Năm nay, nắng nóng gay gắt đến sớm và diễn biến bất thường hơn các năm trước. Điều này khiến hơn 100 trạm quan trắc trên cả nước ghi nhận kỷ lục nhiệt độ trong tháng 4.
Cụ thể, theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia, tháng 4 đã xảy ra 3 đợt nắng nóng và nắng nóng gay gắt ở các tỉnh Tây Bắc Bộ và khu vực Thanh Hóa - Phú Yên. Đợt một từ ngày 1 - 4/4, đợt hai từ ngày 12 - 17/4, đợt ba từ ngày 19 - 30/4.
Trong đó, từ ngày 26 - 30/4, nắng nóng xuất hiện trên toàn vùng Bắc Bộ và Trung Bộ. Các tỉnh Tây Bắc Bắc Bộ và Thanh Hóa - Phú Yên nắng nóng đặc biệt gay gắt với nền nhiệt phổ biến trong khoảng 39 - 42 độ C, thậm chí Trung Bộ có nơi trên 43 độ C.
Nhiệt độ trung bình tại Bắc Bộ, Bắc và Trung Trung Bộ cao hơn 2 - 4 độ C, có nơi trên 4 độ C so với trung bình cùng kỳ nhiều năm trước. Các khu vực khác phổ biến cao hơn 1 - 3 độ, riêng Tây Nguyên có nơi hơn 3 độ C.
Ngày 27/4 là ngày xác lập nhiều kỷ lục nhất về nhiệt độ từ đầu năm đến nay, cũng là ngày nắng nóng đỉnh điểm trong tháng. Đã có 39 kỷ lục nhiệt độ được xác lập ở cả Đông Bắc Bộ, Tây Bắc Bộ, đồng bằng sông Hồng, Trung Bộ, Tây Nguyên.
Tại Hà Nội, cả 5 trạm khí tượng đều ghi nhận kỷ lục vào ngày 27/4 như trạm Sơn Tây nhiệt độ đã lên 40,4 độ, trạm Láng 41,5 độ... Hay tại trạm Phủ Lý (Hà Nam), nhiệt độ là 41,8 độ, cao nhất từ khi có trạm quan trắc, phá vỡ kỷ lục cũ xác lập năm 1966 gần 3 độ C.
Khu vực miền Trung, kỷ lục nhiệt độ được thiết lập chủ yếu vào các ngày 23/4 và 25 - 30/4 tại các địa phương: Quảng Ngãi, Đà Nẵng, Thanh Hóa, Thừa Thiên Huế, Hà Tĩnh, Quảng Nam, Quảng Trị, Quảng Bình, Khánh Hòa, Nghệ An, Bình Định.
Mức nhiệt bị phá vỡ sâu nhất trong tháng 4 là tại trạm Quỳnh Lưu (Nghệ An) khi ngày 30/4 ghi nhận 42 độ C, cao hơn kỷ lục năm 2019 khoảng 3,6 độ C.
Trong tháng 4, có 2 trạm ghi nhận 44 độ C là Đông Hà (Quảng Trị) ngày 28/4 và Tương Dương (Nghệ An) ngày 30/4. Mức nhiệt này chỉ kém nhiệt độ cao nhất trên lãnh thổ Việt Nam được ghi nhận vào ngày 7/5 năm ngoái là 44,2 độ C.
Nam Bộ trong tháng 4 cũng xác lập 14 kỷ lục. Tại Đồng Nai, mức nhiệt cao nhất 38,6 tồn tại 11 năm bị xô đổ bởi kỷ lục 39,5 độ vào ngày 9/4. Đến ngày 16/4, Bình Dương nóng 39,9 độ, vượt mức nhiệt lịch sử năm 2016. Vĩnh Long, Cần Thơ ghi nhận mức nhiệt mới cao hơn 0,5 - 1 độ so với lịch sử.
Riêng tại TP. HCM, tính đến ngày 2/5, thành phố đã ghi nhận 79 ngày nắng nóng với nền nhiệt trên 35 độ C trong năm 2024. Chưa hết mùa hè mà số ngày nắng nóng này đã phá vỡ kỷ lục trong gần 30 năm qua.
Người dân TP. HCM đã bắt đầu trải qua những ngày nắng nóng gay gắt từ ngay sau Tết Nguyên đán (tuần thứ hai của tháng 2). Sang tháng 3, tháng 4, nắng nóng càng gay gắt hơn với mức nhiệt cao nhất mỗi ngày lên đến 38 - 39 độ C.
Theo chuyên gia khí tượng, đây là mức nhiệt được đo trong lều khí tượng, thực tế khi ra ngoài trời với tác động của khí thải từ phương tiện giao thông, bê tông, cao ốc văn phòng, chung cư... người dân có thể cảm thấy nóng bức hơn từ 3 – 5 độ C. Ngược lại, ở những con đường nhiều cây xanh, mức nhiệt cảm nhận có thể thấp hơn từ 2 – 3 độ C.
Ông Nguyễn Văn Hưởng - Trưởng phòng Dự báo Thời tiết, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia cho biết, tháng 4 năm nay, Bắc và Trung Bộ nóng bất thường do ảnh hưởng của hoàn lưu vùng thấp nóng phía Tây hoạt động mạnh, gây ra hiệu ứng gió phơn. Nguyên nhân sâu xa là từ tác động của El Nino và xu thế nóng lên toàn cầu.
Ngoài nắng nóng, nhiều tỉnh thành cũng ghi nhận thiên tai dông, lốc, sét và đặc biệt là mưa đá trong tháng 4. Các hiện tượng này gây ra thiệt hại về xã hội, kinh tế và môi trường.
Dự báo về xu hướng thời tiết những ngày tới, cơ quan khí tượng cho hay, trong tháng 5, nhiệt độ cả nước phổ biến cao hơn so với trung bình nhiều năm trước 1,5 - 2,5 độ C. Áp thấp nóng phía Tây tiếp tục hoạt động mạnh ở Bắc Bộ, các tỉnh Thanh Hóa - Phú Yên.
Còn Nam Bộ và Tây Nguyên nắng nóng tập trung trong 20 ngày đầu tháng 5. Cuối tháng 5, gió mùa Tây Nam hoạt động mạnh dần nên 2 khu vực này có thể xuất hiện mưa dông kèm nguy cơ lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Lúc này, mùa mưa có thể bắt đầu.
