Apple bị Bỉ điều tra vì cáo buộc cố tình sử dụng “khoáng chất máu” từ Congo

Vào tháng 12, Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC) đã đệ đơn khiếu nại hình sự tại Bỉ và Pháp đối với các công ty con của Apple, cáo buộc họ sử dụng khoáng sản do các nhóm vũ trang gây ra tội ác ở miền đông Congo cung cấp.

Các luật sư đại diện cho DRC cho biết, các công tố viên tại Bỉ đã chỉ định một thẩm phán điều tra vào tuần trước. Người này sẽ giám sát cuộc điều tra và chịu trách nhiệm ban hành lệnh bắt giữ, truy vết và đột kích trong quá trình điều tra vụ án. Họ vẫn đang chờ quyết định từ Pháp, nơi quá trình này diễn ra chậm hơn.

“Đây là bước đầu tiên cho thấy công tố viên rất coi trọng vụ án”, Christophe Marchand, luật sư chuẩn bị vụ án tại Bỉ cho biết.

Trước thông tin này, Apple cho biết họ "phản đối mạnh mẽ" các tuyên bố của DRC và "cam kết sâu sắc trong việc cung cấp khoáng sản có trách nhiệm" như coltan - một loại khoáng sản quan trọng được sử dụng trong iPhone và các thiết bị điện tử khác, trong đó hơn một nửa trữ lượng toàn cầu nằm ở Congo.

Khiếu nại hình sự cáo buộc Apple mua tantalum, một loại quặng được chiết xuất từ coltan, cũng như thiếc, vonfram và vàng — cái gọi là khoáng sản 3TG — từ các mỏ có lợi nhuận, đã gây ra chiến tranh ở miền đông DRC và thúc đẩy lao động trẻ em, đồng thời gây suy thoái môi trường. Hàng triệu người đã phải di dời trong cuộc chiến mà nạn hiếp dâm và giết hại dân thường là chuyện thường tình.

Nhiều loại khoáng sản được chứng nhận là có nguồn gốc từ các mỏ ở những khu vực không có xung đột hoặc từ Rwanda. Nhưng khiếu nại cáo buộc rằng cái gọi là quy trình chứng nhận “đóng bao và gắn thẻ” mà Apple và các công ty điện tử khổng lồ khác dựa vào là có sai sót nghiêm trọng và các loại khoáng sản được dán nhãn là có nguồn gốc từ Rwanda thực chất có nguồn gốc từ các mỏ ở Congo.

Robert Amsterdam, người có công ty luật đại diện cho DRC, chia sẻ với tờ Financial Times rằng: "Không có công ty công nghệ nào trên Trái đất không biết rằng mọi thứ được mua từ Rwanda chắc chắn 90% là của Congo".

Trong báo cáo tháng này, Liên Hợp Quốc cho biết phiến quân được Rwanda hậu thuẫn ở miền đông DRC đã "gian lận xuất khẩu" ít nhất 150 tấn coltan sang Rwanda vào năm ngoái, dẫn đến "sự ô nhiễm lớn nhất" trong chuỗi cung ứng khoáng sản của khu vực này từ trước đến nay.

Trong hồ sơ nộp lên Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ vào tháng 3/2024, Apple cho biết: “Chúng tôi không tìm thấy cơ sở hợp lý nào để kết luận rằng bất kỳ nhà máy luyện kim hoặc tinh chế 3TG nào được xác định là nằm trong chuỗi cung ứng của chúng tôi... đã trực tiếp hoặc gián tiếp tài trợ hoặc hưởng lợi cho các nhóm vũ trang ở DRC.”

Apple cho biết, họ đã viết thư cho các nhà cung cấp của mình vào tháng 6/2024 yêu cầu họ ngừng cung cấp kim loại 3TG từ DRC hoặc Rwanda. 

Apple đã tìm cách tăng cường sử dụng khoáng chất tái chế trong các sản phẩm của mình và cho biết họ đặt mục tiêu sử dụng 100% coban tái chế để sản xuất pin vào năm nay.

Theo FT, các luật sư đại diện cho DRC đã tìm cách lôi kéo EU vào cuộc chiến chống lại Apple bằng cách gửi một lá thư cho Ursula von der Leyen, chủ tịch Ủy ban châu Âu, mô tả thỏa thuận của khối này với Rwanda được ký vào tháng 2 năm ngoái về nguồn cung cấp khoáng sản quan trọng một cách bền vững là một "trò hề".

“EU đã ký một Biên bản ghi nhớ với Rwanda về việc phát triển các chương trình khoáng sản 3TG, chương trình mà bất kỳ ai có trình độ trung học đều biết Rwanda không có khoáng sản”, Amsterdam cho biết.

Người phát ngôn của ủy ban cho biết, họ "cam kết nghiêm túc trong việc đảm bảo tính minh bạch và khả năng truy xuất nguồn gốc của các nguyên liệu thô quan trọng ở cả cấp độ song phương và đa quốc gia".

Họ nói thêm rằng một trong những mục tiêu chính của thỏa thuận với Rwanda là "tăng cường cuộc chiến chống buôn bán khoáng sản bất hợp pháp".