Vấn nạn hàng rong chèo kéo du khách làm xấu xí hình ảnh người Việt

UBND phường Bưởi (quận Tây Hồ, Hà Nội) vừa ra quyết định xử phạt hành chính một người bán hàng rong 150.000 đồng vì hành vi chặt chém khách nước ngoài. Theo đó, người phụ nữ bán hàng rong trên xe đạp ở đường Thụy Khuê (phường Bưởi) đã mời 2 du khách nước ngoài ăn thử táo. Sau đó, khách muốn mua nên người bán lấy một túi táo nhỏ và thu 200.000 đồng. Tuy nhiên, khách không đồng ý với giá này nên liên tục từ chối và đòi lại tiền nhưng người bán nhất quyết không trả. Hai bên giằng co một lúc thì có một người bảo vệ gần đó "giải cứu", anh cho rằng số táo quá ít so với số tiền và cần phải trả lại tiền cho khách.

Đây không phải lần đầu người bán hàng rong chặt chém du khách ở Hà Nội bị xử phạt. Cuối năm 2022, Công an phường Hàng Bạc (quận Hoàn Kiếm) cũng đã xử phạt 1 người bán hàng rong khi chặt chém khách tới 80.000 đồng cho 1 củ khoai nướng, 20.000 đồng 1 quả trứng và 20.000 đồng cho 1 bắp ngô.

Nếu Hà Nội nổi tiếng với các quầy trái cây lề đường hay xe đạp chở trái cây hét giá du khách, thì TP.HCM nhiều năm qua bị lên án vì những gánh dừa rong. Tại các điểm tham quan ở TP. HCM như dinh Thống Nhất, công viên gần Nhà thờ Đức Bà, Bảo tàng Chứng tích chiến tranh... xuất hiện nhiều người đàn ông gánh dừa. Họ đón lõng du khách, đề nghị cho gánh thử, sau đó ép khách mua trái dừa với giá gấp 5 - 7 lần giá thị trường.

Chị Becky Chan là người Đài Loan làm việc ở TP. HCM. Năm ngoái, chị Becky đã quay video cảnh báo về hành vi của người bán dừa quận 1. Trong video, ban đầu những người gánh dừa tỏ ra thân thiện với du khách, sau đó cho gánh thử rồi ép bán 150.000 đồng/trái dừa. Khi khách không chịu, họ giảm còn 50.000 đồng/trái.

Video của chị Becky còn quay được cảnh một gia đình người nước ngoài bị người đánh giày tự ý cởi ra làm sạch ngay trên đường mà không cho khách cơ hội từ chối. Mỗi đôi giày sau khi đánh xong bị hét giá 350.000 đồng, nhưng khách không đồng ý nên giảm còn 50.000 đồng. Gia đình này còn cho biết đã mua 2 trái dừa với giá 150.000 đồng.

Sapa là một địa điểm du lịch nổi tiếng. Nhưng tại đây, tình trạng hàng rong chèo kéo khách để bán hàng khiến nhiều người khó chịu. Hay Hội An từ lâu được du khách quốc tế ca ngợi an toàn hàng đầu Việt Nam nhưng cũng không thoát khỏi hàng rong phiền toái. Mới đây, có du khách đăng trên các hội nhóm rằng đã bị người bán hàng rong trên đường Lê Lợi chửi "biến đi" kèm theo những lời tục tĩu. Chính quyền Hội An sau đó xác nhận có vụ việc và đã dẹp quầy khoai tây chiên vì đặt ở khu vực không được phép.

Zak Cadogan là người Mỹ, nhưng đang sinh sống tại Thái Lan. Dịp trước Tết Nguyên đán vừa qua, Zak đã có chuyến hành trình qua 3 thành phố của Việt Nam. Anh chia sẻ trên kênh mạng xã hội của mình rằng, cảnh quan ở Việt Nam rất đẹp. Tuy nhiên, anh cũng thất vọng vì những người bán hàng rong đeo bám không rời, khi anh không mua còn bị họ trách cứ, mắng mỏ là "người không tốt".

Zak cho biết, ở Hội An và Sa Pa, mọi người chèo kéo du khách với bất cứ thứ gì họ đang bán và luôn miệng chào mời mua đồ. Dù du khách trở lời không thì họ vẫn theo chân trong suốt 5 tới 10 phút. “Đó là một trải nghiệm thực sự kỳ lạ bởi rõ ràng bạn đang liên tục trả lời "Không, không, không" và điều đấy khiến bạn cảm thấy tồi tệ khi nói không với những thứ mình thậm chí không muốn”, Zak chia sẻ. Theo anh, ở Thái Lan, không có chuyện buôn bán chèo kéo như thế này xảy ra.

Trên các nền tảng mạng xã hội, nhiều du khách sau khi đến Việt Nam cho hay, Việt Nam cảnh đẹp nhưng hàng rong đeo bám có thể khiến họ không bao giờ quay lại.

Theo ông Nguyễn Văn Mỹ - Chủ tịch HĐQT Công ty Du lịch Lửa Việt, hàng rong không có lỗi, nhưng để hàng rong từ một nét văn hóa buôn bán phổ biến thành hoạt động tiêu cực là lỗi của địa phương, của các cơ quan quản lý. Bởi hàng rong chặt chém du khách đã xuất hiện từ lâu ở Việt Nam. Tuy nhiên, chúng ta xử lý không đến nơi đến chốn, có vụ việc nào xảy ra thì xử phạt rồi thôi.

Ông Mỹ cho biết, ông đã trực tiếp dẫn khách du lịch đến nhiều nơi. Ông thấy từ Hạ Long cho đến Đà Lạt, chợ nổi miền Tây, ở đâu cũng có hàng rong chèo kéo du khách. Ở chợ nổi Cái Răng, hàng rong là nét văn hóa dễ thương, nhưng dần dần mất chất khi người bán có thể bán nhiều giá khác nhau, sáng sớm giá cao, gần trưa khách về lại bán giá thấp. Sau khi so giá, người mua có thể nhận lấy cảm giác như mình bị lừa.

Các nước đều có hàng rong nhưng cách họ quản lý đã hạn chế tối đa chèo kéo, chặt chém. Ông Mỹ lấy ví dụ tại Angkor (Campuchia), dù được hướng dẫn viên hay tài xế mời lên xe để bán cho du khách, những người bán hàng rong cũng không dám, bởi họ sợ phạt. Họ đã bị giới hạn trong khu vực bán hàng rong của riêng mình với đơn giản chỉ sợ dây giăng dưới đất.

Ông Mỹ bộc bạch, gần đây có nhiều vụ việc liên quan đến hàng rong chặt chém du khách xảy ra, bị du khách tố lên mạng xã hội, ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh nước ta. Cơ quan quản lý du lịch cần phối hợp với các cơ quan chức năng quản lý liên quan để đưa hàng rong vào nề nếp như các nước xung quanh đang làm.