Dính bê bối về an toàn xe, giá trị vốn hóa của Toyota giảm 18,5 tỷ USD

Vừa qua, Toyota đã thừa nhận những bất thường trong các cuộc kiểm tra an toàn để chứng nhận mẫu xe sau cuộc điều tra nội bộ do Bộ Giao thông Nhật Bản yêu cầu. Từ đó, giá cổ phiếu của Toyota giảm trong ba ngày liên tiếp, mất 5% giá trị.

Giá cổ phiếu sụt giảm nghiêm trọng khiến Toyota bị Tesla bỏ xa. Vào tháng 7/2020, Tesla đã vượt Toyota để trở thành nhà sản xuất ô tô hàng đầu thế giới tính theo vốn hóa thị trường. Thời gian gần đây, Toyota đã nỗ lực thu hẹp khoảng cách này do nhu cầu xe điện chậm hơn cùng với kỳ vọng lấy lại vị trí dẫn đầu. Tuy nhiên, vụ bê bối này nổ ra đã trở thành rào cản tăng trưởng của Toyota.

Thế nhưng, giới quan sát cho rằng hành vi sai trái này không ảnh hưởng nhiều đến nguồn thu của Toyota. Hãng này đã dừng sản xuất Yaris Cross và hai mẫu xe khác liên quan đến vụ bê bối nhưng tổng sản lượng của chúng vẫn là khoảng 130.000 chiếc/năm, con số này tương đương với khoảng 1% trong số hơn 10 triệu xe mà Toyota sản xuất trên toàn thế giới. Báo cáo từ nhà phân tích tích Kohei Takahashi tại UBS cho biết, việc ngừng bán các mẫu xe này trong một tháng sẽ làm giảm lợi nhuận hoạt động từ 10 - 15 tỷ yên của Toyota. Khoản bồi thường mà nhà sản xuất phải trả cho các nhà cung cấp tối đa là 22 tỷ yên/tháng và việc ngừng sản xuất sẽ ảnh hưởng tới nguồn thu của Toyota là 9 tỷ yên/tháng, ý kiến của một nhà phân tích khác cho hay.

Năm 2024, dự báo lợi nhuận hoạt động của Toyota đạt 4.300 tỷ yên, nghĩa là tổng thiệt hại về lợi nhuận chưa đến 1% trên tổng số. Nhưng, vụ bê bối này vẫn gây áp lực lên cổ phiếu của Toyota và điều này cho thấy mối nghi ngờ của thị trường đang nằm ở vấn đề khác.

Koji Endo của SBI Securities nhận định, vấn đề đang nằm ở mối lo ngại về quản trị tác động lớn đến lợi nhuận của Toyota.

Được biết, việc bỏ phiếu tại các cuộc họp cổ đông ở đất nước mặt trời mọc có thể trở nên quan trọng hơn nếu quyết định thoái vốn cổ phần chiến lược của các ngân hàng lớn của Nhật Bản tại Toyota Motor Corp.

Một số chuyên gia tiết lộ Mitsubishi UFJ Financial Group Inc. và Sumitomo Mitsui Financial Group Inc. sẽ bắt đầu bán 1,32 nghìn tỷ yên tương đương 8,5 tỷ USD cổ phiếu của Toyota. Ngoài ra, các công ty bảo hiểm cho biết họ vốn đã có kế hoạch cắt giảm tỷ lệ nắm giữ xuống 0.

Vì vậy, khả năng rút lui của các bên liên quan chính có thể dẫn đến sự kém ổn định cũng như kết quả dự đoán kém hơn đối với hội đồng quản trị và ban điều hành của các công ty niêm yết tại Nhật Bản. Bên cạnh đó, còn tạo ra một kịch bản kịch tính hơn vào các cuộc họp thường niên chủ yếu mang tính thủ tục. Trên thực tế, chính phủ Nhật Bản đang thúc đẩy việc dỡ bỏ sở hữu chéo rộng rãi hơn để củng cố mối quan hệ kinh doanh và cải thiện kết quả quản trị doanh nghiệp, mang lại sự năng động hơn cho khu vực doanh nghiệp.

Việc thoái vốn vẫn sẽ diễn ra theo thời gian đã định để giảm thiểu tác động đến giá của cổ phiếu của công ty dù ngân hàng Nhật Bản sẽ tận dụng kế hoạch mua lại cổ phiếu của chính Toyota. Với kế hoạch bán theo từng giai đoạn thì bất kỳ tác động lan tỏa nào từ việc thoái vốn sẽ có thể không xuất hiện sớm nhất cho đến đại hội đồng cổ đông năm sau.

Ngày 18/6 tới đây, các cổ đông của Toyota sẽ họp tại trụ sở chính ở thành phố Toyota, tỉnh Aichi.

Trước đó, các cố vấn uỷ quyền Institutional Shareholder Services Inc. và Glass Lewis & Co. đã ra sức kêu gọi những cổ đông bỏ phiếu chống lại ông Toyoda và trích dẫn những vấn đề về chứng nhận an toàn tại một cặp công ty con cùng sự thiếu độc lập trong hội đồng quản trị thời gian gần đây.

Trước đây, một số công ty thuộc tập đoàn Toyota như Hino Motors, Daihatsu Motor và nhà sản xuất xe nâng Toyota Industries đều từng dính bê bối.

Không thể phủ nhận vụ bê bối thử nghiệm có khả năng sẽ ảnh hưởng đến nhiều mẫu xe hơn tùy thuộc vào những gì được phát hiện bởi cuộc điều tra nội bộ của Toyota nhưng công ty này vẫn đang trên quỹ đạo tăng trường, chủ yếu là do tập trung vào xe hybrid.

Trước những đồn đoán nêu trên, Toyota hiện chưa đưa ra bất kỳ bình luận nào.