Đánh thuế trên từng giao dịch để quản lý thị trường vàng

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) vừa có cuộc họp để trao đổi về chính sách quản lý thị trường vàng và sửa đổi Nghị định số 24/2012/2012/NĐ-CP ngày 3/4/2012 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng.

Theo đó, từ đầu năm đến nay, nếu xét về mức độ sinh lời, vàng đã áp đảo các kênh đầu tư khác với tỷ suất 22% chỉ sau 5 tháng. Lý giải sự “sốt nóng” của vàng, các chuyên gia cho rằng, do thị trường đang thiếu kênh đầu tư tích sản khi bất động sản đang gặp khó, trái phiếu vẫn trong cuộc khủng hoảng niềm tin, chứng khoán chưa thực sự được phổ cập đến đông đảo người dân.

“Cơn sốt” này của thị trường vàng khiến chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới đã có thời điểm lên tới 20 triệu đồng/lượng, khiến NHNN đã phải có biện pháp can thiệp. Sau 9 phiên đấu thầu không hiệu quả, NHNN đã thực hiện pháp bán vàng trực tiếp đến người dân qua 4 ngân hàng quốc doanh và Công ty vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC).

Qua 1 tuần triển khai, bước đầu đã đạt được kết quả tích cực, giảm giá vàng trong nước, thu hẹp khoảng cách với vàng thế giới. Biện pháp này cũng nhận được sự ủng hộ của người dân, các chuyên gia kinh tế đánh giá cao.

Theo các chuyên gia tham dự cuộc họp, mua vàng là quyền của người dân, song thời gian qua tại nhiều điểm bán vàng đã xuất hiện tình trạng thuê người xếp hàng để gom vàng đầu cơ với mục tiêu hưởng giá chênh lệch, gây bất ổn thị trường, thiệt hại cho nền kinh tế, trong bối cảnh diễn biến giá vàng thế giới phức tạp khó lường. Do đó, hành động hiện nay của NHNN chỉ là tạm thời, thị trường vàng vẫn cần những giải pháp dài hạn.

Từ những kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới, một biện pháp được các chuyên gia đồng thuận ủng hộ là quản lý lượng giao dịch vàng là đánh thuế trên từng giao dịch.

Cụ thể, PGS.TS Nguyễn Thị Mùi, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính cho rằng, cần xây dựng các chính sách thuế đối với vàng, sẽ góp phần giảm bớt nhu cầu về mặt hàng này của một số bộ phận nhà đầu tư, đặc biệt đối với những đối tượng mua vàng với mục đích đầu cơ, tích trữ, thao túng giá. Bên cạnh đó, sẽ tác động đến tâm lý người tiêu dùng, khiến họ huyển sang kênh đầu tư khác, từ đó kiểm soát giá vàng.

Đối với thị trường chung, việc áp thuế sẽ đảm bảo công bằng trong hoạt động kinh doanh, tạo môi trường lành mạnh như lĩnh vực chứng khoán, bất động sản…đang áp thuế thu nhập cá nhân. Do đó, mua bán vàng cũng nên áp dụng chính sách thuế phù hợp.

Đồng quan điểm, GS.TS Hoàng Văn Cường, Phó Hiệu trưởng trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, việc nhập khẩu vàng nguyên liệu và vàng miếng là 2 mục tiêu khác nhau nhưng với loại hình nào cũng cần thu thuế. Đây là công cụ hữu hiệu nhất để xử lý buôn lậu, đầu cơ trên thị trường.

Còn TS.Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia tài chính cho biết, để quản lý thị trường vàng phải có những giải pháp căn cơ, quan tâm đầy đủ đến xây dựng biện pháp quản lý vàng, phải học tập kinh nghiệm các nước, quản lý bằng thuế là quan trọng nhất, một số nước bằng quota, hoặc chống độc quyền hạn chế cạnh tranh, gian lận thương mại…

Trong những biện pháp lâu dài, Phó Thống đốc NHNN Phạm Quang Dũng cho biết, cơ quan điều hành vẫn đánh giá sức hấp dẫn của vàng còn rất lớn, người dân vẫn có nhu cầu dự trự vàng. Do đó, cần nghiên cứu khai thác nguồn lực vàng vào sản suất kinh doanh. Mặt khác, tình trạng đôla hóa, vàng hóa vẫn tồn tại trong nền kinh tế, việc xử lý cần thời gian.

Trong thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục nghiên cứu Nghị định 24 với mục tiêu chống vàng hóa nền kinh tế, không để vàng tác động đến điều hành chính sách tiền tệ, cán cân thanh toán, tác động tâm lý xã hội.

Liên quan đến vấn đề vàng hóa, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, trong 10 năm qua, Chính phủ và NHNN đã thành công ở một mức nào đó. Người dân đã không còn dùng vàng như đơn vị đê thanh toán, ngân hàng không huy động, cho vay vàng.

Dẫn ví dụ kinh nghiệm chống vàng hóa tại Mỹ, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho biết, quốc gia này vừa bán vàng vật chất và vàng trang sức cũng như có sản phẩm chứng khoán vàng. Người dân Mỹ đầu tư vào chứng khoán vàng, chứ không mua vàng tích trữ.

Các chuyên gia cũng khuyến nghị, dù giá vàng đã giảm nhưng người dân vẫn nên hạn chế mua, người dân chỉ kiếm lời được khi giá vàng tăng lên, còn nếu giá vàng giữ nguyên hoặc giảm đi thì 1 chỉ vàng sau 5 đến 10 năm vẫn là 1 chỉ vàng. Trong nhiều năm qua, vàng đã không còn là phương tiện trao đổi, định giá, thậm chí không còn là phương tiện cất giữ trài sản nữa. Do đó, người dân cần cẩn trọng trong việc mua vàng.