Lượng tiền gửi đạt kỷ lục
Theo số liệu vừa được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố, tính đến cuối tháng 3/2024, có 13,3 triệu tỉ đồng tổng tiền gửi của khách hàng cá nhân và tổ chức kinh tế tại các tổ chức tín dụng, so với tháng liền trước tăng 1,1% (khoảng 140.000 tỉ đồng) nhưng vẫn giảm 0,5% (khoảng 70.000 tỉ đồng) so với mức đỉnh hồi cuối năm 2023.
Đáng chú ý, tiền gửi của dân cư lên đến gần 6,68 triệu tỉ đồng, tăng 2,25 lần so với đầu năm và lập kỷ lục mới. Tính riêng trong tháng 3, tiền gửi dân cư tăng thêm 39.000 tỉ đồng. Tiền gửi doanh nghiệp đạt 6,62 triệu tỉ đồng, so với đầu năm giảm 3,14% (hơn 210.000 tỉ đồng).
Nếu so sánh với thời điểm cuối tháng 2/2024 thì tiền gửi của doanh nghiệp đã tăng thêm hơn 100.000 tỷ đồng. Cũng theo số liệu của NHNN đưa ra trước đó, tính đến hết tháng 2/2024 tiền gửi dân cư tại ngân hàng đạt gần 6,64 triệu tỷ đồng, tăng 1,6% so với đầu năm.
Có thể thấy, sau khi sụt giảm vào tháng đầu năm, tiền gửi dân cư vào các tổ chức tín dụng đã quay lại đà tăng. Điểm đáng lưu ý là tiền gửi của người dân lập đỉnh trong khi lãi suất tiết kiệm tại các ngân hàng đã chạm đáy trong tháng 3/2024. Thời điểm tháng 3, lãi suất huy động tiền đồng của hệ thống ngân hàng dao động từ 1,6% - 5%/năm, gần như chạm đáy nhưng lượng tiền gửi vẫn tăng nhanh.
Theo thống kê của WiChart, lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng của nhóm ngân hàng thương mại (NHTM) lớn đã chạm đáy 4,35%/năm vào cuối tháng 3. Vào đầu tháng 4, lãi suất huy động cùng kỳ hạn với nhóm NHTM khác và nhóm Big4 cũng chạm đáy lần lượt là 4,52%/năm và 4,68%/năm.
Quan trọng là sự di chuyển của dòng tiền
Theo đánh giá của PGS. TS Nguyễn Hữu Huân - Đại học Kinh tế TP.HCM, lượng tiền gửi tháng 3 tăng trong bối cảnh lãi suất tiết kiệm ở mức thấp cũng hợp lý. Bởi lẽ trong giai đoạn này các kênh đầu tư khác kể cả vàng chưa sôi động, vì vậy dòng tiền cũng tỏ ra thận trọng. Ông Huân cũng lưu ý rằng, khi tiền gửi của các tổ chức kinh tế tăng lên thì chứng tỏ nền kinh tế vẫn còn khó khăn, dòng tiền vẫn chưa chảy vào các hoạt động sản xuất kinh doanh.
Còn theo quan điểm của TS. Đinh Thế Hiển, chuyên gia tài chính, để đánh giá đúng bản chất lượng tiền gửi tăng lên cần xem cơ cấu tiền gửi thế nào. Với cá nhân, cần xem họ gửi tiền ngân hàng với kỳ hạn 3-6 tháng để tìm cơ hội đầu tư hay gửi trên 12 tháng. Nếu là trên 12 tháng thì khả năng dòng tiền này không tìm cơ hội đầu tư, chỉ chờ hưởng lãi.
Còn đối với doanh nghiệp, lượng tiền gửi tăng lên là họ thu được tiền về. Tuy nhiên, nếu chỉ là lượng tiền ngắn hạn thì không có gì đáng nói, nhưng nếu tiền gửi dài hạn thì chứng tỏ doanh nghiệp không có kế hoạch sản xuất kinh doanh trong giai đoạn vừa qua. Tại các doanh nghiệp, lượng tiền gửi trong ngân hàng tăng lên nhiều khi không quan trọng bằng việc nó xoay vòng nhanh hay chậm. Tiền nhiều mà không chạy thì lúc nào cũng cảm thấy thiếu vì tiền đó chỉ nằm một chỗ.
Chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu nhận định, lãi suất huy động sẽ tăng trong nửa năm sau để thu hút tiền gửi tiếp tục vào ngân hàng. Ông dẫn chứng, trong tháng 4 và 5 khi vàng trở nên sôi động giá tăng cao, thu hút sự quan tâm của người dân đã phần nào tác động đến lượng tiền gửi trong ngân hàng. Động thái rõ nhất là khoảng 1 tháng trở lại đây lãi suất tiết kiệm đã rục rịch tăng trở lại để giữ chân dòng tiền. Mặc dù tăng trưởng tín dụng vẫn còn thấp nhưng kỳ vọng các ngân hàng cho vay nửa năm sau tăng lên.
Đối chiếu thị trường, tính đến ngày 22/6, hầu hết các NHTM đều duy trì mức lãi suất 5,6-5,9%/năm cho kỳ hạn 12 tháng - 24 tháng, thậm chí có ngân hàng đã tăng lên 6,1%/năm với kỳ hạn 24 tháng. Riêng nhóm Big4 vẫn nằm ngoài xu thế này khi duy trì mức lãi suất huy động trung bình kỳ hạn 12 tháng ở mức dưới 5%/năm.
Theo dự báo của VCBS, lãi suất huy động sẽ không còn dư địa để giảm dưới áp lực của tỷ giá và lạm phát. Áp lực lạm phát sẽ gia tăng từ quý III/2024 do điều chỉnh tiền lương và thay đổi về giá lương thực, giá nhà, giá điện. Thêm nữa là áp lực từ chênh lệch tỷ giá USD/VND khiến mặt bằng lãi suất khó giảm thêm.
Các chuyên gia của VCBS cũng dự báo, trong quý II và III mặt bằng lãi suất huy động nhích nhẹ từ 0,3-0,5%. Áp lực tăng có thể gia tăng trong quý IV/2024, kỳ vọng cả năm lãi suất đi lên từ 0,5-1%.
