Dự báo mưa bão, lũ lụt khắc nghiệt những tháng cuối năm do hiện tượng La Nina

La Nina gây thiệt hại lớn

La Nina được tạo ra do sự giảm nhiệt độ bề mặt biển ở phần trung tâm và phía đông của Thái Bình Dương nhiệt đới. Hiện tượng này đối ngược với El Nino, khi nhiệt độ bề mặt biển tăng cao ở cùng khu vực.

La Nina thường xuất hiện định kỳ, có thể kéo dài từ vài tháng đến hai năm. Tại nước ta, sự xuất hiện của La Nina có thể khiến bão, áp thấp nhiệt đới xuất hiện nhiều hơn. Nhất là miền Trung và miền Nam sẽ đối mặt với mưa lớn và lũ lụt thường xuyên hơn.

Các đợt La Nina điển hình xảy ra vào năm 1998 - 2000, 2007 - 2008, 2010 - 2011 và 2020 - 2022. Trong đó, đợt rét đậm, rét hại 38 ngày vào tháng 1 - 2/2008 đã làm 180.000ha lúa và gần 110.000 vật nuôi bị chết. Tổng thiệt hại ước tính 400 tỷ đồng.

La Nina thời kỳ 2020 - 2022 cũng ghi nhận nhiều thiệt hại. Như năm 2020, cả nước có 16/22 loại hình thiên tai với 14 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, 120 trận sạt lở đất, lũ quét, 265 trận giông, lốc, sét... Hậu quả làm 357 người chết và mất tích. Tổng thiệt hại trên 39.960 tỷ đồng. Thiên tai năm 2022 đã làm 175 người chết, mất tích, thiệt hại kinh tế gần 19.500 tỷ đồng.

Dự báo mưa lũ dồn dập

Ông Mai Văn Khiêm - Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn quốc gia cho biết, hiện trạng thái ENSO (gồm EL Nino và La Nina) đang ở giai đoạn trung tính.

Thống kê cho thấy, những năm La Nina xuất hiện thì lượng mưa thường vượt trung bình nhiều năm ở các tỉnh ven biển Trung Bộ và Tây Nam Bộ. Đáng lưu ý, khả năng xuất hiện các đợt mưa lớn ở khu vực Trung Bộ, nhất là trong các tháng mùa Thu. Một điều gần như chắc chắn là hiện tượng dông lốc trên đất liền và vùng biển, mưa lớn cục bộ thời đoạn ngắn gây ngập úng đô thị sẽ xuất hiện nhiều hơn tác động lớn đến hoạt động phát triển kinh tế - xã hội.

Theo ông Mai Văn Khiêm, từ cuối tháng 7 - 9, có khả năng chuyển sang trạng thái La Nina với xác suất khoảng 65 - 75%. Từ tháng 10 - 12, La Nina xuất hiện với xác suất khoảng 70 - 90%. Như vậy, càng về cuối năm, xác suất xuất hiện La Nina càng lớn. Hiện tượng La Nina sẽ gây nguy cơ mưa, bão, lũ dồn dập trong những tháng cuối năm, đặc biệt là ở khu vực miền Trung.

Cụ thể, Từ tháng 9 - 11, lượng mưa ở Bắc Bộ sẽ tăng lên khoảng 10 - 30%. Còn tại miền Trung, từ tháng 7 - 9, lượng mưa tăng cao hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ khoảng từ 10 - 20%. Còn từ tháng 10 - 12, lượng mưa có khả năng tăng từ 20 - 40% so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ.

Ông Khiêm cho hay, từ nay đến cuối năm xuất hiện từ 10 - 12 cơn bão, áp thấp nhiệt đới hoạt động trên khu vực Bắc Biển Đông, trong đó có khoảng 5 - 7 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam. Ngoài ra, không loại trừ khả năng xuất hiện những cơn bão mạnh trên Biển Đông. Khi bão xuất hiện trên Biển Đông thì diễn biến rất nhanh và khó lường, gây khó cho công tác phòng, chống bão.

Như vậy, mưa lớn sẽ dồn dập về cuối năm, đặc biệt là khu vực Trung Bộ, làm gia tăng nguy cơ ngập úng kéo dài, lũ lụt trên diện rộng, lũ quét, sạt lở đất ở khu vực này. Trong điều kiện khí tượng diễn biến phức tạp, các địa phương cần chủ động rà soát những điểm xung yếu lũ quét, sạt lở đất trước mùa mưa bão và trước các đợt mưa lớn để bảo đảm an toàn cho nhân dân.

Cũng theo chuyên gia Nguyễn Văn Hưởng - Trưởng phòng dự báo thời tiết, Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, từ nửa cuối tháng 8 trở đi, hiện tượng La Nina bắt đầu tác động. Đáng lưu ý, từ tháng 9, La Nina tác động trùng với thời điểm mưa bão, lũ ở miền Trung. Với sự ảnh hưởng này, mưa bão, lũ ở Trung Bộ khả năng xảy ra dồn dập trong khoảng nửa cuối tháng 9 và tháng 10, 11 năm nay.

Theo thống kê chưa đầy đủ của Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, mưa lũ tại Bắc Bộ trong gần 1 tuần qua đã làm 9 người chết, 63 nhà dân phải di dời khẩn cấp... Mưa lũ cũng khiến gần 2.500ha lúa và hoa màu bị ngập úng, 33,2ha nuôi trồng thủy sản bị thiệt hại. Về giao thông, ghi nhận gần 300 điểm bị sạt lở, ách tắc…