Lợi bất cập hại từ “bác sĩ mạng”
Mới đây, Viện Kiểm sát nhân dân TP. Hà Nội đã ban hành cáo trạng truy tố 16 bị can trong vụ án lừa đảo giả danh bác sĩ Bệnh viện Mắt Trung ương. Nhóm này đã lừa đảo hơn 2.500 người thông qua chương trình "hồ sơ vàng" để bán thuốc ưu đãi, chiếm đoạt số tiền lên đến hơn 7 tỉ đồng.
Cáo trạng cho biết, từ tháng 4/2021, Nguyễn Hồng Dương đã thành lập Công ty cổ phần EHA Group để kinh doanh thực phẩm chức năng cho mắt. Nhóm của Dương đã tạo ra chương trình "hồ sơ vàng", gọi điện thoại cho khách hàng giả danh bác sĩ từ Bệnh viện Mắt Trung ương, các bệnh viện đa khoa và cán bộ y tế các tỉnh để lừa tư vấn khám chữa bệnh và giới thiệu thuốc. Họ cam kết nếu khách hàng mua thuốc với số tiền lớn, sẽ được miễn phí khám mắt trong vòng 10 năm và nhiều ưu đãi khác.
Cuối tháng 11/2024, Thanh tra Sở Y tế TP. HCM đã phối hợp kiểm tra và phát hiện hoạt động khám chữa bệnh không phép của ông Hà Huy Thọ và bà Đặng Thị Tuyết Thu. Trước khi bị bắt quả tang, ông Thọ đã tự xưng là bác sĩ và đăng tải nhiều video tư vấn sức khỏe thiếu căn cứ khoa học trên mạng xã hội, đặc biệt là Facebook và TikTok.
Điều đáng chú ý là ông Thọ đã mạo danh là "Bác sĩ Hà Duy Thọ" và tự nhận mình là giáo sư, chuyên gia dinh dưỡng, từng công tác tại các bệnh viện lớn. Tuy nhiên, kết quả kiểm tra của cơ quan chức năng cho thấy ông không có bằng cấp hợp pháp và chưa từng làm việc tại các bệnh viện như tự xưng. Hơn nữa, ông Thọ còn bán các sản phẩm không rõ nguồn gốc trong khi thực hiện khám chữa bệnh không phép.
Thời điểm hiện tại, dịch cúm đang bùng phát mạnh tại nhiều địa phương, trên mạng xã hội lại xuất hiện tràn lan các video và bài đăng chia sẻ lời khuyên từ các "bác sĩ", "dược sĩ" hay "chuyên gia" tự xưng. Điều này khiến nhiều người dân đổ xô mua thuốc, đặc biệt là thuốc Tamiflu để tích trữ mà không biết rõ nguồn gốc và tác dụng.
Chị Trần Kim Oanh - quản lý nhà thuốc Long Châu (quận Đống Đa, Hà Nội) cho biết, từ tháng 12 đến nay, lượng người mua thuốc tăng lên đáng kể. Điều này gây ra tình trạng sốt ảo và loạn thị trường, nguy hiểm nhất là sức khỏe của người dân nếu tự ý dùng thuốc mà không có sự tư vấn y tế.
Trên đây chỉ là những ví dụ điển hình về tình trạng người dân tin vào các “bác sĩ mạng” rồi mua thuốc về tự điều trị. Các chuyên gia y tế cảnh bảo, hành vi này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Thực tế ghi nhận không ít trường hợp phải nhập viện điều trị sau khi nghe lời “bác sĩ mạng”.
Trung tâm Y tế huyện Kỳ Sơn (Nghệ An) từng tiếp nhận một nữ bệnh nhân bị suy gan và suy tủy xương do sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc để điều trị bệnh. Theo người nhà, bệnh nhân có tiền sử bị đau khớp, viêm mũi. Bà đã mua thuốc trên mạng để điều trị.
Sau khi tiến hành thăm khám và các xét nghiệm, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị ngộ độc thuốc thể Stevens-Johnson, suy gan, suy tủy xương thiếu máu, giảm 3 dòng bạch cầu, tiểu cầu, hồng cầu, viêm loét dạ dày và tụt huyết áp.
