Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã đề xuất thí điểm mở rộng loại đất làm nhà ở thương mại từ tháng 1/2025. Theo đó, cơ chế cho phép doanh nghiệp có thể thỏa thuận nhận quyền sử dụng loại đất khác, bên cạnh đất ở, để làm dự án nhà thương mại.
Bên cạnh đó, Bộ TN&MT đề xuất giới hạn 30% số lượng dự án và 20% tổng diện tích nhu cầu phát triển dự án nhà ở được phê duyệt trong chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở đến năm 2030.
Mới đây, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đã có văn bản góp ý về quy định của dự thảo Nghị định thí điểm này. Chủ tịch HoREA đánh giá, đề xuất 30% dự án được thí điểm mở rộng loại đất làm nhà thương mại có thể dẫn đến tình trạng không công bằng giữa các doanh nghiệp.
Ông Châu nêu lý do là chủ đầu tư những dự án này đương nhiên có lợi thế hơn nhóm không được thí điểm. Ông Châu lo ngại nhóm 30% có điều kiện chiếm lĩnh thị trường và hưởng lợi ích hơn. Trong khi đó, 70% dự án còn lại sẽ bị thua thiệt rất lớn vì không được lựa chọn thí điểm.
Nhấn mạnh thêm, điều này có thể dẫn đến áp dụng pháp luật "chưa công bằng, bình đẳng" giữa các doanh nghiệp địa ốc và giữa các địa phương về kết quả thu ngân sách từ đất đai. Người mua nhà sẽ là bên chịu thiệt thòi nhất.
Từ đó, Chủ tịch Hiệp hội HoREA kiến nghị không giới hạn dự án được thí điểm mở rộng loại đất xây nhà thương mại, đồng thời nâng tỷ lệ diện tích dự án được thí điểm lên 30% tổng diện tích phát triển nhà ở đến năm 2030.
Theo HoREA, các quận, huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn cấp tỉnh được lựa chọn thực hiện thí điểm có thể tạo được nguồn thu ngân sách nhà nước từ đất đai, bất động sản cao hơn các địa phương không được lựa chọn hoặc chỉ có ít dự án được lựa chọn. Ngoài ra, Hiệp hội góp ý khoản 4 Điều 4 “dự thảo Nghị quyết thí điểm” không cần thiết quy định Hội đồng nhân dân cấp tỉnh thông qua danh mục dự án thí điểm trước khi thực hiện mà nên giao cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chịu trách nhiệm.
Trước đó, Bộ TN&MT cũng có báo cáo đánh giá tác động việc thí điểm mở rộng loại đất xây nhà thương mại. Bộ cho hay, cơ chế thí điểm này có thể dẫn đến tình trạng bất động sản phát triển “quá nóng”. Điều này dẫn đến dư thừa nguồn cung, xuất hiện tình trạng bỏ hoang hay đầu cơ đất.
Về mặt tích cực, việc thí điểm này tránh được xung đột khi thu hồi đất, người dân dễ dàng đồng thuận do giá bồi thường cao hơn và chủ đầu tư cũng có thêm kênh tiếp cận đất đai để xây nhà ở thương mại.
Ngoài ra, Dự thảo nghị quyết thí điểm được phần lớn bộ, ngành, địa phương đồng thuận. Trong đó, TP Hà Nội thống nhất ban hành nghị quyết thí điểm để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc khoảng 191 dự án, quy mô 1.700 ha trên địa bàn. Tương tự, TP.HCM thông tin đã có quy hoạch sử dụng khoảng 600.000 ha đất nông nghiệp sang mục đích ở. Còn tại TP Đà Nẵng đề nghị sớm triển khai thí điểm nhưng lưu ý về điều kiện liên quan đến mật độ dân số theo quy hoạch xây dựng.
