Nửa năm nay, chị Nguyễn Thị Thu Trang (27 tuổi, Cầu Giấy, Hà Nội) đã bỏ sử dụng điện thoại trước khi đi ngủ. Chị Trang cho biết, do tính chất công việc, chị phải sử dụng điện thoại và máy tính suốt cả ngày. Thói quen lướt mạng xã hội và xem video giải trí trước khi ngủ đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của chị.
Mỗi tối, chị dành ít nhất 30 phút đến 1 tiếng để lướt Facebook, Instagram hoặc xem các video trên YouTube. Ban đầu, chị không nhận ra tác động tiêu cực từ thói quen này. Nhưng hơn 1 năm trước, chị Trang bắt đầu gặp phải tình trạng mất ngủ. Chị Trang cho hay, mỗi đêm, chị cứ lướt điện thoại cho đến khi cảm thấy mỏi mắt, nhưng khi tắt điện thoại thì lại không thể ngủ ngay. Đầu óc cứ mải mê suy nghĩ về những thông tin vừa đọc khiến chị cảm thấy vô cùng mệt mỏi.
Thiếu ngủ làm chị Trang thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, khó tập trung vào công việc, đặc biệt là tâm trạng ngày càng trở nên căng thẳng, dễ cáu gắt. Lo lắng, chị Trang đã đến viện khám. Sau khi trao đổi, bác sĩ đã khuyên chị thử thay đổi thói quen dùng điện thoại trước khi đi ngủ.
Tình huống như chị Trang không phải là hiếm gặp trong xã hội hiện nay, khi điện thoại thông minh trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày. Bác sĩ Hoàng Quyết Tiến - Trung tâm Thông tin Y khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. HCM cho biết, thói quen sử dụng điện thoại trước khi ngủ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là giấc ngủ và thị lực.
Ánh sáng xanh phát ra từ các thiết bị điện tử làm gián đoạn quá trình sản xuất melatonin – một hormone quan trọng giúp cơ thể đi vào giấc ngủ. Melatonin bắt đầu tăng tự nhiên khoảng hai giờ trước khi ngủ và duy trì trong suốt thời gian ngủ. Tuy nhiên, việc sử dụng điện thoại vào buổi tối có thể ức chế quá trình sản xuất melatonin, từ đó gây ra tình trạng khó ngủ và làm giảm chất lượng giấc ngủ.
Bác sĩ Tiến cũng cảnh báo, việc sử dụng điện thoại quá mức vào buổi tối không chỉ ảnh hưởng đến giấc ngủ mà còn gây hại cho trí nhớ. Giấc ngủ gián đoạn khiến não không có đủ thời gian nghỉ ngơi, lâu dần gây tổn thương các dây thần kinh, làm suy giảm khả năng tư duy và gây tác động tiêu cực đến chức năng của não bộ.
Bên cạnh đó, bác sĩ Tiến nhấn mạnh về những tác hại nghiêm trọng của ánh sáng xanh đối với mắt. Mặc dù mắt người có khả năng phản xạ tốt với tia cực tím từ ánh sáng mặt trời, nhưng lại không thể ngăn chặn ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử đi thẳng đến võng mạc. Khi ánh sáng xanh đến võng mạc, nó kích hoạt phản ứng chuyển oxy thành một loại phân tử độc hại, gây tổn thương tế bào cảm quang và các tế bào sắc tố võng mạc. Điều này thúc đẩy quá trình thoái hóa điểm vàng ở người trẻ xảy ra sớm hơn dự kiến, tăng nguy cơ dẫn đến mù lòa.
Để bảo vệ giấc ngủ và mắt khỏi tác hại của ánh sáng xanh, bác sĩ Tiến khuyến nghị mọi người nên hạn chế sử dụng thiết bị điện tử, đặc biệt trong khoảng 1-2 giờ trước khi đi ngủ. Ngoài ra, ông khuyên dùng kính chống ánh sáng xanh và điều chỉnh khoảng cách sử dụng máy tính sao cho hợp lý (cách mắt từ 50-60 cm và tâm màn hình thấp hơn mắt 10-20 cm).
Đáng chú ý, một nghiên cứu gần đây còn chỉ ra việc sử dụng điện thoại trước khi đi ngủ không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến giấc ngủ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của Pseudomonas aeruginosa - một loại vi khuẩn có hại thường ẩn náu trên bề mặt điện thoại.
Theo đó, môi trường ấm áp và ẩm tại giường ngủ được cho là điều kiện lý tưởng để Pseudomonas aeruginosa phát triển. Các nhà khoa học cảnh báo việc để điện thoại trên giường hoặc dưới gối khi ngủ sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn. Để bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng giấc ngủ, người dùng được khuyến nghị nên từ bỏ thói quen sử dụng điện thoại trước khi ngủ, đồng thời giữ vệ sinh không gian ngủ và thiết bị điện tử thường xuyên.
