Vì sao lãi suất cho vay mua nhà ở xã hội bất ngờ tăng?

Lãi suất cho vay mua nhà ở xã hội bằng cho vay hộ nghèo

Mới đây, Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam đã điều chỉnh mức lãi suất chương trình cho vay ưu đãi NOXH. Cụ thể, trong công văn gửi các ngân hàng chính sách xã hội các tỉnh thành, Ngân hàng Chính sách xã hội nêu rõ nghị định số 100/2024 quy định chi tiết một số điều của Luật Nhà ở về phát triển và quản lý NOXH thay thế cho nghị định 100/2015. 

Theo đó, các khoản vay đã ký hợp đồng tín dụng với Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam để mua, thuê mua NOXH, xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở trước ngày 1/8 thì áp dụng mức lãi suất cho vay bằng lãi suất cho vay hộ nghèo do Thủ tướng quy định trong từng thời kỳ. 

Cụ thể, mức lãi suất cho vay hộ nghèo hiện nay là 6,6%/năm nên lãi suất cho vay để mua, thuê mua NOXH, xây mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở trước ngày 1/8 là 6,6%/năm.

Trước thông tin này, nhiều người dân tỏ ra rất bất ngờ và lo lắng. Anh Hải (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) đang nợ 600 triệu đồng tiền mua NOXH qua Ngân hàng Chính sách xã hội lo lắng vì mỗi năm số tiền phải trả sẽ tăng thêm khoảng 11 triệu đồng. 

“Trong khi thu nhập thì giảm sút, mọi chi phí từ học hành, ăn uống của các con đều tăng, nay lãi suất ngân hàng cũng lại tăng nữa thì gia đình tôi thật sự khó khăn, chưa biết xoay sở thế nào”, anh Hải chia sẻ. 

Theo anh Hải, mặt bằng lãi suất trên thị trường hiện đang rất thấp mà lãi suất vay mua NOXH lại tăng là điều vô lý, đi ngược thực tế. Anh cũng cho rằng, hiện Chính phủ, Thủ tướng yêu cầu các ngân hàng thương mại giảm lãi suất cho vay để chia sẻ khó khăn với người dân và doanh nghiệp. Do đó, lãi suất cho vay mua NOXH qua Ngân hàng Chính sách xã hội tăng lên là không phù hợp. 

Tuy nhiên, theo lãnh đạo Ngân hàng Chính sách xã hội, mức lãi suất 6,6%/năm với vay mua NOXH, sửa chữa nhà cửa là phù hợp. Hơn nữa, đây là gói vay tiêu dùng có thời gian tối đa là 25 năm, do đó mức lãi suất này không có gì là cao. 

Ngoài ra, ngân hàng phải đi huy động vốn trên trường rồi cho vay ra nên lãi suất cho vay quá thấp thì ngân hàng sẽ phải bù một phần chênh lệch, trong đó nguồn lực ngân sách thì có hạn. 

Đề xuất tiếp tục giữ mức 4,8%/năm

Trong khi đó, một số chuyên gia ngân hàng đặt ra vấn đề liệu việc tăng lãi suất cho vay mua NOXH lên 6,6%/năm đối với người thu nhập thấp có hợp, có đẩy người vay vào thế khó không? Bởi lẽ, mặt bằng lãi suất trên thị trường duy trì ở mức thấp. 

Cụ thể, bốn ngân hàng thương mại cổ phần nhà nước có lãi suất huy động bình quân kỳ hạn 12 và 24 tháng là dưới 5%, đang được áp dụng từ đầu năm 2023 đến nay. 

Mặt khác, gói cho vay mua NOXH 120.000 tỉ đồng đang được Ngân hàng Nhà nước, Bộ Xây dựng đề xuất tiếp tục giảm lãi suất. Hiện mức lãi vay của gói này là 7,5%/năm, nếu giảm tiếp 3% như mức đề xuất thì chỉ còn đâu đó hơn 6%/năm. 

Nêu quan điểm với việc điều chỉnh mức lãi suất chương trình cho vay ưu đãi NOXH của Ngân hàng Chính sách xã hội, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch HoREA cho rằng mức lãi suất vay 6,6%/năm là chưa phù hợp với bản chất khoản vay NOXH. Thậm chí, nó còn cao hơn lãi suất vay của gói 30.000 tỉ đồng đã áp dụng trước đây chỉ là 5%.

Ông Châu cho biết, mức lãi suất tăng từ 4,8%/năm lên 6,6%/năm là mức tăng rất lớn, tức là bằng 137,5% so với mức cũ. Đây sẽ là một áp lực đối với những người mua NOXH trước đây khi chưa lường trước được việc tăng này.

Cũng theo ông Châu, dương như đang có sự nhầm lẫn khi đánh giá bản chất của khoản vay khi thuê, mua NOXH. Khoản vay ưu đãi dành cho hộ nghèo chỉ khoảng 3 năm trở lại, còn vay thuê, mua NOXH mang tính trung, dài hạn đến 25 năm. 

Ngoài ra, việc áp dụng giống như khoản vay cho hộ nghèo khoảng 3 năm do Thủ tướng quy định trong từng thời kỳ sẽ làm cho người vay cảm thấy bất an, bởi lãi suất sẽ còn thay đổi, thậm chí thay đổi hằng năm. 

Từ đó, HoREA đề nghị tiếp tục giữ nguyên mức lãi vay 4,8%/năm với khoản vay mua NOXH tại Ngân hàng Chính sách xã hội nhằm tạo sự ổn định.