Khám phá kiến trúc cổ của Đền Nen hơn 600 năm tuổi tại Hà Tĩnh
Trải qua bao thăng trầm lịch sử, đền Nen (Hà Tĩnh) vẫn sừng sững hiên ngang, toả sáng giá trị văn hóa, lịch sử và kiến trúc độc đáo, trở thành điểm đến tâm linh thu hút du khách thập phương.
Được xây dựng tại thôn Phúc Tiến, xã Thạch Tiến, nay là xã Việt Tiến, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh, đền Nen, hay còn gọi là đền Tam tòa Đại vương hoặc đền Cả, sừng sững hiên ngang giữa đất trời, mang đậm dấu ấn lịch sử và văn hóa lâu đời. Theo ghi chép lịch sử, đền được xây dựng vào thế kỷ 15, thờ phụng vị anh hùng dân tộc Uy Minh Vương Lý Nhật Quang - con trai thứ 8 của vua Lý Thái Tổ.
Điều đặc biệt khiến du khách ấn tượng khi đặt chân đến đền Nen chính là kiến trúc độc đáo, được bố trí theo hình chữ nhật, bao gồm ba tòa: thượng điện, trung điện và hạ điện. Mỗi tòa điện mang một vẻ đẹp riêng, thể hiện sự uy nghiêm, linh thiêng và tinh hoa nghệ thuật kiến trúc truyền thống Việt Nam.
Nơi đây không chỉ nổi tiếng với bề dày lịch sử hơn 600 năm mà còn bởi kiến trúc độc đáo và hệ thống tượng thờ, ban thờ uy nghi, tráng lệ.
Khuôn viên đền rộng 5ha, bao gồm nhiều hạng mục như: đền chính, tả vu, hữu vu, nhà tiền tế, nhà bia, giếng nước... Kiến trúc đền Nen mang đậm dấu ấn thời Lê, với những đường nét chạm khắc tinh xảo, hoa văn trang trí sinh động.Những hình tượng các vị tướng quân, tứ linh, hoa văn họa tiết cách điệu được thể hiện một cách sinh động, tỉ mỉ, mang đậm dấu ấn văn hóa thời đại.Trải qua bao thăng trầm, đến năm 1724, dưới thời vua Lê Dụ Tông, đền Nen được tu tạo quy mô lớn, mở rộng diện tích và kiến trúc được hoàn thiện hơn. Đến thời vua Khải Định nhà Nguyễn (năm 1921), đền Nen tiếp tục được trùng tu, tôn tạo, mang diện mạo như ngày nay.
Trên mái ngói cong cong của các tòa điện, hình tượng con rồng luôn được tôn vinh và đề cao. Những đường nét chạm khắc tinh xảo, tỉ mỉ, thể hiện rõ sự uy nghi, quyền uy của linh vật này.
Ở đền Nen có hệ thống câu đối đa dạng, phong phú được treo khắp các gian thờ. Những câu đối không chỉ mang giá trị thẩm mỹ cao mà còn thể hiện triết lý sống, đạo lý làm người, ca ngợi công đức của các vị thần linh và những bậc hiền nhân.
Hằng năm, vào đầu tháng Giêng, chính quyền địa phương tổ chức lễ khai hạ - cầu an tại đền Nen. Đây là lễ hội truyền thống thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách tham dự. Năm 2005, đền Nen được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Nhờ những giá trị đặc biệt về mặt lịch sử, kiến trúc và nghệ thuật, chỉ 4 năm sau đó, vào năm 2009, đền được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.Hồ sen, sân vườn phía ngoài đền được bố trí hài hòa qua bàn tay khéo léo của những người thợ xưa.Theo lời kể của ông Đặng Hữu Cư - người dân địa phương, trước kia tại đền có cả một rừng si rộng lớn. Trải qua bao thăng trầm của thời gian, những cây si già vẫn hiên ngang bám trụ, rễ cây đan xen, ôm trọn lấy ngôi đền tạo nên khung cảnh cổ kính, huyền bí và thanh tịnh.Ngay từ lối vào cổng, du khách sẽ ấn tượng bởi cặp voi đá sừng sững, được xây dựng cách đây hàng trăm năm, tượng trưng cho sự bảo vệ vững chãi cho ngôi đền linh thiêng.
