1 trong 2 tiêu chí quan trọng cần hoàn thiện
Theo dự thảo mới đây, Bộ Tài chính muốn sửa đổi Thông tư 120/2020 cho phép nhà đầu tư tổ chức nước ngoài có thể giao dịch không ký quỹ 100% tiền. Các công ty chứng khoán phải đánh giá năng lực của khách hàng nhằm xác định mức ký quỹ theo thỏa thuận. Nhà đầu tư tổ chức nước ngoài thực hiện ký quỹ bằng tiền và thanh toán đầy đủ với giao dịch mua chứng khoán.
Nhà đầu tư tổ chức nước ngoài có thể giao dịch không ký quỹ 100% tiền
Trường hợp nhà đầu tư ngoại thiếu tiền thanh toán, công ty chứng khoán sẽ chịu trách nhiệm thanh toán đối với phần thiếu hụt thông qua tài khoản tự doanh, ngoại trừ trường hợp quy định liên quan đến Ngân hàng lưu ký nơi nhà đầu tư tổ chức nước ngoài mở tài khoản. Công ty chứng khoán phải đảm bảo đủ nguồn vốn để thanh toán, trường hợp mất khả năng thanh toán sẽ bị xử lý vi phạm theo quy định.
Bộ Tài chính cũng quy định, công ty chứng khoán thực hiện bán chứng khoán ngay khi chứng khoán về tài khoản tự doanh của mình. Chênh lệch phát sinh từ việc xử lý cho trường hợp này được thực hiện theo thỏa thuận tại hợp đồng giữa công ty chứng khoán và khách hàng.
Ngân hàng lưu ký nơi nhà đầu tư tổ chức nước ngoài mở tài khoản lưu ký chứng khoán chịu trách nhiệm thanh toán số tiền thiếu hụt trong trường hợp xác nhận sai số dư tiền gửi của khách hàng với công ty chứng khoán dẫn tới thiếu tiền thanh toán giao dịch chứng khoán.
"Trong trường hợp cần thiết để ổn định thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có quyền tạm ngừng dịch vụ giao dịch không ký quỹ 100% tiền của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài", dự thảo nêu.
Riêng cổ phiếu của các công ty chứng khoán nhận lệnh mua hoặc các công ty con, công ty liên kết, công ty mẹ, vẫn phải ký quỹ 100%.
Liên quan đến việc nêu trên, thời gian qua, Bộ Tài chính đã tích cực làm việc với các tổ chức xếp hạng thị trường như FTSE Russell và MSCI nhằm tìm hiểu các tiêu chí phân loại thị trường và trao đổi thông tin về nỗ lực từ phía các cơ quan quản lý của Việt Nam. Bộ Tài chính cũng đã trực tiếp chỉ đạo Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) triển khai nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ các vướng mắc trong việc xem xét nâng hạng thị trường.
Theo quy định hiện hành, nhà đầu tư nước ngoài phải ký quỹ 100% giao dịch, và đây được coi là điểm nghẽn cần được gỡ bỏ trong tiến trình nâng hạng thị trường. Hiện nay Việt Nam đã đạt 7/9 tiêu chí, còn 2 tiêu chí cần hoàn thiện đó là ký quỹ trước giao dịch và tỷ lệ sở hữu nhà đầu tư nước ngoài.
Lãnh đạo UBCKNN cho biết, thời gian vừa qua, cơ quan quản lý đã tổ chức nhiều cuộc họp, trao đổi với tổ chức xếp hạng thị trường FTSE Russell, các thành viên thị trường, các bộ, ngành có liên quan, đồng thời tham vấn từ Ngân hàng Thế giới để tìm ra giải pháp đối với vấn đề "không yêu cầu ký quỹ trước giao dịch" cho nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN).
Giải pháp cho phép các công ty chứng khoán có đủ năng lực được cung cấp dịch vụ không yêu cầu NĐTNN phải có đủ 100% tiền trước thời điểm đặt lệnh mua chứng khoán mà chỉ yêu cầu NĐTNN có đủ tiền trước thời điểm thành viên lưu ký phải xác nhận kết quả giao dịch và nghĩa vụ thanh toán với Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC).
"Giải pháp này về cơ bản nhận được sự đồng thuận và đánh giá có tính khả thi từ phía thành viên thị trường và Ngân hàng Thế giới, FTSE Russell" – Lãnh đạo UBCKNN thông tin.
Tháo gỡ điểm nghẽn nâng hạng thị trường
Các chuyên gia và đơn vị phân tích đều cho rằng, quy định nhà đầu tư nước ngoài phải ký quỹ 100% tiền giao dịch được xem là nút thắt lớn nhất trong việc nâng hạng thị trường chứng khoán. Trên thế giới, hiện còn rất ít thị trường sử dụng cơ chế ký quỹ trước khi giao dịch. Thay vào đó, họ sử dụng tài sản đảm bảo để giảm thiểu rủi ro.
Được biết, từ đầu tháng 3, Sở Giao dịch chứng khoán TP HCM (HoSE) đã chạy thử hệ thống công nghệ thông tin mới KRX giúp mua - bán cổ phiếu trong ngày (T+0). Các động thái trên được nhiều nhà đầu tư, công ty chứng khoán và các đơn vị phân tích đánh giá cao, kỳ vọng sẽ trở thành "ngọn gió đông" mới cho thị trường trong dài hạn.
Theo thông tin từ UBCKNNN, các đề xuất liên quan tới vấn đề không yêu cầu ký quỹ trước giao dịch đối với NĐTTCNN đã được trao đổi với các tổ chức quốc tế, các tổ chức xếp hạng thị trường, các thành viên thị trường, tham vấn từ Ngân hàng Thế giới và về cơ bản đều nhận được sự đồng thuận, cũng như đánh giá có tính khả thi.
