Gian nan “đòi” thuế thu nhập cá nhân: Đề xuất triển khai hoàn thuế tự động

Gần đây, tại Hội nghị đối thoại với người nộp thuế ở 5 tỉnh, thành phố phía Nam năm 2024, nhiều người cho biết, họ phải chờ đợi hàng tháng mà vẫn chưa nhận được kết quả hoàn thuế thu nhập cá nhân.

Khổ như đi “đòi” thuế thu nhập cá nhân

Cụ thể, một người nộp thuế sống tại quận 3, TP. HCM cho biết đã được cơ quan thuế địa phương chấp thuận hồ sơ từ cuối tháng 6/2024, nhưng sau 3 tháng vẫn chưa nhận được thông báo về quyết định hoàn thuế.

Đến nay, người nộp thuế đã liên hệ nhiều lần nhưng vấn đề vẫn chưa được giải quyết.  Một trường hợp khác cũng cho biết đã gửi hồ sơ quyết toán thuế từ vài tháng trước, mặc dù hệ thống đã thông báo nộp thành công nhưng đến giờ vẫn chưa nhận được hoàn thuế…

Tại Hà Nội, một trường hợp gây chú ý khi đã nộp hồ sơ xin hoàn thuế từ tháng 4/2024 nhưng mãi đến gần cuối tháng 9 mới được xử lý. Cụ thể, người nộp thuế có hộ khẩu ở TP. HCM nhưng đăng ký tạm trú tại quận Thanh Xuân (Hà Nội), và 4 cơ quan chi trả thu nhập ở quận Đống Đa, Thanh Xuân, Long Biên.

Dù cả 4 nơi trả thu nhập đều đã có đầy đủ xác nhận nghĩa vụ thuế, số liệu trùng khớp với hệ thống của ngành thuế, nhưng trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 8, người nộp thuế đã phải gửi hồ sơ qua email nhiều lần tới các cơ quan thuế liên quan nhưng đều bị từ chối với những lý do khác nhau.

Sau khi gặp khó khăn và nhiều lần phản ánh, người này đã được nhân viên thuế quận Thanh Xuân hướng dẫn làm yêu cầu hủy các tờ khai hoàn thuế đã nộp tại các Chi cục Thuế quận Đống Đa, Long Biên và Cục thuế TP. HCM. Đáng lưu ý, đơn này phải gửi qua đường bưu điện, khi các cơ quan này nhận được sẽ thực hiện thủ tục hủy tờ khai hoàn thuế.

Sau đó, người nộp thuế phải thực hiện làm tờ khai hoàn thuế và nộp các giấy tờ tùy thân, chứng từ khấu trừ, người phụ thuộc và xác nhận cư trú… lại từ đầu tại Chi cục Thuế quận Thanh Xuân. Kể từ khi được nhân viên thuế hướng dẫn, người này đã mất thêm 22 ngày nữa mới nhận được khoản hoàn thuế 12,9 triệu đồng. Tổng thời gian xử lý hồ sơ kéo dài gần 5 tháng.

Trong khi đó, theo số liệu từ Tổng cục Thuế, trong 7 tháng đầu năm 2024, các cơ quan thuế trên toàn quốc đã tiếp nhận 725.759 hồ sơ yêu cầu hoàn thuế thu nhập cá nhân trực tiếp quyết toán, tăng 45% so với cùng kỳ năm 2023. Hiện vẫn còn gần 49.000 hồ sơ chưa được giải quyết.

Cần đẩy mạnh tiến trình chuyển đổi số

Về nguyên nhân dẫn đến tình trạng chậm giải quyết hoàn thuế thu nhập cá nhân, Bộ Tài chính đã chỉ ra nhiều vấn đề như nộp quyết toán sai cơ quan thuế, khai thiếu thu nhập chịu thuế, và sau thời gian giảm trừ người phụ thuộc… Nhìn chung, phần lớn lỗi sai đều xuất phát từ người nộp thuế. Tuy nhiên, với quy trình hiện tại, người dân phải bỏ ra rất nhiều thời gian và công sức để hoàn thành thủ tục hoàn thuế, và việc phê duyệt cũng gặp khó khăn cho cán bộ thuế.

Các chuyên gia cho rằng, ngành thuế cần tích cực thực hiện quá trình chuyển đổi số, kết nối dữ liệu trong nội bộ và các bộ, ngành liên quan nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người nộp thuế.

Chẳng hạn, nếu cơ sở dữ liệu của ngành thuế được kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư hoặc ứng dụng VneID và được khai thác hiệu quả, người nộp thuế sẽ không cần tốn thời gian xin tờ khai xác nhận cư trú để nộp cho cơ quan thuế. Khi các cơ quan thuế kết nối thông tin với nhau, người nộp thuế sẽ không còn phải nộp 2 bộ hồ sơ giống nhau khi hoàn thuế và đăng ký người phụ thuộc do khác bộ phận tiếp nhận.

Đặc biệt, hệ thống quản lý thuế hiện đã có đầy đủ thông tin dữ liệu từ các đơn vị nộp thuế đã kê khai, cũng như số tiền hoàn thuế của người nộp thuế. Ngành thuế cần nhanh chóng triển khai hệ thống hoàn thuế điện tử tự động, không yêu cầu người nộp thuế phải mất công kê khai, xin xác nhận, hay nộp hóa đơn khấu trừ thuế…

Ngành thuế chỉ cần gửi thông báo (qua eTax Mobile/email/tin nhắn) về số tiền thuế được hoàn, yêu cầu người nộp thuế xác nhận số tài khoản nhận tiền, và tự động chuyển khoản số tiền này vào tài khoản đã được người nộp thuế xác nhận.

Đồng tình, PGS.TS Lê Xuân Trường - Trưởng Khoa Thuế - Hải quan, Học viện Tài chính cho rằng, để giảm bớt rắc rối cho người nộp thuế cần khắc phục triệt để các nguyên nhân gây khó khăn. Theo đó, cần tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn và hỗ trợ người nộp thuế sử dụng ứng dụng eTax Mobile. Đồng thời, ứng dụng công nghệ thông tin để luân chuyển, phê duyệt chứng từ và ra quyết định hoàn thuế điện tử, nhằm đẩy nhanh tiến độ giải quyết hoàn thuế cho người nộp thuế.

Về lâu dài, ông Trường khuyến nghị, cần sửa đổi quy định pháp luật để giảm bớt hồ sơ hoàn thuế thu nhập cá nhân. Khi tổ chức chi trả đã kê khai quyết toán thuế đối với các khoản chi trả cho cá nhân trong hệ thống kê khai thuế điện tử, thì nên loại bỏ chứng từ khấu trừ thuế thu nhập cá nhân khỏi bộ hồ sơ hoàn thuế.