AI sẽ không thể thay thế các nhà sáng tạo nghệ thuật thực thụ

Tác giả truyện khoa học viễn tưởng nổi tiếng Ted Chiang cho rằng bất kể AI tạo ra sức mạnh nào thì nó cũng không bao giờ tạo ra được nghệ thuật thực sự.

Ted Chiang (sinh năm 1967) là một trong những tác giả khoa học viễn tưởng được ngưỡng mộ nhất hiện nay tại Mỹ. Tác phẩm của ông đã giành được 4 giải thưởng Nebula, 4 giải thưởng Hugo, Giải thưởng John W. Campbell cho Nhà văn mới xuất sắc nhất và 6 giải thưởng Locus. Ông đã xuất bản các tập truyện ngắn Stories of Your Life and Others (2002) và Exhalation: Stories (2019). Truyện ngắn "Story of Your Life" của ông đã được chuyển thể thành bộ phim nổi tiếng Arrival (2016). Ông cũng là một nghệ sĩ lưu trú tại Đại học Notre Dame trong giai đoạn 2020–2021 và hiện là một cộng tác viên thường xuyên viết bài phi hư cấu cho Tạp chí New Yorker. Gần đây, ông thường xuyên có các bài viết với chủ đề liên quan đến công nghệ máy tính, chẳng hạn như trí tuệ nhân tạo, xem xét những nguy hiểm và khuyết điểm của công nghệ này.

chiang-ted-1725263377.jpg
Ted Chiang là một nhà văn nổi tiếng chuyên viết truyện khoa học viễn tưởng. Những bài báo gần đây của ông tập trung quanh các chủ đề, quan điểm đối với công nghệ trí tuệ nhân tạo.

Trong bài viết mới nhất của mình, Chiang lập luận rằng tiềm năng của các mô hình ngôn ngữ lớn vẫn "chủ yếu là lý thuyết". Cho đến nay, AI đã thành công trong việc "hạ thấp kỳ vọng của chúng ta, về những thứ chúng ta đọc và viết bất cứ điều gì để người khác đọc. Đây là một công nghệ phi nhân tính”.

Ngay cả khi LLM cải thiện, Chiang lập luận rằng sản phẩm được tạo ra bởi công nghệ này sẽ không bao giờ là nghệ thuật - điều mà ông thừa nhận là "rất khó định nghĩa", nhưng ông vẫn cố gắng: "Nghệ thuật là thứ xuất phát từ việc đưa ra nhiều lựa chọn". Chắc chắn, những lựa chọn đó có thể không tạo ra một cuốn tiểu thuyết, bức tranh hay bộ phim đặc biệt hay, nhưng bạn vẫn "tham gia vào một hành động giao tiếp giữa bạn và khán giả của mình"

Nhà văn khoa học viễn tưởng này viết: “Nghệ thuật vốn rất khó định nghĩa, và sự khác biệt giữa nghệ thuật tốt và nghệ thuật tệ cũng vậy. Nhưng hãy để tôi đưa ra một khái quát: nghệ thuật là thứ xuất phát từ việc đưa ra nhiều lựa chọn. Điều này có thể dễ giải thích nhất nếu chúng ta lấy việc viết tiểu thuyết làm ví dụ. Khi bạn viết tiểu thuyết, bạn đang - một cách có ý thức hoặc vô thức - đưa ra lựa chọn về hầu hết mọi từ bạn gõ. Một truyện ngắn dài mười nghìn từ đòi hỏi thứ gì đó theo thứ tự mười nghìn lựa chọn. Khi bạn đưa ra lời nhắc cho một chương trình AI tạo sinh, bạn đang đưa ra rất ít lựa chọn; nếu bạn cung cấp lời nhắc dài một trăm từ, bạn đã đưa ra theo thứ tự một trăm lựa chọn.

Nếu AI tạo ra một câu chuyện dài mười nghìn từ dựa trên lời nhắc của bạn, nó phải điền vào tất cả các lựa chọn mà bạn không đưa ra. Có nhiều cách khác nhau để thực hiện điều này. Một là lấy trung bình các lựa chọn mà những người viết khác đã đưa ra, được thể hiện bằng văn bản tìm thấy trên Internet; mức trung bình đó tương đương với các lựa chọn kém thú vị. Đó là lý do tại sao văn bản do AI tạo ra thường nhạt nhẽo. Một cách khác là hướng dẫn chương trình tham gia vào việc bắt chước phong cách, mô phỏng các lựa chọn do một người viết ra. Trong cả hai trường hợp, nó đều không tạo ra tác phẩm nghệ thuật thú vị”.

ezgif-3-d9cdb6fe89-1725263578.gif
Theo Ted Chiang, AI sẽ không bao giờ tạo ra nghệ thuật thực thụ. (Minh họa của Jackie Carlise)

“Tôi không rõ một chương trình như vậy sẽ trông như thế nào. Về mặt lý thuyết, nếu một chương trình như vậy tồn tại, có lẽ người dùng xứng đáng được gọi là tác giả. Nhưng, một lần nữa, tôi không nghĩ các công ty như OpenAI muốn tạo ra các phiên bản ChatGPT đòi hỏi nhiều nỗ lực từ người dùng như khi viết một cuốn tiểu thuyết từ đầu. Điểm hấp dẫn của AI là các chương trình này tạo ra nhiều hơn so với những gì bạn bỏ ra và đó chính xác là điều ngăn cản chúng trở thành công cụ hiệu quả cho các nghệ sĩ”, nhà văn cho hay.