Hà Nội đặt mục tiêu 600km đường sắt đô thị năm 2045, cần 55 tỷ USD để đầu tư

Đề án tổng thể đầu tư xây dựng hệ thống đường sắt đô thị Thủ đô mới đây đã được UBND TP. Hà Nội gửi HĐND thành phố.

Đề án có mục tiêu nhằm phát triển hệ thống đường sắt đô thị hiện đại, đồng bộ; đáp ứng nhu cầu vận tải giao thông công cộng của Hà Nội; góp phần tái cơ cấu các phương thức vận tải theo hướng bền vững, hài hòa; phấn đấu tới năm 2035 tỷ lệ vận tải hành khách công cộng đạt 50 – 55% và đạt 65 – 70% sau năm 2035.

TP. Hà Nội đã đề xuất thực hiện đề án theo hướng “1 kế hoạch, 3 phân kỳ đầu tư.

Theo đó, phân kỳ 1 từ 2024 – 2030 sẽ hoàn thành thi công xây dựng tuyến số 2, số 3 và số 5 với tổng chiều dài 96,8km chiếm khoảng 24% tổng chiều dài các tuyến đường sắt theo quy hoạch GTVT Hà Nội. Phân kỳ này có nhu cầu vốn sơ bộ khoảng 14,6 tỷ USD. Trong đó, tuyến số 2 gồm ba đoạn là Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo, Trần Hưng Đạo – Thượng Đình, Nội Bài – Nam Thăng Long; Tuyến số 3 có 2 đoạn gồm Nhổn – Ga Hà Nội, Ga Hà Nội – Yên Sở; Tuyến số 5 là đoạn Văn Cao – Ngọc Khánh – Láng – Hòa Lạc.

Phân kỳ này Hà Nội cũng cần nhu cầu vốn khoảng 14,6 tỷ đồng để chuẩn bị đầu tư 301km cho các tuyến đường sắt khác là: tuyến số 1, 2A, 4, 6, 7, 8 và các tuyến kết nối đô thị vệ tinh.

Phân kỳ 2 từ 2031 – 2035, Hà Nội dự kiến sẽ hoàn thành đầu tư xây dựng đối với 301km (chiếm khoảng 24% tổng chiều dài các tuyến) đã chuẩn bị công tác đầu tư trước đó. Phân kỳ này có nhu cầu vốn sơ bộ khoảng 22,572 tỷ USD.

Theo đó tuyến số 1 gồm đoạn Ngọc Hồi – Yên Viên, Gia Lâm – Dương Xá; Tuyến số 2A đoạn kéo dài đi thị trấn Xuân Mai; Tuyến số 4 đoạn Mê Linh – Sài Đồng – Liên Hà; Tuyến số 6 đoạn Nội Bài – Ngọc Hồi; Tuyến số 7 đoạn Mê Linh – Hà Đông; Tuyến số 8 Sơn Đông – Mai Dịch – Vành đai 3 – Lĩnh Nam – Dương Xa; Tuyến kết nối các đô thị vệ tinh là đoạn Sơn Tây – Hòa Lạc – Xuân Mai.

Sau năm 2023, đường sắt đô thị sẽ có năng lực đảm nhận từ 35 – 40% lượng hành khách công cộng, có thể vận chuyển từ 9,7 – 11,8 triệu chuyến đi/ngày đêm.

Phân kỳ thứ 3 từ 2036 – 2045, Hà Nội sẽ đầu tư hơn 200km đường sắt của các tuyến, đoạn tuyến điều chỉnh, bổ sung theo quy hoạch của thành phố. Nhu cầu vốn ở phân kỳ này khoảng 18,252 tỷ USD.

Đề án cho hay, phương án huy động và cơ cấu nguồn vốn sẽ thực hiện rà soát từ các nguồn vốn đầu tư công, bao gồm: ngân sách, vay ODA, vay trái phiếu, các nguồn huy động hợp pháp khác.

Được biết phân kỳ 2024 – 2030 nhu cầu vốn là 14,6 tỷ USD, Hà Nội có khả năng cân đối được khoảng 11,57 tỷ USD, chưa cân đối được khoảng 3 tỷ USD.

Phân kỳ 2031 – 2035 có nhu cầu 22,57 tỷ USD, có thể cân đối khoảng 17 tỷ USD, còn 5,6 tỷ USD chưa cân đối được.

Phân kỳ 2036 – 2045 có thể đáp ứng được nhu cầu vốn với khả năng cân đối khoảng 29,2 tỷ đồng.

Như vậy từ 2024 đến 2035 tức là 2 phân kỳ đầu, Hà Nội cần Trung ương hỗ trợ khoảng 8,614 tỷ USD. Sau năm 2035 nguồn vốn đầu tư các tuyến bổ sung được Hà Nội chủ động.

Trước đó năm 2016, Thủ Tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch GTVT Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Theo đó, Hà Nội được quy hoạch 10 tuyến đường sắt đô thị (MRT) có tổng chiều dài 413km và 3 tuyến tàu điện một ray (monorail) 44 km.

Tới nay, mới chỉ có duy nhất tuyến đường sắt 2A dài 14km đã hoàn thiện và đưa vào khai thác thương mại. Tuyến số 3 dài 12km đoạn Nhổn – Ga Hà Nội vừa hoàn thiện, đang chạy thử đoạn trên cao dài 8,5km từ Nhổn tới Công viên Thủ Lệ. Các tuyến còn lại hiện vẫn chưa triển khai.

Cách đây chưa lâu, Hà Nội đã lập quy hoạch thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn năm 2030. Theo dự thảo thì Hà Nội đề xuất điều chỉnh cục bộ tuyến số 6 và số 7, đồng thời quy hoạch thêm 3 tuyến mới, nâng tổng chiều dài đường sắt đô thị khu vực Thủ đô lên 489 km (chưa bao gồm tàu điện một ray).