Sai lầm của cha mẹ khi "ép" điều chỉnh cân nặng cho con theo tiêu chuẩn

Tranh thủ hè để tăng cân cho con

Chị Nguyễn Thị Hiên (38 tuổi, Hà Nội) có 2 cậu con trai, nhưng cả 2 đều kén ăn. Thấy 2 con gầy gò, chị đã đưa con đi khám thì được bác sĩ cho biết cả 2 đều suy dinh dưỡng. Con chị được kê mội loại sữa giúp tăng cân cũng lời khuyên của bác sĩ về chế độ ăn phù hợp với các con.

Chị Hiên cho biết, từ lời khuyên của bác sĩ, chị đã điều chỉnh lại dinh dưỡng các bữa ăn trong gia đình. Chị phải tranh thủ thời gian các con được nghỉ hè để bổ sung dinh dưỡng. Bởi khi vào năm học mới, các con ăn bán trú tại trường thì chỉ có thể điều chỉnh thực đơn bữa tối.

Tương tự, chị Phan Thị Thanh Huyền (Đống Đa, Hà Nội) cũng đưa con đến một trung tâm dinh dưỡng khám vào đầu tháng 6. Con trai chị học lớp 3 nhưng chỉ nặng 20kg, chiều cao chưa đạt chuẩn. Thấy con thấp bé hơn các bạn trong lớp quá nhiều, chị tranh thủ mấy tháng hè giúp con tăng cân được chút nào hay chút đó.

Với chuẩn đoán thấp còi, bác sĩ đã kê men tiêu hóa, kẽm, sữa bột, bánh năng lượng cao... cho con chị Huyền. Cùng với đó là lời khuyên chia bữa ăn hàng ngày thành 5, trong đó 3 bữa chính, 2 bữa phụ. Chị Huyền cho biết, tuân thủ lời khuyên của bác sĩ, chị đã thay đổi đa dạng các món ăn cho con. Tuy nhiên, bé chỉ hợp tác mấy ngày đâu. Sau đó, bé bắt đầu uể oải, sợ ăn, lại bị ép ăn khiến không khí gia đình căng thẳng.

Không chỉ chị Hiên và chị Huyền, hiện nay nhiều bà mẹ cũng coi khoảng thời gian nghỉ hè là dịp để giúp con tăng cân. Theo tiến sĩ, bác sĩ Trương Hồng Sơn - Viện trưởng Y học ứng dụng Việt Nam, Phó Tổng thư ký Tổng hội Y học Việt Nam, số trẻ đến các trung tâm dinh dưỡng khám do biếng ăn, suy dinh dưỡng thường tăng gấp 2 vào các tháng hè. Phần lớn cha mẹ đưa con đến khám với mục tiêu tăng cân hoặc tăng trưởng chiều cao.

Ép con ăn bất chấp gây tác dụng ngược

Cân nặng là một phần quan trọng để đánh giá sự tăng trưởng ở trẻ. Nó thể hiện mức độ hấp thu chất dinh dưỡng, sự phát triển bình thường của các cơ quan cũng như phản ánh tình trạng bệnh lý ở trẻ. Tuy nhiên, hiện nay nhiều bà mẹ Việt đang hiểu sai về tăng cân ở trẻ bởi không phải cứ tăng cân là đồng nghĩa với khỏe mạnh.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, để đánh giá sự phát triển ở trẻ cần 5 yếu tố: Cân nặng, ngôn ngữ, tư duy, vận động, phản xạ. Do đó, cân nặng không phải là yếu tố duy nhất để đánh giá sự phát triển ở trẻ. Ví dụ, một đứa trẻ có cân nặng dưới chuẩn trung bình một chút, nhưng vào thời điểm đó các chỉ số khác bé đều ổn định, thì bé sẽ và đang tăng trưởng. Không lâu sau, bé sẽ đạt lại tình trạng cân nặng nếu cha mẹ có phương pháp cải thiện đúng đắn cho con.

Bác sĩ Trương Hồng Sơn chia sẻ, để tăng cân nặng và chiều cao cho trẻ thì cần tăng khối lượng và chất lượng bữa ăn trong một số giai đoạn, tuy nhiên không đồng nghĩa với nhồi nhét thức ăn. Bởi nhồi nhét ăn bất chấp con thích hay không khiến trẻ sợ ăn, dẫn tới tiêu hóa kém, rối loạn tiêu hóa, đau dạ dày, ảnh hưởng tâm lý. Thậm chí có những trẻ bị ép đến mức nhìn thấy đồ ăn là đau quặn bụng, càng biếng ăn càng chậm tăng cân.

Vì vậy, khối lượng ăn cần được sắp xếp một cách khoa học theo thời gian biểu, thứ tự nhóm thức ăn trong ngày được tính toán kỹ lưỡng. Các loại men tiêu hóa, men vi sinh, vi khoáng được bổ sung một cách phù hợp để hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn, giúp trẻ ăn nhiều hơn nhằm tăng cân nặng, chiều cao một cách bền vững.

PGS.TS. Nguyễn Thị Lâm - nguyên Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia cũng khuyến cáo, nhu cầu của mỗi bé là khác nhau do đó nếu lệch chuẩn không lớn thì vẫn được xem là bình thường. Các mẹ không nên vì quá lo lắng mà áp dụng sai cách, từ đó làm cho tình trạng biếng ăn ở trẻ hình thành và nghiêm trọng hơn.

PGS.TS. Nguyễn Thị Lâm khuyên, khi thấy lo lắng về việc tăng cân chuẩn của con thì cha mẹ cần đưa trẻ tới chuyên gia dinh dưỡng thăm khám để có biện pháp cải thiện toàn diện. Đồng thời, bổ sung dinh dưỡng cân đối đủ 4 nhóm, tránh ép trẻ ăn bất chấp, khuyến khích trẻ tăng cường vận động, hoạt động ngoài trời.