Giải ngân chậm do "vướng đủ thứ"
Tại buổi họp báo quý II/2024 của Bộ Xây dựng, ông Hoàng Hải, Cục trưởng Cục quản lý Nhà và thị trường bất động sản cho biết một số nội dung về việc triển khai xây dựng nhà ở xã hội (NOXH).
Ông Hải cho biết, tính đến thời điểm hiện tại, cả nước có 503 dự án NOXH được triển khai với quy mô 418.200 căn. Trong đó, có 75 dự án hoàn thành với quy mô 39.884 căn; đã khởi công xây dựng 128 dự án, quy mô 115.379 căn; được chấp thuận chủ trương đầu tư 300 dự án, quy mô 262.937 căn.
Trong thời gian qua, việc triển khai NOXH vẫn còn một số khó khăn vướng mắc về quỹ đất, nguồn vốn, thủ tục đầu tư dự án. Để đảm bảo hoàn thành mục tiêu hoàn thành 1 triệu căn NOXH, cần tiếp tục tập trung một số nhiệm vụ, giải pháp.
Cụ thể, đối với gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỉ đồng, việc triển khai đã bước đầu có kết quả nhưng giải ngân còn chậm. Hiện các ngân hàng đã cam kết cấp hạn mức cho 15 dự án với số tiền khoảng 7.000 tỷ đồng; trong đó đã có 8 dự án nhà ở xã hội tại 7 địa phương được giải ngân với số vốn khoảng 640 tỷ đồng, chưa đến 1%.
Nguyên nhân khiến gói 120.000 tỉ đồng giải ngân còn chậm là do “vướng đủ thứ”. Có thể kể đến như các dự án thiếu điều kiện vay, chủ đầu tư không đủ điều kiện về tín dụng, không có tài sản khác để đảm bảo do NOXH được miễn tiền sử dụng đất nên không được thế chấp, đã vay tại các tổ chức tín dụng khác…
Đáng chú ý, dù Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã 2 lần hạ lãi suất còn 8% với chủ đầu tư và 7,5% với người mua nhà nhưng theo đánh giá của các bên liên quan, mức này vẫn còn khá cao, thời hạn ưu đãi ngắn, chỉ trong vòng 3-5 năm nên chưa thực sự thu hút.
Cuối tháng 4 vừa qua, Bộ Xây dựng đã có những hướng dẫn về việc xác định danh mục dự án, đối tượng, điều kiện và tiêu chí vay gói 120.000 tỉ đồng. Một số đã được cắt giảm như điều kiện bồi thường giải phóng mặt bằng, cấp phép xây dựng, giúp chủ đầu tư sớm được công bố danh mục vay vốn để tiếp cận với gói tín dụng.
Tuy nhiên, vẫn cần nhiều hơn các biện pháp để gói tín dụng này đạt được như kỳ vọng. Do vậy, ông Hải đề xuất với NHNN chỉ đạo, khuyến khích các ngân hàng thương mại tham gia chương trình cho vay nguồn vốn hỗ trợ 120.000 ti đồng bên cạnh 4 ngân hàng quốc doanh.
Nên ưu đãi kỳ hạn lãi suất 10-15 năm
Đồng thời nghiên cứu, xem xét hạ mức lãi suất cho vay gói tín dụng này để phù hợp với tình hình thực tiễn. Cụ thể, ưu đãi kỳ hạn vay 10-15 năm và lãi suất thấp hơn 3-5% lãi suất vay thương mại.
Đồng quan điểm, TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính, với mức lãi suất 7,5%/năm với người mua nhà như hiện nay, tính ra mỗi tháng người vay phải trả gốc và lãi vay khoảng 11 triệu đồng/tháng. Với người dân thu nhập thấp thì lương chỉ vừa đủ trả nợ ngân hàng. Hơn nữa, mức lãi suất này sẽ được điều chỉnh 6 tháng 1 lần, sau đó ngân hàng sẽ áp dụng lãi suất thỏa thuận, khiến người mua, thuê mua NOXH “không dám vay”.
“Người mua NOXH có thu nhập thấp nên cần lãi suất thấp, ổn định lâu dài tối thiểu 10-15 năm, thời gian dư nợ giảm dần đáng kể”, TS. Nguyễn Trí Hiếu đánh giá.
Tương tự, ông Lê Hữu Nghĩa, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM cho biết, cần thiết có những gói tín dụng như gói 30.000 tỉ đồng trước đây, lãi suất khoảng 4,8-5%/năm là hợp lý. Bên cạnh câu chuyện lãi suất, chủ đầu tư làm sao để có thể dễ dàng tiếp cận các gói vay lãi suất ưu đãi cũng là vấn đề cần điều chỉnh. Quan trọng nhất vẫn là thủ tục pháp lý dự án phải đẩy nhanh để có nguồn cung NOXH.
Bên cạnh gói 120.000 tỉ đồng, Bộ Xây dựng cũng đề xuất các địa phương tập trung lập, sửa đổi và bổ sung chương trình, kế hoạch phát triển NOXH cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp, lực lượng vũ trang. Đồng thời, quy hoạch và bố trí các dự án NOXH độc lập tại các vị trí phù hợp, thuận tiện, quy mô và hạ tầng đầy đủ để đảm bảo an sinh xã hội.
Ngoài ra, có các biện pháp cụ thể, giải pháp để rút ngắn thủ tục hành chính liên quan đến triển khai dự án. Với chủ đầu tư, sau khi khởi công dự án NOXH, cần cung cấp thông tin chi tiết, công khai về dự án để người dân có thể đăng ký mua, thuê mua, thuê.
Đôn đốc, yêu cầu các nhà đầu tư của các dự án nhà ở thương mại và khu đô thị triển khai việc đầu tư xây dựng NOXH trên quỹ đất 20% của dự án theo tiến độ đã được phê duyệt. Trong trường hợp chủ đầu tư không thực hiện, quỹ đất 20% sẽ bị thu hồi để chọn nhà đầu tư khác thực hiện.
