"Giải cứu” 5 kênh rạch
Theo thông tin từ TP.HCM, sẽ có 5 kênh, rạch được cải tạo gồm: rạch Xuyên Tâm (Q. Bình Thạnh, Q. Gò Vấp), bờ bắc kênh Đôi (Q.8), rạch Văn Thánh (Q. Bình Thạnh), kênh Hy Vọng (Q. Bình Tân) và kênh Tẻ (Q. 4).
Đối với dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm, TP. HCM dự kiến sẽ chi hơn 9.600 tỷ đồng để thực hiện. Tuyến rạch chính có điểm đầu tư kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè đến sông Vàm Thuật dài gần 6,7km, bên cạnh đó còn có 3 nhánh dài hơn 2,2km là nhánh cầu Sơn, Bình Lợi, Bình Triệu. Tiến độ dự án được thực hiện từ năm 2023 – 2028 với các hạng mục cụ thể gồm: nạo vét lòng rạch, xây dựng tuyến kè bảo vệ bờ, xây dựng hệ thống thoát nước mưa, thoát nước thải, xây dựng mới đường giao thông dọc hai bên rạch, chiếu sáng, hào kỹ thuật, công viên, mảng xanh.
Để thực hiện dự án này sẽ có khoảng 2.259 căn nhà nằm ven kênh phải giải tỏa với tổng chi phí bồi thường, tái định cư khoảng 6.354 tỷ đồng. Trong đó, Q. Bình Thạnh có khoảng 2.122 căn, Q. Gò Vấp có 137 căn.
Để bàn giao mặt bằng và khởi công dự án trong tháng 8/2024, hiện Q. Gò Vấp đang tiến hành chi trả tiền bồi thường cho người dân. Trong khi đó, từ tháng 7/2024 Q. Bình Thạnh sẽ trả tiền bồi thường cho các hộ dân có đất bị thu hồi, tới tháng 4/2025 sẽ bàn giao toàn bộ mặt bằng cho chủ đầu tư.
Dự án cải tạo bờ bắc kênh Đôi (Q.8) có tổng mức đầu tư 4.930 tỷ đồng, khởi công năm 2025, dự kiến hoàn thành sau 3 năm. Trước đó vào tháng 12/2023, dự án này đã được HĐND TP. HCM phê duyệt chủ trương đầu tư. Dự án sẽ xây dựng khoảng 4,3km kè phía bờ bắc kênh Đôi kết hợp nạo vét một phần lòng sông tại khu vực. Đồng thời nâng cấp, mở rộng khoảng đường giao thông dọc bờ bắc của kênh (đường Hoài Thanh, Nguyễn Duy) và xây dựng mới tuyến đường Nguyễn Duy nối dài.
Có 1.571 trường hợp thuộc diện giải tỏa để thực hiện dự án với tổng diện tích thu hồi hơn 5,5ha, tổng chi phí bồi thường khoảng 3.600 tỷ đồng. Trong đó có 1.005 trường hợp bị ảnh hưởng toàn bộ và 566 trường hợp bị ảnh hưởng một phần. Hiện Q.8 đang tiến hành đo đạc, kiểm đếm và đã lên dự thảo phương án chính sách bồi thường.
Bên cạnh 2 dự án kể trên đang được triển khai, vừa qua, Sở Xây dựng TP. HCM đề xuất triển khai thêm 3 dự án cải tạo kênh rạch khác.
Dự án cải tạo rạch Văn Thánh qua Q. Bình Thạnh, dài khoảng 1,5km, tổng mức đầu tư hơn 6.100 tỷ đồng. Để thực hiện dự án, sẽ có 1.063 hộ sống ven bờ phải giải tỏa, kinh phí bồi thường hơn 4.900 tỷ đồng.
Dự án cải tạo kênh Hy Vọng (Q. Tân Bình) có tổng mức đầu tư gần 2.000 tỷ đồng, dài hơn 1,1km. Dự kiến có 179 căn nhà cần di dời với chi phí bồi thường 1.595 tỷ đồng.
Dự án xây dựng hạ tầng, cải tạo môi trường kênh Tẻ (Q.4) hiện đang triển khai thủ tục chuẩn bị đầu tư với mục tiêu mở rộng đường Tôn Thất Thuyết lên 25m cho 4 làn xe lưu thông và xây công viên cây xanh bờ kênh Tẻ. Dự án cần di dời 741 căn với tổng chi phí bồi thường khoảng 2.089 tỷ đồng.
Khó khăn trong công tác giải tỏa, bồi thường?
Đối với dự án cải tạo bờ Bắc kênh Đôi có 1.571 trường hợp thuộc diện giải tỏa thì có tới 1.005 căn phải giải tỏa trắng. Điều đáng nói là trong số 1.005 căn này có tới hơn 900 căn không có giấy chứng nhận quyền sử dụng nhà, đất.
UBND Q.8 đã dự thảo phương án chính sách bồi thường cho các trường hợp thuộc diện giải tỏa. Tuy nhiên theo quy định, giá trị bồi thường, hỗ trợ rất thấp, không đủ điều kiện cho các hộ dân mua lại căn hộ để tái định cư, ổn định cuộc sống. Do vậy, Q. 8 đã xây dựng phương án chính sách đặc thù về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư các trường hợp nhà trên và ven kênh rạch.
Theo đó, với dự án này, những căn nhà tồn tại trước 15/10/1993 sẽ được hỗ trợ 40% kinh phí so với diện tích đất ở; từ 15/10/1993 – 1/7/2004 sẽ được hỗ trợ 30%. Các hộ dân này sẽ được hưởng các chính sách tái định cư. Để thực hiện dự án, Q.8 cũng đã đề xuất 676 quỹ đất nền và căn hộ bố trí tái định cư cho các hộ dân phải di dời.
Q.8 vẫn chưa có quy định bồi thường với các căn nhà lấn chiếm tồn tại sau 1/7/2004. Hiện UBND quận đang phối hợp với Sở TN&MT TP. HCM nghiên cứu để đề xuất kinh phí hỗ trợ người dân sớm ổn định cuộc sống.
Tại dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm cũng đang gặp khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng. Dự án này có tới 1.273 trường hợp phải giải tỏa trắng. Phó Chủ tịch UBND Q. Bình Thạnh – ông Hồ Phương cho hay, với các hộ đủ điều kiện tái định cư, quận đã bố trí 258 căn hộ và 42 nền đất.
Để phục vụ tái định cư cho các hộ dân giải tỏa trắng trên địa bàn Q. Bình Thạnh, sắp tới, TP. HCM sẽ xây dựng NOXH tại khu đất số 4 Phan Chu Trinh (P.12) rộng 12.000m2 với 850 căn.
Mới đây, Sở Xây dựng TP. HCM cho biết, để đẩy nhanh di dời nhà ven kênh rạch, các trường hợp không đủ điều kiện tái định cư sẽ được xem xét giải quyết cho thuê, thuê mua trả góp căn hộ để ổn định cuộc sống sau giải tỏa. Ngoài ra, với những trường hợp không đủ điều kiện tái định cư, thành phố sẽ xây dựng phương án đặc thù để hỗ trợ ổn định.
