Trung Quốc đang âm thầm chế tạo siêu máy tính mạnh nhất thế giới?

Trong nhiều thập kỷ qua, các nhà khoa học của Mỹ và Trung Quốc đã hợp tác phát triển siêu máy tính – những cỗ máy có kích thước bằng sân Tennis, đóng vai trò thiết yếu trong việc cải thiện trí tuệ nhân tạo, kiểm tra sức mạnh mã hóa của máy tính, phát triển vắc-xin và dự báo bão…

Tuy nhiên, thời gian gần đây, các nhà khoa học Trung Quốc dường như đang trở nên bí mật hơn trong các nghiên cứu liên quan tới lĩnh vực này, một phần do những hạn chế của Mỹ đối với các lĩnh vực công nghệ cao của nước này. Trung Quốc đã không còn tham gia vào các đánh giá Top500 siêu máy tính nhanh nhất thế giới.

Bảng xếp hạng Top500 siêu máy tính được thực hiện từ năm 1993 bởi những chuyên gia tên tuổi như Jack Dongarra của Đại học Tennessee; Knoxville, Erich Strohmaier và Horst Simon của Trung tâm Máy tính khoa học nghiên cứu năng lượng Mỹ; Hans Meuer của Đại học Mannheim... Bảng xếp hạng được công bố hai lần mỗi năm, thông qua hình thức online hoặc tại Hội nghị Siêu máy tính quốc tế và Hội nghị Siêu máy tính ACM/IEEE thường niên.

Siêu máy tính được coi là thước đo công nghệ quan trọng vì máy tính nhanh hơn có thể mang lại lợi thế trong việc phát triển nhiều lĩnh vực công nghệ cao, bao gồm cả lĩnh vực vũ khí quân sự. Đó dường như là lý do khiến các nhà khoa học Trung Quốc trở nên kín kẽ hơn trong việc công bố các công trình siêu máy tính của mình.

Khác với các loại máy tính thông thường, siêu máy tính sở hữu sức mạnh tính toán cực “khủng”, có thể xử lý tệp khổng lồ và tính toán ở tốc độ khó tin. Những siêu máy tính nhanh nhất thế giới đòi hỏi cơ sở  hạ tầng rất lớn, bao gồm hệ thống làm mát tiên tiến.

Jack Dongarra – Giáo dư tại Đại học Tennessee, người đồng sáng lập Top 500 siêu máy tính cho biết, Trung Quốc có những chiếc máy tính nhanh hơn của Mỹ, được đánh giá là tốt nhất thế giới nhưng “vẫn chưa báo kết quả” vì lo ngại Mỹ có thể có những hành động cứng rắn hơn trong việc siết chặt các lệnh hạn chế công nghệ nếu biết được khả năng siêu máy tính của họ.

5 tổ chức siêu máy tính của Trung Quốc đã bị đưa vào “danh sách đen” của Mỹ từ năm 2019 vì sử dụng máy móc của họ cho mục đích quân sự và hạt nhân. Các công ty Mỹ không còn có thể bán chip và các bộ phận khác cho họ và các tổ chức này phải dựa vào các bộ xử lý nội địa.

Một bài báo khoa học năm ngoái cũng mô tả siêu máy tính Sunway của Trung Quốc có tới 39 triệu lõi (các bộ phận của chip thực hiện xử lý dữ liệu), gấp 4 lần so với số lõi của siêu máy tính Forntier đang được đánh giá là mạnh mẽ nhất của Mỹ.

Siêu máy tính Frontier đang sở hữu công suất 1,19 exaflop có khả năng đạt 1,19 tỷ phép tính mỗi giây, đang được đặt tại Phòng thí nghiệm quốc gia Oak Ridge ở Tennnessee và bắt đầu hoạt động từ tháng 8/2022.