Năm 2023, thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ chứng kiến sự phục hồi nhẹ khi giá trị phát hành mới tăng 8,6% so với cùng kỳ, đạt 345,8 nghìn tỉ đồng. Riêng trái phiếu doanh nghiệp phát hành ra công chúng có sự tăng trưởng vượt bậc 74,6%, đạt 37 nghìn tỉ đồng.
Năm 2024, giá trị trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn được FiinRatings (đơn vị xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam) ước tính đạt 234 nghìn tỉ đồng, tăng 6,47% so với cùng kỳ. Giá trị đáo hạn của ngành bất động sản chiếm tới hơn 41%, tiếp đến là 22,2% của các tổ chức tín dụng. So với năm 2023, thị trường sẽ đối mặt thêm gánh nặng từ các lô trái phiếu chậm gốc/lãi được gia hạn trước đó thông qua Nghị định 08. Giá trị ước tính cần xử lý đạt 99,7 nghìn tỉ đồng.
Chuyên gia từ FiinRatings đánh giá, áp lực thanh toán của doanh nghiệp bất động sản dự kiến khó được giải tỏa khi thị trường chưa phục hồi hoàn toàn, thêm vào đó vướng mắc pháp lý vẫn tiếp diễn vì độ trễ chính sách. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng cần thời gian để cân đối lại dòng tiền hoạt động. Năm 2024, một số điều khoản gia hạn trong Nghị định 08 đã hết hiệu lực, cùng áp lực từ các đợt phát hành trái phiếu có cam kết mua lại khiến rủi ro chậm trả của thị trường cũng sẽ gia tăng.
FiinRatings kỳ vọng năm 2024, thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ bước vào giai đoạn phát triển mới theo hướng chặt chẽ hơn với việc áp dụng những yêu cầu cao hơn đối với tất cả các thành viên tham gia thị trường, qua đó giúp cho hoạt động phát hành trái phiếu mới dần phục hồi.
Nghị định 65/2022/NĐ-CP có nhiều quy định bắt đầu có hiệu lực vào năm 2024, được kỳ vọng sẽ thiết lập kỷ luật chặt chẽ hơn đối với tất cả các bên liên quan và hỗ trợ cho việc khôi phục niềm tin của thị trường. Ngoài ra, trong năm 2024, nhu cầu phát hành lớn của nhóm ngân hàng để bổ sung nguồn vốn và đáp ứng các chỉ tiêu an toàn tài chính sẽ dẫn dắt thị trường trái phiếu.
Nói về việc áp dụng Nghị định 65/2022/NĐ-CP, tiến sĩ Cấn Văn Lực - chuyên gia kinh tế trưởng BIDV chia sẻ, điều này là cần thiết nhưng cần có lộ trình và cân đối để tiếp tục kiến tạo cho thị trường phát triển.
Bên cạnh đó, quy định về xếp hạng tín nhiệm cho doanh nghiệp với đơn vị phát hành nên có lộ trình phù hợp hơn. Cả nước hiện nay mới có 3 tổ chức xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp phát hành trái phiếu. Điều quan trọng hơn là thói quen, văn hoá của những bên phát hành mua dịch vụ xếp hạng tín nhiệm rõ ràng chưa hình thành ngay được.
Tiến sĩ Cấn Văn Lực cho rằng cần cân nhắc lộ trình thích hợp quy định về xếp hạng tín nhiệm. Ông cũng nhấn mạnh cần phân nhóm theo hướng nhóm nào không cần xếp hạng tín nhiệm và nhóm nào cần xếp hạng tín nhiệm. Như với các ngân hàng thương mại thì không cần xếp hạng tín nhiệm. Bởi các ngân hàng này phát hành trái phiếu với mục đích rất rõ là để tăng vốn cấp hai và họ được quản lý chặt chẽ các hệ số an toàn bởi Nhà nước.
