Chậm nộp thuế thu nhập cá nhân có thể bị phạt gấp 3 lần số tiền trốn thuế

32 triệu lượt thông báo nợ thuế đã được gửi đi

Tại Hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm ngành thuế, ông Đặng Ngọc Minh – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết, trong nửa đầu năm 2024, cơ quan thuế đã đẩy mạnh điện tử hóa việc ban hành thông báo nợ thuế. Theo đó, đã ban hành gần 32 triệu lượt thông báo tiền nợ, tiền phạt và tiền chậm nộp gửi đến người nộp thuế.

Trong thời gian qua, nhiều người cũng đã bày tỏ sự bất ngờ khi nhận được thông báo truy thu thuế thu nhập cá nhân nhiều năm qua. Con số phải nộp cũng gây "choáng" không kém khi từ vài triệu lên đến hàng trăm triệu đồng với gần 1 nửa là số tiền phạt và chậm nộp.

Thậm chí có những người còn rơi vào tình trạng “bỗng dưng” nợ thuế. Đây đều là những người có 2 nguồn thu nhập trở lên, nhiều trường hợp đến từ việc tình trạng không quản lý tốt giấy tờ cá nhân nên đã bị lợi dụng kê khai thu nhập mà không hề hay biết.

Chuyên gia thuế Nguyễn Ngọc Tú cho biết, việc này gây ảnh hưởng lớn đến các cá nhân nếu nhận “trát” đòi nợ thuế. Bởi lẽ, để thu hồi nợ, ngành thuế sẽ áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh với các cá nhân, người đại diện doanh nghiệp chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế.

Đáng chú ý, có nhiều người không biết việc nợ thuế, khi phải ra nước ngoài công tác đến bước kiểm tra mới “ngã ngửa” vì không được xuất cảnh, ảnh hưởng rất lớn đến công việc.

Dẫn số liệu của Tổng cục Thuế, ông Tú cho biết, trong 6 tháng đầu năm cơ quan thuế đã ban hành gần 16.900 lượt thông báo tạm hoãn xuất cảnh với số tiền nợ thuế 24.100 tỉ đồng. Các đơn vị của ngành đã thu hồi gần 920 tỉ đồng của người nợ thuế qua hình thức này.

Do vậy, người dân có thể tự tra cứu trên ứng dụng Etax Mobile để biết mình có nợ thuế hay không. Đồng thời có thể chủ động kiểm tra các nguồn thu nhập tránh tình trạng bị lợi dụng khai khống. Việc nộp thuế là quyền lợi và nghĩa vụ của công dân nên bất cứ cá nhân, tổ chức nào nợ thuế dù chỉ 1 đồng hay nhiều hơn cũng đều phải thực hiện nghĩa vụ của mình.

Xử phạt gấp 3 lần số thuế chậm nộp

Theo Luật Quản lý thuế, người nộp thuế "tự khai, tự chịu trách nhiệm" về khai báo thuế của mình. Đến tháng 3 và tháng 4 hàng năm, người nộp thuế sẽ phải thực hiện quyết toán thuế thu nhập cá nhân của năm trước, nếu không sau ngày 2/5 cơ quan thuế sẽ tiến hành xử phạt.

Cụ thể, trường hợp người nộp thuế không nộp hồ sơ kê khai thuế, sau 90 ngày sẽ được xác định là hành vi trốn thuế, tùy từng tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ sẽ bị xử phạt từ 1 đến 3 lần số tiền thuế trốn theo quy định của pháp luật.

Nếu người nộp thuế đã nộp đủ số tiền thuế, chậm nộp và Ngân sách trước thời điểm cơ quan thuế công bố quyết định kiểm tra, thanh tra thuế hoặc trước thời điểm lập biên bản về hành vi chậm nộp hồ sơ thì bị phạt hành chính về thời hạn nộp hồ sơ với mức phạt tiền từ 15 – 25 triệu đồng.

Trường hợp số tiền phạt áp dụng lớn hơn số tiền thuế phát sinh trên hồ sơ kê khai thuế thì người nộp thuế sẽ bị phạt tối đa bằng số tiền thuế phát sinh phải nộp nhưng không thấp hơn mức trung bình của khung phạt tiền từ 8-15 triệu đồng. Người nộp thuế không nộp hồ sơ khai thuế nhưng không phát sinh số thuế phải nộp thì bị phạt tiền từ 8 – 15 triệu đồng.

Ngoài ra, người nộp thuế cần nộp đủ số tiền thuế chậm nộp trong trường hợp chậm nộp hồ sơ khai thuế dẫn đến chậm nộp tiền thuế và nộp hồ sơ khai thuế, phụ lục kèm theo hồ sơ khai thuế để khắc phục hậu quả.

Riêng đối với quyết toán thuế thu nhập cá nhân do tổ chức, cá nhân trả tiền lương, tiền công thì phải chịu trách nhiệm khai quyết toán thuế thay cho người được hưởng thu nhập, không phân biệt có hay không phát sinh khấu trừ thuế. Trường hợp không phát sinh trả thu nhập thì không phải quyết toán thuế thu nhập cá nhân.

Theo quy định hiện hành, mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm), mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng (52,8 triệu đồng/người phụ thuộc/năm). Như vậy, đối với một người lao động chưa có phụ thuộc có thu nhập dưới 11 triệu đồng/tháng sẽ không phải nộp thuế thu nhập cá nhân.

Tuy nhiên, theo PGS.TS Ngô Trí Long, trong bối cảnh hiện nay, thuế thu nhập cá nhân có nhiều bất cập, khi mức giảm trừ gia cảnh đang quá thấp trong điều kiện nhu cầu đời sống ngày càng cao, thu nhập ngày càng tăng. Nếu giữ nguyên mức hiện nay, người lao động đến mức phải chịu thuế sẽ không còn tích lũy để dự phòng rủi ro và mua nhà ở.

Mặt khác, trong giai đoạn hiện nay, việc kích cầu tiêu dùng đang là một trọng điểm trong chính sách thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nên cần xem xét việc tăng mức giảm trừ gia cảnh để tăng khả năng chi tiêu của người dân.