Hay trường hợp anh P.V.H. (Vĩnh Long) - bệnh nhân suy thận độ 3, điều trị tại Bệnh viện Bình Dân (TP.HCM). Anh đã được các bác sĩ hướng dẫn sử dụng thuốc để bảo vệ chức năng thận, ngăn chặn sự tiến triển của bệnh thận mạn tính. Tuy nhiên, anh H. không tái khám theo lịch hẹn mà tự mua cỏ mực và đậu đen xanh lòng trên mạng để trị bệnh theo giới thiệu của người quen.
Mỗi ngày, anh uống một nắm cỏ mực và 2-3 muỗng đậu đen xanh lòng. Sau 3 tháng sử dụng liên tục, anh H. rơi vào tình trạng suy thận nặng và cơn đau chân có thể do tình trạng gout liên quan đến bệnh thận.
Đây không phải là trường hợp duy nhất, Bệnh viện Bình Dân đã tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị suy thận nặng do tổn thương thận cấp trên nền bệnh thận mạn, liên quan đến việc sử dụng các loại thuốc không rõ nguồn gốc mua từ mạng.
Nhắm đến người già, người có thu nhập thấp
Trong những năm gần đây, nhiều bệnh viện tại Hà Nội và TP. HCM liên tục phát đi cảnh báo về việc bị mạo danh để bán thuốc, thực phẩm chức năng và thăm khám chữa bệnh. Một số bệnh viện lớn bị giả mạo tên tuổi gồm Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện Da liễu Trung ương, Bệnh viện Quân y 175, và Bệnh viện Chợ Rẫy...
Ngoài ra, không ít giáo sư, bác sĩ nổi tiếng trong các lĩnh vực như phẫu thuật tạo hình, hỗ trợ sinh sản, ngoại khoa và da liễu cũng bị "mượn" hình ảnh và tên tuổi để quảng cáo các sản phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thuốc và dịch vụ tại các cơ sở chăm sóc sức khỏe, thẩm mỹ viện.
Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, một số cá nhân bên ngoài liên tục tạo ra các fanpage giả mạo tên bác sĩ của bệnh viện. Mặc dù bệnh viện đã cảnh báo cộng đồng qua truyền thông, các trang giả mạo này vẫn liên tục xuất hiện. Bệnh viện nhận rất nhiều cuộc gọi và tin nhắn của khách hàng để xác minh, nhiều người đã tin tưởng và giao sức khỏe cho các bác sĩ giả mạo này, nhờ vào những hình ảnh và lời tư vấn "chắc chắn" từ các fanpage giả.
Các "bác sĩ mạng" thường xuyên cập nhật các video chia sẻ về các triệu chứng bệnh, cách nhận diện biểu hiện và những khuyến cáo phòng ngừa bệnh, nhưng đồng thời cũng đan xen quảng cáo và bán các sản phẩm. Thủ đoạn này khiến người xem dễ dàng tin rằng đây là những lời tư vấn từ các bác sĩ uy tín của các bệnh viện lớn. Những thông tin đúng đắn, tuy ít, nhưng đủ để tạo niềm tin cho người xem.
Khi đã có niềm tin từ những lời tư vấn miễn phí, người xem tương tác nhiều hơn và bắt đầu sử dụng các sản phẩm mà các "bác sĩ mạng" này quảng bá. Các bác sĩ cho biết, những quảng cáo giả mạo này thường nhắm đến những người dễ bị tổn thương như người già, những người có thu nhập thấp hoặc cư trú ở nông thôn khiến họ tin tưởng và mua sản phẩm khi thấy quảng cáo liên quan đến bệnh của mình.
Các chuyên gia khuyến cáo, người dân cần thận trọng khi tiếp nhận thông tin từ các "bác sĩ mạng". Điều quan trọng là phải biết chọn lọc thông tin, đặc biệt là những thông tin liên quan đến sức khỏe. Những thông tin thiếu căn cứ và sản phẩm không rõ nguồn gốc mà các "bác sĩ mạng" đưa ra có thể gây hại cho sức khỏe, thậm chí đe dọa tính mạng của người dân.
