Hà Nội động đất
Thông tin từ Viện Vật lý Địa cầu, vào khoảng 19h52 ngày 3/2, một trận động đất 2.6 độ richter đã xảy ra tại khu vực huyện Chương Mỹ, TP. Hà Nội. Mức độ rủi ro thiên tai được đánh giá là cấp 0. Tuy nhiên, một số người dân sinh sống tại các huyện Chương Mỹ và Mỹ Đức vẫn cảm nhận được sự rung lắc.
Anh Minh - một người dân ở xã Mỹ Thành, huyện Mỹ Đức cho biết, đang ngồi tại nhà, anh cảm thấy mái tôn rung mạnh kèm theo âm thanh lạ trong khoảng 3 - 5 giây. Lúc đầu anh nghĩ là có tiếng nổ ở đâu đó. Nhưng sau đó lên mạng xã hội, anh mới thấy nhiều người chia sẻ đó là động đất.
Thông thường, các trận động đất có độ lớn từ 2.5 - 5.4 thường khiến người dân cảm nhận được nhưng chỉ gây thiệt hại nhỏ. Động đất với độ lớn từ 5.5 - 6 có thể gây thiệt hại cho các công trình xây dựng. Trong khi đó, động đất từ 6.1 - 6.9 có khả năng gây thiệt hại đáng kể cho các khu vực đông dân cư. Động đất từ 7.0 trở lên có thể gây thiệt hại nghiêm trọng.
Hiện Trung tâm Báo tin động đất và Cảnh báo sóng thần thuộc Viện Vật lý Địa cầu vẫn đang tiếp tục theo dõi diễn biến của trận động đất này. Lần gần nhất, Hà Nội ghi nhận động đất là vào ngày 25/3/2024, có độ lớn 4.0 xảy ra tại khu vực huyện Mỹ Đức.
Liên quan đến việc Hà Nội xuất hiện động đất, Phó giáo sư, tiến sĩ Cao Đình Triều - Phó Chủ tịch Hội Khoa học Kỹ thuật Địa Vật lý Việt Nam cho hay, Hà Nội nằm trong vùng đứt gãy sông Hồng - sông Chảy, nơi đã từng xảy ra các trận động đất có độ lớn từ 5.1 - 5.5. Thông thường, chu kỳ lặp lại của một trận động đất lớn 5.3 độ richter tại Hà Nội là khoảng 1.100 năm.
Chưa có trạm quan sát để đo độ rung lắc
Trong khi đó, tiến sĩ Nguyễn Xuân Anh - Viện trưởng Viện Vật lý Địa cầu cũng cho biết, vùng đứt gãy sông Hồng - sông Lô - sông Chảy đã từng xảy ra động đất trong quá khứ. Tại Hà Nội, vào thế kỷ XII, một trận động đất mạnh cấp 8 đã xảy ra, làm bia chùa Báo Thiên bị vỡ làm đôi.
Tiến sĩ Nguyễn Xuân Anh giải thích, động đất tự nhiên xảy ra ở các vùng đứt gãy, nơi các đứt gãy sinh chấn vẫn hoạt động sâu dưới lòng đất. Khi các đứt gãy này tích tụ đủ năng lượng, chúng sẽ phát sinh động đất. Hiện nay, trên cả nước có hàng chục vùng đứt gãy.
Theo ông, động đất càng lớn thì chu kỳ lặp lại càng dài. Ví dụ, các trận động đất có độ lớn 6.7 - 6.8 richter ở khu vực Tây Bắc đã từng xảy ra vào năm 1935 và lần tiếp theo là vào năm 1983, nghĩa là phải mất vài chục năm mới xảy ra một lần.
Còn những trận động đất lớn hơn, như trận động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ vào đầu năm 2023 (7,8 độ richter) có thể phải cả trăm năm mới lặp lại. Đối với những trận động đất nhỏ dưới 4 độ Richter, chu kỳ lặp lại sẽ nhanh hơn.
Viện Vật lý Địa cầu mong muốn trong thời gian tới sẽ tiến hành cập nhật lại bản đồ phân vùng nguy hiểm động đất và thực hiện đánh giá rủi ro động đất. Điều này đặc biệt quan trọng vì các yếu tố như hoạt động xây dựng có thể ảnh hưởng đến mức độ rủi ro.
Đối với những khu vực đông dân cư như Hà Nội, chỉ một trận động đất nhỏ cũng có thể gây thiệt hại lớn. Vì vậy, việc đánh giá khả năng động đất có thể gây thiệt hại cho các khu vực đông dân cư và các công trình quan trọng của đất nước là điều rất cần thiết.
Trong cuộc họp báo định kỳ của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam diễn ra vào ngày 12/7/2024, tiến sĩ Nguyễn Xuân Anh từng cho biết, Hà Nội chưa có trạm quan sát để đo độ rung lắc của các tòa nhà cao tầng. Ông đề xuất, thành phố nên lắp đặt hệ thống quan sát tại các nhà cao tầng ở những khu vực nguy hiểm để có thể lượng hóa chính xác hoạt động của động đất.
Đồng thời, cần có bản đồ đánh giá động đất chi tiết hơn cho Hà Nội, trong đó cập nhật các trận động đất mới, để xây dựng những kịch bản đánh giá nguy hiểm động đất ở các quận nội thành, phục vụ kháng chấn cho công trình xây dựng.
Thời gian qua, để phân tích các trận động đất tại huyện Mỹ Đức hoặc các vùng có dân cư khác, Viện Vật lý Địa cầu phải dựa vào thông tin từ người dân và các camera do người dân tự lắp đặt. Vì vậy, Viện mong muốn triển khai một hệ thống quan sát chuyên nghiệp, giúp các nhà khoa học có thể đánh giá một cách định lượng mức độ rung lắc do các trận động đất gây ra.
