Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo đã đem đến nhiều lợi ích cho đời sống hàng ngày của nhiều người, bao gồm những người lớn tuổi. Những lợi ích thiết thực có thể kể đến như giúp kết nối tốt hơn, hạn chế sự cô đơn, dễ dàng hơn trong việc đi khám bệnh. Tuy nhiên, AI cũng có những nhược điểm đe dọa đến nhóm người này: Một loạt các nghiên cứu phát hiện ra rằng người cao tuổi dễ bị lừa đảo hơn do các thông tin sai lệch có liên quan đến trí tuệ nhân tạo ngày càng nhiều và tinh vi.
Tờ AP dẫn chứng theo một báo cáo của AARP được công bố vào năm ngoái cho thấy, những người Mỹ trên 60 tuổi mất 28,3 tỷ USD mỗi năm vì bị lừa đảo tài chính, một phần quan trọng trong số đó có liên quan đến AI. Số liệu cho thấy những mối đe dọa mà người cao tuổi không chỉ ở Mỹ mà ở hầu hết các quốc gia khác khi AI bùng nổ trên toàn cầu với những lợi và hại đặc thù. Cùng với mạng xã hội, các công nghệ sao chép giọng nói (deep voice), sao chép gương mặt (deepfake) khiến cho các vụ lừa đảo có bóng dáng của AI ngày càng nhiều.
Các chuyên gia từ Hội đồng Quốc gia về Người cao tuổi của Mỹ cho biết, các lớp học liên quan đến AI tại các Trung tâm của họ liên tục tăng lên, đi đầu trong những nỗ lực nâng cao hiểu biết về môi trường kỹ thuật số cho các thành viên của mình.
Các lớp học về AI đang được mở ra cho người cao tuổi để họ có thể tiếp cận với công nghệ mới và phòng chống những rủi ro có thể phải đối diện trong tương lai.
“Nhiều người cho rằng, người lớn tuổi không sử dụng công nghệ. Chúng tôi biết rằng điều đó là không đúng” Dianne Stone, Phó Giám đốc tại Hội đồng Quốc gia về Lão hóa (Mỹ) cho biết. Theo chuyên gia này, các khóa học về AI được tổ chức nhằm mục đích nuôi dưỡng “sự hoài nghi lành mạnh” về những gì công nghệ có thể làm, trang bị cho người cao tuổi kiến thức “rằng không phải mọi thứ bạn nghe đều đúng, việc có được thông tin là tốt, nhưng bạn phải tự mình sắp xếp chúng”.
Siwei Lyu, giáo sư tại Đại học Buffalo cho biết, việc đạt được sự cân bằng đó có thể rất khó khăn và các lớp học có xu hướng quảng bá lợi ích của AI hoặc tập trung vào mối nguy hiểm của nó.
Lyu, người đã giảng bài cho người cao tuổi và các nhóm khác, cho biết: “Chúng ta cần loại hình giáo dục này cho người cao tuổi, nhưng cách tiếp cận của chúng ta phải rất cân bằng và được thiết kế tốt”.
Tại các lớp học AI đặc thù mà học viên — hầu hết đều tóc hoa râm, một số chống gậy, tất cả đều ở độ tuổi ít nhất 60 — không thể tin vào những gì họ đang nghe.
“Ôi trời ơi,” một giáo sư đại học đã nghỉ hưu thì thầm.
“Nó có chứa vi-rút không?” một người phụ nữ bối rối tự hỏi khi đang ghi chép.
Một người đàn ông 79 tuổi mặc chiếc áo sơ mi hoa đen trắng đã đặt ra câu hỏi khiến nhiều người băn khoăn: "Làm sao biết được đây là hàng giả hay thật?"
Đây là cách những người lớn tuổi — nhiều người trong số họ đã sống qua thời kỳ ra đời của tủ lạnh, quá trình chuyển đổi từ radio sang tivi và phát minh ra Internet — đang vật lộn với trí tuệ nhân tạo: tham gia một lớp học. Ngồi trong một lớp học tại một trung tâm dành cho người cao tuổi thoáng mát ở vùng ngoại ô Chicago (Mỹ), hàng chục học viên đang tìm hiểu về bước nhảy vọt công nghệ mới nhất — và có thể là vĩ đại nhất — trong cuộc sống của họ.
Trên khắp nước Mỹ, rất nhiều lớp học như vậy đã xuất hiện để dạy người cao tuổi về khả năng AI có thể thay đổi cuộc sống của họ và những mối đe dọa mà công nghệ này gây ra.
Những người cao tuổi đã tham gia các lớp học AI như vậy cho biết họ đã hiểu rõ về lợi ích và tác hại của AI. “Nó (AI) chỉ tốt khi những người lập trình nó có mục đích tốt, và người dùng cần hiểu điều đó. Bạn thực sự phải đặt câu hỏi về nó”, Linda Chipko, một người 70 tuổi đã tham dự một lớp học AI vào tháng 6 ở vùng ngoại ô Atlanta, cho biết.
Việc khám phá những tính năng AI mới đem lại niềm vui và sự hào hứng đối với nhiều người cao tuổi.
Những người khác thậm chí còn áp dụng nó. Ruth Schneiderman, 77 tuổi, đã sử dụng AI để minh họa cho một cuốn sách thiếu nhi mà bà đang viết, và trải nghiệm đó đã khơi dậy hứng thú của bà khi tham gia lớp học Northfield để tìm hiểu thêm về công nghệ này.
Schneiderman cho biết: “Mẹ tôi sống đến năm 90 tuổi và tôi đã học được từ bà rằng nếu bạn muốn tồn tại trên thế giới này, bạn phải thích nghi với sự thay đổi, nếu không bạn sẽ bị tụt hậu”.
