Tại sao mức giảm trừ gia cảnh vẫn chưa được điều chỉnh?

Mức giảm trừ gia cảnh quá thấp

Mới đây, trong văn bản gửi đến Ban Dân nguyện của Quốc hội, cử tri 6 tỉnh là Bình Định, Hà Giang, Thái Nguyên, Trà Vinh, Tuyên Quang và Tây Ninh đã vừa đề nghị điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế và người phụ thuộc, điều chỉnh biểu thuế lũy tiến từng phần bảo đảm phù hợp với thực tế, đặc biệt là sau khi tăng lương vào ngày 1/7.

Trước đó từ cuối năm 2022, cử tri các tỉnh thành Đà Nẵng, Phú Thọ... và mới nhất là vào tháng 7 vừa qua, cử tri TP. HCM cũng kiến nghị nâng mức giảm trừ gia cảnh. Bởi mức đang giảm trừ gia cảnh là 11 triệu đồng/tháng với người nộp thuế và 4,4 triệu đồng/tháng với người phụ thuộc là quá thấp...

Tại buổi thảo luận ở hội trường vào tháng 5 vừa qua, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thủy (Đoàn Bắc Kạn), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cũng phản ánh, cử tri cho rằng mức giảm trừ gia cảnh 4,4 triệu đồng/người/tháng là quá lạc hậu, cần được Quốc hội xem xét sửa đổi sớm, không nên chờ 2 năm nữa (năm 2026) mới xem xét sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân như đã đề xuất.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy đưa ra lý do: Mức giảm trừ 4,4 triệu đồng/tháng thực sự không còn phù hợp đời sống hiện nay, nhất là ở các thành phố lớn. Điều nay gây thiệt thòi cho người nộp thuế. Mức giảm trừ gia cảnh này được duy trì từ năm 2020. Những năm gần đây, rất nhiều hàng hóa, dịch vụ thiết yếu đã tăng, thậm chí có nhiều mặt hàng tăng nhanh hơn cả tăng thu nhập.

Số liệu của Cục Thống kê cho thấy, so với năm 2020, giá dịch vụ giáo dục tăng 17%, giá lương thực tăng 27% và đặc biệt giá xăng tăng 105%... Nhiều cử tri chia sẻ, nếu gia đình có con nhỏ, phải thuê người trông, thì riêng chi phí này không dưới 5 triệu đồng/tháng. Nếu gia đình có con đi học thì chi phí học hành chiếm phần lớn cơ cấu chi tiêu. Nếu có cha mẹ già thì không chỉ phí sinh hoạt, mà còn thuốc men... Do đó, mức giảm trừ gia cảnh hiện chưa phản ánh đúng thực tế chi tiêu cơ bản của các gia đình.

Liên quan đến quy định chỉ số giá tiêu dùng CPI biến động trên 20% thì Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét mức giảm trừ gia cảnh, đại biểu Nguyễn Thị Thủy phản ánh, nhiều chuyên gia và cử tri cho rằng, quy định này bất hợp lý.

Bởi lấy tiêu chí là biến động tức là phải dựa trên rổ hàng hóa 720 mặt hàng, trong khi các mặt hàng thiết yếu, ảnh hưởng đến chi tiêu của người dân chỉ khoảng trên 20%. Nếu phải chờ tính mức giá trung bình của 720 mặt hàng sẽ rất lâu, thậm chí phải 6 - 7 năm. Thời gian này là quá dài, không phản ánh được biến động trong chi tiêu của người dân và các hộ gia đình.

Thu nhập 17 triệu đồng/tháng chưa phải đóng thuế cá nhân

Trước kiến nghị của 6 tỉnh thành, Bộ Tài chính cho biết, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế, người phụ thuộc của người nộp thuế theo mặt bằng chung của xã hội, không phân biệt người có thu nhập cao hay thấp, với nhu cầu tiêu dùng khác nhau. Cá nhân có khó khăn do thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn, bệnh hiểm nghèo thì luật đã có quy định giảm thuế cho các trường hợp này.

Bộ Tài chính nhấn mạnh, mức giảm trừ gia cảnh cụ thể cần được nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng, đảm bảo cao hơn GDP bình quân đầu người, tiền lương tối thiểu vùng, mức chi tiêu bình quân đầu người trong một giai đoạn nhất định.

Bộ Tài chính dẫn báo cáo khảo sát mức sống dân cư năm 2023 cho thấy, thu nhập bình quân đầu người/tháng của Việt Nam ở mức 4,96 triệu đồng. Nhóm hộ có thu nhập cao nhất gồm 20% dân số giàu nhất có thu nhập bình quân 10,86 triệu đồng/tháng/người.

Hiện nay, mức giảm trừ cho người nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng, cao hơn 2,2 lần so với mức thu nhập bình quân đầu người (mức phổ biến nhiều nước đang áp dụng từ 0,5 - 1 lần). Mức giảm trừ với người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/người/tháng cũng gần với thu nhập bình quân đầu người hiện nay.

Do đó, một người có thu nhập từ tiền công, tiền lương 17 triệu đồng/tháng (nếu có 1 người phụ thuộc) hay 22 triệu đồng/tháng (nếu có 2 người phụ thuộc), sau khi trừ các khoản bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp... cũng chưa phải nộp thuế thu nhập cá nhân.

Về biến động của chỉ số giá tiêu dùng, Bộ Tài chính tiếp tục dẫn số liệu của Tổng cục Thống kê. Theo đó, chỉ số giá tiêu dùng năm 2020 tăng 3,23%, năm 2021 tăng 1,84%, năm 2022 tăng 3,15% và năm 2023 tăng 3,25%. Như vậy, từ thời điểm tăng mức giảm trừ gia cảnh gần nhất (năm 2020) đến nay, chỉ số giá tiêu dùng mới tăng 11,47%. Theo quy định, mức tăng này thì chưa thể điều chỉnh giảm trừ gia cảnh.