật sư Hoàng Tùng còn bổ sung về trách nhiệm bồi thường dân sự. Cụ thể, nếu người gây tai nạn chưa đủ 15 tuổi, cha mẹ của họ sẽ chịu trách nhiệm bồi thường toàn bộ thiệt hại. Nếu cha mẹ không có khả năng, phần còn thiếu sẽ được trừ từ tài sản riêng của người gây thiệt hại (nếu có).

Trong trường hợp người gây tai nạn từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi, họ sẽ phải tự bồi thường bằng tài sản của mình. Nếu không đủ khả năng, cha mẹ phải chịu trách nhiệm bồi thường phần thiếu hụt.

Luật sư Tùng nhấn mạnh, nhiều người, đặc biệt là phụ huynh, do chủ quan hoặc vì tình cảm cá nhân, đã giao xe cho con em mình khi chưa đủ điều kiện, vô tình đặt cả bản thân và người khác vào nguy cơ phải chịu trách nhiệm pháp lý. Việc tuân thủ các quy định không chỉ giúp phòng tránh tai nạn giao thông mà còn bảo vệ người giao xe khỏi những hậu quả pháp lý nghiêm trọng.

Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng để giảm thiểu tình trạng này. Chỉ khi ý thức của người dân được nâng cao, những vụ việc đáng tiếc mới có thể hạn chế, từ đó góp phần bảo đảm an toàn giao thông.

Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về trật tự, an toàn giao thông cho rằng, cần tăng chế tài xử lý hành vi giao xe cho người chưa đủ điều kiện điều khiển, từ đó sẽ gắn chặt trách nhiệm của hành vi này với người giao xe. Cùng với đó, kiên quyết xử lý hình sự đối với hành vi giao xe mà dẫn đến tai nạn giao thông gây hậu quả nghiêm trọng.