Nghịch lý: Nhiều địa phương số người đăng ký mua NOXH ít hơn lượng căn hộ hiện có

Tại kỳ hợp 16, HĐND TP Cần Thơ, Giám đốc Sở Xây dựng Mai Như Toàn đã báo cáo kết quả xây dựng nhà ở xã hội (NOXH) cho người có thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp trên địa bàn.

Theo đó, TP Cần Thơ được Chính phủ giao phát triển tổng cộng 9.100 căn NOXH, lộ trình đến cuối năm 2025 phải hoàn thành 4.100 căn, năm 2030 phải hoàn thành 5.000 căn. Tính đến hết thasg 6/2024, Cần Thơ đã và đang triển khai 6 dự án với tổng cộng 3.531 căn NOXH (tương đương 86,12% chỉ tiêu).

Trong giai đoạn 2021-2030, Cần Thơ xác định sẽ tập trung mời gọi đầu tư 23 dự án phát triển đô thị. Điều này đồng nghĩa với việc sẽ có thêm 23 dự án phát triển NOXH được hình thành bởi quỹ đất 20% tại các dự án nhà ở thương mại.

Cũng theo ông Toàn, trong những năm gần đây, lượng người dân di cư đến TP Cần sinh sống và làm việc ngày càng lớn nhưng số lượng hồ sơ đăng ký mua NOXH còn ít hơn so với số lượng sản phẩm hiện có.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này được ông Toàn lý giải, khó khăn lớn nhất đến từ quá trình xác nhận cá nhân đăng ký mua NOXH.

Cụ thể, UBND phường/xã không thể xác nhận cho người xin mua NOXH có sở hữu nhà ở khác ngoài địa bàn đang sinh sống. Trường hợp nữa là cá nhân đang sinh sống trong cùng hộ gia đình có bố mẹ đã sở hữu nhà ở thì thuộc trường hợp đã có nhà ở thuộc sở hữu của hộ gia đình. Điều này dẫn đến không thể xác nhận cho cá nhân là người chưa có nhà ở thuộc sở hữu hộ gia đình.

Bên cạnh các thủ tục, khó khăn về nguồn vốn cũng là điều cản trở người dân đăng ký mua NOXH. Cụ thể, với chương trình tín dụng 120.000 tỉ đồng cho vay ưu đãi phát triển NOXH, cả các chủ đầu tư và người dân đều khó tiếp cận, do chỉ ưu đãi 5 năm đầu với lãi suất 8%/năm cho doanh nghiệp và 7,5%/năm cho người mua nhà, sau đó sẽ theo mức thị trường.

Trong khi đó, vay Ngân hàng Chính sách xã hội lãi suất thấp hơn chỉ 4,8%/năm, ổn định 25 năm, sau 5 năm có thể điều chỉnh nhưng không vượt quá 5%/năm. Tuy nhiên, nguồn vốn này mới được bố trí một phần trong giai đoạn 2021-2023, kế hoạch năm 2024 vẫn chưa được phân bổ.

Thực tế, những khó khăn trong việc tiếp cận để mua NOXH không chỉ tồn tại ở TP Cần Thơ mà còn tồn tại ở nhiều địa phương trên cả nước. Điển hình như Bắc Ninh là một trong những tỉnh dẫn đầu cả nước về phát triển các khu công nghiệp vơi 350.000 công nhân.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Tuấn Dũng – Phó Giám đốc Sở Xây dựng Bắc Ninh, hiện tại trên địa bàn tỉnh có khoảng gần 6.000 căn NOXH đã hoàn thành nhưng mới có khoảng hơn 3.000 căn được đăng ký mua. Nguyên nhân lớn nhất vẫn là điều kiện để được mua gặp khó.

Trước đó, báo cáo từ Hội Môi giới bất động sản Việt Nam cũng cho thấy, giao dịch NOXH rất chậm, cả quý I/2024 chỉ có 221 căn, tương đương 19% trong tổng nguồn cung mở bán.

Đơn cử, TP.HCM dù được đánh giá là địa phương có nhu cầu NOXH lớn hàng đầu cả nước nhưng cũng không thoát khỏi nghịch lý, dù số lượng dự án chỉ đếm trên đầu ngón tay nhưng vẫn “ế”. Tương tự, Hà Nội cũng có những dự án NOXH sau 27 lần thông báo tiếp nhận hồ sơ vẫn chật vật trong khâu bán hàng.