Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) vừa cập nhật triển vọng thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) nửa cuối năm 2024. Theo đó, trong 6 tháng đầu năm có 160 đợt phát hành TPDN với tổng giá trị phát hành 115.475 tỉ đồng, tăng 78% so với cùng kỳ. Khối lượng trái phiếu mua lại trước hạn đạt 62.629 tỉ đồng, giảm 48% so với cùng kỳ.
VCBS cho biết, trong quý II, cả lợi suất và kỳ hạn phát hành trái phiếu doanh nghiệp đều giảm so với quý I. Cụ thể, kỳ hạn phát hành trung bình ghi nhận 3,33 năm, trong khi quý I là 3,8 năm; mức lãi suất trung bình đạt 9,26%/năm, quý I là 10,49%/năm. Lượng phát hành chủ yếu đến từ các tổ chức tín dụng.
Tính tới 24/6, quy mô dư nợ toàn thị trường TPDN riêng lẻ ghi nhận 1,02 triệu tỉ đồng, tương đương với 10% GDP. Trong nửa đầu năm 2024, thị trường đã ghi nhận một số trái phiếu bắt đầu thanh toán gốc lãi và thực hiện thanh toán bằng tài sản khác, nhưng vẫn ở mức nhỏ.
Thống kê của VCBS cho thấy, trong 6 tháng qua, có 70 lượt công bố liên quan tới 58 trái phiếu chậm thanh toán gốc, lãi với 6.500 tỉ đồng lãi và khoảng 11.900 tỉ đồng gốc. Ngoài ra, có gần 2.200 tỉ đồng gốc lãi trái phiếu chậm trả đã được thanh toán trở lại.
Tuy nhiên, VCBS nhận định, tình trạng chậm trả vẫn sẽ tiếp diễn. Theo đó, giá trị TPDN đáo hạn sẽ tăng mạnh vào năm 2025 với 250.000 tỉ đồng và đến năm 2026 là 230.000 tỉ đồng. Sau thời gian gia hạn tối đa 2 năm theo Nghị định 08 về gia hạn TPDN, lượng trái phiếu chậm trả gốc lãi có thể tăng trở lại từ nửa sau 2025.
Thực tế, trong khoảng 2 năm gần đây, lượng trái phiếu đến hạn lớn và tình trạng liên tục hoãn nghĩa vụ thanh toán bao gồm các khoản nợ trái phiếu quá hạn đều thuộc nhóm bất động sản.
Thống kê của Phòng nghiên cứu WiGroup (WiResearch) cũng cho thấy, áp lực tài chính đối với các doanh nghiệp bất động sản đã kéo dài từ năm 2023 và sẽ tiếp tục trong 2 năm tới với khoảng 118.000 tỉ đồng trái phiếu bất động sản đáo hạn trong năm 2025, chiếm 42% tổng giá trị trái phiếu đáo hạn toàn thị trường.
WiGroup cũng ước tính, nợ trái phiếu bất động sản được gia hạn từ năm 2023 đến năm 2025 gần 30.000 tỉ đồng và từ năm 2024 gia hạn đến giai đoạn 2025 - 2026 khoảng 8.300 tỉ đồng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách cho các doanh nghiệp về việc lên các phương án thanh toán.
Các doanh nghiệp lớn như Novaland, Sovico và Saigon Glory (công ty con của Bitexco)… đều đang đứng trước những thách thức lớn trong việc xử lý tài sản bảo đảm, cũng như cân đối nguồn thu để thanh toán dần các khoản nợ gốc và lãi cho trái chủ.
Đồng quan điểm, các chuyên gia của VCBS đánh giá, Nghị định 08 vẫn đang tạo khung pháp lý cho quá trình đàm phán gia hạn trái phiếu. Hoạt động này chủ yếu được ghi nhận tại các doanh nghiệp bất động sản, năng lượng. Các điều khoản đàm phán gia hạn có sự đa dạng hơn như điều chỉnh linh hoạt và theo sát diễn biến mặt bằng lãi suất, thời hạn mua lại được trì hoãn thêm…
Ngoài ra, với dự báo lãi suất đã tạo đáy và nhích tăng nhẹ, nhưng vẫn ở mặt bằng thấp, sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tái cấu trúc vay nợ và giảm bớt áp lực chi phí vốn.
Bên cạnh đó, sau thời gian tạm ngưng đến hết ngày 31/12/2023, quy định về việc xếp hạng tín nhiệm tại Nghị định 08 tiếp tục có hiệu lực, đối với doanh nghiệp thuộc các trường hợp phải xếp hạng tín nhiệm. Do đó, các doanh nghiệp phát hành trái phiếu trong thời gian qua tiếp tục ưu tiên sử dụng dịch vụ xếp hạng. Từ đó, VCBS dự báo thị trường TPDN sẽ dần đi vào trạng thái ổn định.
