Lãi suất cho vay mua nhà tại các ngân hàng đang được đánh giá là thấp kỷ lục so với nhiều năm gần đây khi dao động ở mức 5- 7% trong thời gian ưu đãi. Điều này được cho rằng sẽ thúc đẩy tăng trưởng tín dụng bất động sản trong giai đoạn tới, nhưng trên thực tế vẫn chưa thực sự hấp dẫn người mua nhà.
Rủi ro lãi suất thả nổi
Theo ông Nguyễn Quang Huy – CEO khoa tài chính ngân hàng trường Đại học Nguyễn Trãi, hiện lãi suất vay mua nhà tuy có giảm nhưng các ngân hàng chỉ cố định tại mức dưới 10%/năm trong năm 1-2 năm đầu, sau đó sẽ thả nổi với lãi suất huy động tiền gửi 12 tháng cộng thêm biên độ 4-5%.
Khảo sát thực tế cho thấy, hiện nay nhóm ngân hàng quốc doanh đang áp dụng mức lãi suất cho vay mục vụ mua nhà ở mức thấp nhất thị trường. Tuy nhiên, đơn cử như ở Vietcombank, mức lãi suất cho vay mua nhà ưu đãi từ 6-6,3% chỉ áp dụng trong 6 tháng đầu, hết thời gian ưu đãi lãi suất thả nổi khoảng 9%/năm và thay đổi 3 tháng/lần.
Hay như tại BIDV, ngân hàng đưa ra mức vay mua nhà tối thiểu 5%/năm nhưng cũng chỉ áp dụng trong 6 tháng đầu với thời gian vay tối thiểu 3 năm, hoặc 5,5%/năm trong 12 tháng đầu với thời gian vay tối thiểu 60 tháng.
Trong khi đó, mức lãi suất cho vay mua nhà tại các ngân hàng thương mại cổ phần hiện nay cũng dao động từ 5-7,9%/năm tùy từng kỳ hạn. Tuy nhiên, chỉ áp dụng trong thời gian ngắn, sau đó vẫn có sự thay đổi theo hướng thả nổi cùng với biên độ trên 3%.
Chẳng hạn như VPBank hiện đang áp dụng mức lãi suất 4,6%/năm cố định trong 3 tháng, sau đó lần lượt là 5,9%/năm cố định trong 6 tháng, 6,8% trong 12 tháng, 7,8% trong 18 tháng hoặc 9,9% trong vòng 24 tháng, biên độ 3,5%.
Ngoài ra, cũng theo ông Huy, lãi suất ở mức thấp nhưng giá lại neo cao, các sản phẩm dưới 3 tỉ đồng chiếm tỷ lệ rất ít, phần lớn đều dao động từ 5-8 tỉ đồng/căn. Nếu người mua nhà cố gồng mình vay thì rất khó xoay sở để có tiền đối ứng và nguồn thu nhập trả gốc lãi sau này.
“Ngay cả với người có thu nhập ở mức khá, có nhu cầu mua nhà cũng chưa dám mạnh dạn vay ngân hàng bởi lo ngại lãi suất huy động tăng sẽ kéo theo lãi suất cho vay tăng, thông thường sẽ từ 10-15%/năm tùy ngân hàng, tùy thời điểm, kéo theo rủi ro không trả được nợ gốc lãi”, ông Huy cho biết.
Ở phía người mua nhà, chị Lan (40 tuổi) cho biết, chị vừa vay hơn 1 tỉ đồng để mua căn hộ chung cư tại quận Thanh Xuân (Hà Nội) với lãi suất ưu đãi năm đầu tiên cố định chỉ 7%/năm. Tuy nhiên, chi cũng bày tỏ lo ngại với việc sau khi hết ưu đãi, nếu lãi suất thả nổi khoảng 12-13%/năm thì gia đình chị sẽ có áp lực rất lớn về tài chính. Nếu đáo hạn sớm còn phải chịu 2-3% phí phạt trên tổng dư nợ.
Lãi suất dưới 8% là hợp lý
Thực tế, trong giai đoạn trước, cũng không ít người mua nhà đà và đang phải gồng gánh khoản nợ sau khi hết hạn ưu đãi. Nhiều trường hợp sau khi lãi suất thả nổi tăng lên 13-14%, khiến người mua nhà không thể xoay sở dẫn đến việc phải bán tháo tài sản để cắt nợ.
Theo khảo sát tâm lý người dùng của batdongsan.com.vn, hơn 50% người tham gia khảo sát đều cho rằng, lãi suất vay mua nhà dưới 8% là hợp lý, 29% chấp nhận mức lãi suất từ 8-10%, chỉ 10% chấp nhận mức lãi suất 10-13% (tính theo thả nổi). Tuy nhiên, hầu hết người đang đi vay mua nhà đều chia sẻ, họ vẫn phải vay với lãi suất trung bình trên 11,5-13%.
Do vậy, giới chuyên gia cho rằng, người vay mua nhà phải cân nhắc kỷ khả năng trả nợ, tỷ lệ an toàn là các khoản thanh toán không quá 30-40% thu nhập hàng tháng, nhất là tại các thành phố lớn.
“Chỉ nên cân nhắc mua nhà tại Hà Nội và TP.HCM khi có thu nhập từ 30 triệu đồng. Một căn nhà riêng hay chung cư ở 2 thành phố lớn hiện nay có giá ít nhất 2- 2,5 tỉ đồng, nếu vay từ 50-70% giá trị, chủ nhà sẽ phải trả gốc lãi khoảng 12 triệu đồng/tháng”, ông Đinh Minh Tuấn - Giám đốc batdongsan.com.vn khu vực miền Nam khuyến nghị.
Đồng quan điểm, TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính cho biết, mức lãi suất ưu đãi tại đa phần các ngân hàng hiện chỉ áp dụng trong thời gian ngắn, nên người vay cần xem kỹ lãi suất thời gian sau này được tính thế nào, biên độ ra sao, tránh rơi vào tình trạng phải chịu mức lãi suất cao.
“Số tiền trả nợ cho ngân hàng bao gồm cả gốc lẫn lãi có thể chiếm khoảng 50% thu nhập, nếu mức trên 70% là nguy hiểm”, TS. Nguyễn Chí Hiếu nhận định.
PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế cũng đưa ra nhận định, trong bối cảnh kinh tế phục hồi, nhu cầu vốn tăng mạnh, các ngân hàng sớm muộn sẽ phải tăng lãi suất huy động để hút dòng tiền trở lại, do đó lãi suất cho vay, trong đó có vay mua nhà cũng sẽ phải điều chỉnh tăng. Vì vậy, người mua nhà luôn cần tính toán kỹ thu nhập và dòng tiền chi trả lãi vay và nợ gốc ngân hàng.
