Bài học từ thất bại của start-up xe điện SUV không “đụng hàng”

Business Insider đưa tin, vào tháng 6/2023, nhân viên hãng Fisker tất bật chạy đua sửa chữa các bộ phận bị lỗi trên ít nhất 4 trong tổng số 22 chiếc xe điện dự kiến được giao cho khách hàng. Thậm chí, những nhân viên này còn tháo rời các bộ phận trên xe cá nhân của CEO và CFO của công ty để sửa chữa.

Sau đó hai ngày, chiếc SUV Ocean của thành viên hội đồng Fisker, Wendy Gruel bất ngờ dừng hoạt động trên đường khi đang chạy với vận tốc gần như tối đa. Một sự cố tương tự khác cũng xảy ra với Geeta Gupta-Fisker, vợ của Henrik là CFO và COO của công ty.

Thời điểm mới thành lập, công ty xe điện của Henrik Fisker có vẻ dễ bán. Ông tự hào với lịch sử lâu dài trong ngành và được biết đến là nhà thiết kế của chiếc Aston Martin V8, BMW Z8 roadster từng xuất hiện trong bộ phim James Bond 1999. Đồng thời, ông cũng chính là nhà thiết kế Model S cho Tesla.

Henrik cho biết dự kiến đi theo mô hình của Apple bằng cách gia công sản xuất qua Magna International. Ngoài ra, Henrik cũng nhắm đến phân khúc trung lưu và tùy chọn những chiếc xe điện giá cả vừa phải để cạnh tranh với Model Y.

Năm 2016, Fisker bắt đầu nổi lên với giá trị thị trường tăng gần gấp 3, đạt mức gần 8 tỷ USD chỉ trong vòng vài tháng sau niêm yết. Fisker ước tính sẽ tiết kiệm được ít nhất 1 tỷ USD do không phải vận hành nhà máy và bỏ qua mạng lưới đại lý truyền thống để phân phối trực tiếp tới người tiêu dùng.

Khi ấy, Fisker là một trong số những công ty khởi nghiệp xe điện bùng nổ nhưng do trở ngại về sản xuất và thị trường nên một số công ty start-up về xe điện đã phải đóng cửa. Chẳng hạn như Ford và GM đã phải thu hẹp quy mô hoạt động, thậm chí Tesla cũng gặp khó khăn bởi doanh thu sụt giảm.

Cựu Phó chủ tịch từng làm việc tại hai công ty khởi nghiệp của Fisker cho biết: Lúc đầu tôi rất hy vọng, ít nhất thì ban đầu có vẻ như anh ấy đã học được từ sai lầm của mình. Sau đó, câu trả lời rõ ràng là không.

Hơn 20 nhân viên trước đây của Fisker đã nói chuyện với Business Insider và tiết lộ rằng cặp vợ chồng ông bà chủ đã quản lý sai cách dẫn đến tình trạng lộn xộn. Điều đó được thể hiện qua việc tuyển dụng những lãnh đạo không đủ năng lực tham gia vào các chương trình lớn và tiêu chuẩn cơ bản về ô tô bị phớt lờ.

Theo lời kể từ 11 công nhân tại Fisker: Trong khi ông Henrik thường giữ vai trò bù nhìn thì Gupta-Fisker lại nắm và tham gia vào các quyết định hằng ngày gồm cả các vấn đề về kỹ thuật. Trước đây, Gupta-Fisker từng làm giám đốc đầu tư cho văn phòng gia đình Fisker kiêm cố vấn cho một tổ chức phi lợi nhuận. Điều này có nghĩa là bà không hề có kinh nghiệm trong ngành công nghiệp ô tô.

Chỉ tính riêng trong năm 2023, Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường cao tốc Quốc gia (NHTSA) đã tiến hành 4 cuộc điều tra dòng SUV của Fisker về lỗi phanh và hệ thống chốt cửa xe. Công ty này cho biết đang hợp tác với NHTSA để giải quyết vấn đề. Ngoài ra, 7 công nhân của Fisker tiết lộ trong quá trình vội vàng đưa xe ra thị trường, Fisker không thiết lập được một hệ thống hiệu quả để xử lý các đơn đặt sửa chữa và bảo dưỡng. Thậm chí, một số kỹ thuật viên còn không được đào tạo chuyên môn.

Tính đến ngày 1/5/2024, Fisker chỉ bán được 6.500 xe và hoạt động sản xuất tại nhà máy đã tạm dừng. Ngoài ra, số xe còn lại đang được bán cho các đại lý và bên đấu giá.

WSJ đưa tin, Fisker đã giảm giá tới 24.000 USD cho một số phiên bản trong năm vừa rồi. Fisker cũng đưa ra cảnh báo nhân viên rằng họ có thể bị sa thải nếu công ty không tìm được người mua hoặc nhà đầu tư bổ sung. Hiện tại, lực lượng lao động của công ty còn lại chưa đến 100 người và nhiều công nhân ở lại đang tham gia dỡ hàng tồn kho của Fisker.

Fisker đang phải ngừng hoạt động sau khi đốt gần hết lượng tiền mặt. Điều này nhấn mạnh loạt khó khăn mà các công ty khởi nghiệp khác phải đối mặt. Trước đó, những công ty này đã huy động được hàng tỷ USD và hứa hẹn tương lai vực dậy ngành kinh doanh ô tô. Bên cạnh đó, các nhà đầu tư cũng đã đặt cược vào việc tìm ra một Tesla tiếp theo nhưng không thành.