Đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cho biết, tình trạng ô nhiễm không khí ở Hà Nội là vấn đề cấp bách trong những năm gần đây. Các kết quả quan trắc cho thấy, tỷ lệ ngày có chỉ số chất lượng không khí (VN_AQI) ở mức kém và xấu trong năm chiếm tới hơn 30% tổng số ngày quan trắc.
Tại Hà Nội, ô nhiễm không khí chủ yếu là bụi mịn PM 2.5 (đường kính từ 2,5 micron trở xuống) và bụi PM 10 (dưới 10 micron). Khu vực nội thành bị ô nhiễm nghiêm trọng hơn vùng ngoại thành.
Theo kết quả nghiên cứu từ Trung tâm Nghiên cứu quan trắc và Mô hình hoá môi trường, trong giai đoạn 2017-2020, nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình năm của Hà Nội đều vượt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia gần 2 lần và vượt hơn 8 lần so với khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Riêng với NO2 và O3 - các chất kích ứng tổn hại đường hô hấp đã xuất hiện cục bộ ở một số thời điểm.
Cũng theo nghiên cứu này, tỷ lệ nguồn phát thải bụi mịn từ giao thông chiếm khoảng 58 - 74%, từ nông nghiệp 3,4 - 18,9%, từ công nghiệp 14 - 23%, còn lại đến từ các hoạt động dân sinh và đốt rác. Ngoài ra, ô nhiễm còn đến từ bên ngoài thành phố.
Ông Đỗ Quang Huy - đại diện Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) cho biết, xe máy xuống cấp tạo ra nguồn phát thải lớn gây ô nhiễm không khí, đặc biệt tại các thành phố lớn. Nguyên nhân hiện nay có nhiều xe máy xuống cấp là do việc bảo dưỡng, bảo trì xe máy theo khuyến cáo của nhà sản xuất chưa được người tiêu dùng quan tâm.
VAMM kiến nghị cơ quan chức năng nên áp dụng tiêu chuẩn khí thải cao hơn với xe máy, song song với đó thu hồi và tái chế xe máy trên địa bàn theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường. Thời gian tới, hiệp hội sẽ phối hợp với Hà Nội triển khai thí điểm biện pháp giảm ô nhiễm từ khí thải xe máy.
Theo bà Lê Thị Thanh Chi, Phó Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Môi trường Hà Nội, dân số Thủ đô đã lên tới gần 9 triệu người. Thành phố có 17 khu công nghiệp, khoảng 1.300 làng nghề, hơn 7 triệu xe gắn máy và hơn 600.000 ôtô. Mỗi ngày, thành phố tiêu thụ khoảng 80 triệu kWh điện và hàng triệu lít xăng dầu. Tình trạng đốt phụ phẩm nông nghiệp và rác thải tự phát đang diễn ra thường xuyên.
Theo bà Chi, đây chính là những nguồn phát thải khí nhà kính gây ô nhiễm môi trường, đặc biệt ô nhiễm không khí. Thành phố đang phải đối mặt những tác động tiêu cực do ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, ảnh hưởng chất lượng cuộc sống người dân và phát triển bền vững.
Mới đây, UBND TP. Hà Nội vừa ban hành Kế hoạch Quản lý chất lượng môi trường không khí thành phố Hà Nội đến năm 2030, định hướng đến năm 2050. Một trong những mục tiêu quan trọng của Kế hoạch là tới năm 2030, ít nhất 75 - 80% số ngày trong năm có chỉ số chất lượng không khí ở mức tốt và trung bình, giảm khoảng 20% lượng bụi PM2.5 từ các nguồn thải chính so với năm 2019, tương đương khoảng 6.200 tấn PM2.5.
Theo đại diện Sở TN&MT Hà Nội, xác định giao thông là nguyên nhân lớn nhất gây ô nhiễm không khí, thành phố sẽ triển khai quyết liệt nhiều giải pháp để giảm thiểu ô nhiễm từ nguồn này. Một số giải pháp cụ thể như: Xây dựng kế hoạch phát triển giao thông công cộng sử dụng điện, năng lượng xanh; thu hồi, loại bỏ phương tiện cũ nát, lạc hậu, không đảm bảo tiêu chuẩn lưu hành gây ô nhiễm môi trường… Xây dựng các cơ chế, chính sách về kiểm soát, kiểm định khí thải từ phương tiện cơ giới đang lưu hành, đặc biệt là xe máy.
Ngoài ra, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cho biết, thành phố sẽ tổ chức và duy trì thường xuyên hoạt động phun nước rửa đường tại các tuyến, trục giao thông chính trong khu vực nội đô, đông dân cư để hạn chế bụi phát tán.
GS.TS Hoàng Xuân Cơ - Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam đánh giá, bụi đường là một nguồn phát thải gây ô nhiễm không khí lớn ở Hà Nội. Do đó, việc khôi phục hoạt động rửa đường là rất quan trọng.
Còn ông Kim Văn Chinh - Trung tâm Nghiên cứu quan trắc và Mô hình hoá môi trường cho rằng, cùng với các giải pháp kiểm soát các nguồn phát thải ngay trong thành phố, Hà Nội cần có cơ chế phối hợp với các địa phương lân cận để giảm thiểu cả các nguồn gây ô nhiễm từ bên ngoài.
