Chiều 20/5, tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra dự án Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ (sửa đổi). Đại tướng Tô Lâm - Bộ trưởng Bộ Công an đã thay mặt Chính phủ trình bày tờ trình dự án luật tới Quốc hội. Dự án bổ sung "dao có tính sát thương cao" vào nhóm vũ khí thô sơ.
Thống kê của Bộ Công an, 5 năm qua, cả nước phát hiện 28.715 vụ, bắt giữ 48.987 đối tượng sử dụng trái phép vũ khí, công cụ hỗ trợ, vật liệu nổ, các loại dao và phương tiện tương tự dao.
Riêng tội phạm sử dụng các loại dao gây án chiếm tỷ lệ rất cao tới 58,6% tổng số vụ và 54% tổng số đối tượng. Nhiều vụ sử dụng dao sắc, nhọn, có tính sát thương cao (dao bầu, dao phay, dao quắm…) giết người với tính chất rất tàn ác, manh động.
Trong khi đó, các loại dao luôn có sẵn để phục vụ lao động, sản xuất, sinh hoạt hàng ngày. Khi phát sinh mâu thuẫn, nhiều đối tượng sẵn sàng sử dụng dao để tấn công người khác. Thậm chí, nhiều thanh, thiếu niên thành lập băng nhóm, tự hoán cải các loại dao sắc nhọn, hàn thêm tuýp sắt để giải quyết mâu thuẫn.
Tình hình sử dụng dao gây án phức tạp, nhưng cơ quan tố tụng chỉ có thể xử lý hình sự với hành vi này khi có đủ căn cứ kết luận đối tượng phạm tội về các tội danh khác (cướp tài sản, giết người, cố ý gây thương tích…). Điều này có nghĩa không thể xử lý được đối tượng về hành vi tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí, bởi luật hiện hành không quy định dao là vũ khí.
Từ những căn cứ trên, cơ quan dự thảo luật đã bổ sung dao có tính sát thương cao vào nhóm vũ khí thô sơ, còn khi sử dụng với mục đích xâm phạm tính mạng, sức khỏe con người trái pháp luật thì là vũ khí quân dụng.
Vũ khí này được định nghĩa là dao sắc hoặc nhọn có chiều dài lưỡi dao từ 20cm hoặc được hoán cải, lắp ráp để có công năng, tác dụng tương tự dao có tính sát thương cao. Cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp khi sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu, nhập khẩu dao có tính sát thương cao phải khai báo về số lượng, chủng loại, nhãn hiệu, tên cơ sở sản xuất với công an xã, phường, thị trấn sở tại.
Trình bày trước Quốc hội, Đại tướng Tô Lâm cho rằng, đề xuất này nhằm quản lý chặt chẽ, không để tội phạm lợi dụng để thực hiện hành vi phạm tội.
Theo Bộ Công an, cần đưa dao có tính sát thương cao vào nhóm vũ khí thô sơ để điều chỉnh nhận thức, hành vi nhằm giảm nguồn tội phạm. Nhưng do các loại dao này được sử dụng phổ biến trong đời sống hàng này nên dự thảo Luật chỉ quy định dao có tính sát thương cao là vũ khí khi "sử dụng vào mục đích trái pháp luật". Trường hợp dao được sử dụng vào mục đích lao động, sản xuất không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật này.
Trình bày báo cáo thẩm tra ngay sau đó, ông Lê Tấn Tới - Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh cho biết, đa số ý kiến trong Ủy ban cơ bản tán thành với dự thảo luật. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng quy định khai báo vũ khí thô sơ phải bảo đảm phù hợp, linh hoạt với điều kiện phát triển kinh tế xã hội, tập quán sản xuất, lao động, sinh hoạt của người dân.
Một số thành viên Ủy ban Quốc phòng - An ninh cho rằng, định nghĩa dao có tính sát thương cao trong dự thảo chưa bao quát hết các loại công cụ tương tự như chông, mìn, bẫy... Các loại vũ khí này có nguy cơ gây sát thương và sẽ trở thành vũ khí nguy hiểm khi bị sử dụng trái mục đích. Ngoài ra, quy định dao có tính sát thương cao là vũ khí thô sơ, vũ khí quân dụng sẽ không thống nhất với một số quy định của pháp luật hiện hành về vũ khí. Do đó, những thành viên này đề nghị nghiên cứu quy định bảo đảm đồng bộ, thống nhất.
Dự án Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ (sửa đổi) gồm 8 chương, 74 điều. Dự thảo còn bổ sung các loại súng tự chế, nén khí, nén hơi vào nhóm vũ khí quân dụng; bổ sung quy định đối tượng, điều kiện, thẩm quyền, thủ tục tiếp nhận và quản lý, sử dụng vũ khí, công cụ hỗ trợ do tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân nước ngoài cho, tặng, viện trợ.
Dự án Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ sẽ được Quốc hội xem xét, cho ý kiến và thông qua theo quy trình một kỳ họp.
