Mới đây, Trung tâm Quản lý giao thông đô thị thuộc Sở Giao thông Vận tải TP. HCM tiếp tục thí điểm bỏ đèn đếm thời gian ở giao lộ Mai Chí Thọ - Tố Hữu, TP. Thủ Đức. Đây là giao lộ thứ 4 được thí điểm. 3 nút giao đã thực hiện trước đó là Nguyễn Đình Chiểu - Cách Mạng Tháng 8, Nguyễn Đình Chiểu - Trương Định, Nguyễn Đình Chiểu - Bà Huyện Thanh Quan.
Đèn tín hiệu giao thông tại các nút giao trên thay vì đếm lùi thời gian về số 0 như bình thường sẽ chỉ hiển thị màu xanh, vàng và đỏ theo từng chu kỳ. Tùy thời điểm và lượng xe qua nút giao, chu kỳ đèn sẽ linh hoạt điều chỉnh khác nhau.
Đại diện Trung tâm quản lý giao thông đô thị cho hay, thí điểm chỉ áp dụng tại những nút giao lớn, đã lắp đặt camera giám sát và hệ thống tín hiệu được kết nối về trung tâm, có thể điều khiển từ xa. Một số nơi khác vẫn có đèn không đếm số, nhưng thuộc dạng được thiết lập sẵn, mỗi lần thay đổi phải cài đặt trực tiếp ở các chốt.
Thực tế thí điểm cho thấy, lưu lượng phương tiện di chuyển các nút giao thông này ổn định hơn. Người đi đường cũng nâng cao nhận thức, thói quen chấp hành đèn tín hiệu giao thông, thay vì một số trường hợp thường cố vượt khi đèn báo còn 2 - 3 giây. Tình trạng này ngoài nguy cơ tai nạn còn gây lộn xộn, ùn tắc ở nút giao. Hệ thống tín hiệu không đếm lùi cũng áp dụng chu kỳ đèn ngắn để người dân chấp nhận dừng chờ, bởi nếu quá lâu dễ gây ra tình trạng cố vượt, hoặc gây kẹt xe ở các hướng.
Liên quan đến bỏ đèn đếm giây, PGS. TS Phạm Xuân Mai, thành viên Hội đồng tư vấn giao thông đô thị TP. HCM cho rằng, bỏ đếm giây trên đèn tín hiệu nhằm thay đổi hành vi của người đi đường. Chu kỳ đèn ở mỗi nút giao cũng được thiết lập dựa theo tình hình giao thông thực tế, giúp luồng xe này kịp thoát qua giao lộ trước khi luồng xe hướng khác xuất phát, hạn chế xung đột.
Trước lo ngại không có bộ đếm, tài xế khó chủ động, phanh gấp khi đèn chuyển xanh sang vàng, dễ xảy ra tình huống bị xe phía sau tông, ông Mai cho hay, luật giao thông đã quy định đến giao lộ, xe phải giảm vận tốc dù có đèn tín hiệu hay không. Nhưng thực tế, nhiều người lại chạy nhanh qua nút giao, nhất là khi đèn còn vài giây. Do đó, nếu không biết thời gian sẽ hình thành thói quen giảm tốc độ khi tới gần ngã ba, ngã tư.
Trong khi đó, tiến sĩ Phan Lê Bình - Phó đại diện Văn phòng tư vấn OCG Nhật Bản (cung cấp dịch vụ tư vấn về giao thông, đô thị, môi trường) cho biết, đèn giao thông không đếm ngược thời gian đang được rất nhiều nước trên thế giới áp dụng. Điển hình như tại Nga, Trung Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, Ấn Độ, Indonesia, Philippines, Campuchia... đều sử dụng đèn giao thông không đếm ngược cho xe và đếm ngược cho người đi bộ tại những khu vực có mật độ phương tiện cao.
Ông Bình đánh giá, trái với tác dụng của đèn giao thông đếm ngược giúp tài xế chủ động tốc độ, tính năng này lại bị lạm dụng khi nhiều người cố vượt đèn đỏ hay tăng tốc vượt đèn vàng. Thậm chí, khi đèn đỏ còn 3-5 giây, nhiều người phía sau đã bóp còi thúc giục xe phía trước di chuyển.
Luật hiện hành nước ta quy định, khi có tín hiệu đèn vàng xe phải dừng lại trước vạch. Trường hợp đang đi trên vạch dừng hoặc đã qua vạch mà đèn chuyển sang tín hiệu vàng thì xe được chạy tiếp. Vì vậy, dù đèn không đếm giây, người điều khiển phương tiện vẫn không bị đột ngột, phanh gấp khi tín hiệu chuyển vàng bởi nguyên tắc khi đến nút giao lái xe phải giảm tốc độ, quan sát xung quanh để chủ động kiểm soát tình huống.
Ông Bình chia sẻ, TP. HCM thí điểm trước mô hình bỏ đếm giây trên đèn tín hiệu ở một số giao lộ sẽ giúp theo dõi hành vi, tạo thói quen cho người đi đường, qua đó tính toán phương án tổ chức giao thông là phù hợp.
