Là một trong những đô thị hiện đại nhất cả nước nhưng hiện nay tại TP. HCM vẫn còn xe thu gom rác thô sơ, xe rác tự chế, cơi nới… gây mất an toàn giao thông và mỹ quan đô thị. Không khó để bắt gặp lại hình ảnh những chiếc xe rác cồng kềnh, không lắp đậy, đầy mùi hôi thối lưu thông trên đường.
Để thu gom rác thuận tiện trong các ngõ ngách, chiếc xe rác được thiết kế nhỏ gọn cho người sử dụng. Tuy nhiên, một số người thu gom lại gia cố quá mức so với ban đầu khi dùng những thanh tre, mảnh gỗ bao quanh nhằm chứa được nhiều rác hơn khiến chiếc xe trông lôi thôi, lếch thếch.
Như tại phường An Khánh, TP. Thủ Đức (TP. HCM), khoảng 8 - 9 giờ sáng hoặc tầm chiều tối mỗi ngày, ở nhiều con hẻm nhỏ lại xuất hiện những chiếc xe máy cũ kỹ có gắn thùng sắt loại một ngăn lạch cạch đi thu gom rác thải. Thông thường, rác người dân bỏ ra đã được cho vào túi ni-lông hoặc bao, nhưng nhân viên thu gom sẽ bới tung ra để lượm chai nhựa, sắt vụn…, sau đó mới đổ chung tất cả vào thùng của xe thu gom.
Phương tiện thu gom đã không được trang bị đúng chuẩn, lại thêm người thu gom không làm đúng quy trình vô tình khiến môi trường bị ảnh hưởng, nhất là mùi hôi bốc ra từ rác thải.
Đáng lo ngại là những xe rác thô sơ này thường được chất cao, che khuất tầm nhìn của các phương tiện di chuyển phía sau, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn. Ngoài ra, chính người điều khiển xe máy kéo theo các thùng rác cũng đang tự đẩy mình vào nguy hiểm khi tham gia giao thông với 3 không: Không đồ bảo hộ, không mũ bảo hiểm và không tuân thủ Luật Giao thông đường bộ.
Trước tình trạng này, mới đây Sở Giao thông Vận tải TP. HCM đã có công văn kiến nghị UBND các quận, huyện và TP. Thủ Đức tuyệt đối không để các đơn vị thu gom rác sử dụng xe máy để thồ, kéo theo xe rác, thùng rác chạy trên đường.
Sở Giao thông Vận tải TP. HCM nhận định, việc để xe thu rác thô sơ chạy trên đường gây cản trở, nguy hiểm và không bảo đảm an toàn giao thông cho những phương tiện khác. Xe rác không đạt chuẩn thuộc vào dạng xe tự chế thô sơ. Đây là loại phương tiện đang bị siết chặt tham gia giao thông. Trong sáu tháng đầu năm 2024, Công an TP. HCM đã xử phạt hơn 8.500 trường hợp theo chuyên đề xử lý xe mù, xe mờ, tự chế, xe thô sơ, xe 3 - 4 bánh.
Hiện nay, tại TP. HCM, lực lượng thu gom rác dân lập chiếm 60%, công lập chiếm 40%. Lãnh đạo một công ty môi trường ở TP. HCM chia sẻ, công tác thu gom, vận chuyển rác sinh hoạt trên địa bàn thành phố vẫn còn nhiều bất cập, nhất là lực lượng thu gom rác dân lập. Do lực lượng này chưa có pháp nhân rõ ràng nên công tác quản lý chưa chặt chẽ, dẫn đến chất lượng dịch vụ thu gom chưa đạt yêu cầu, thời gian thu gom không đều, vẫn còn tình trạng thu gom theo kiểu “da beo” (chỗ nào dễ thì gom, khó thì bỏ).
Ngoài ra, TP. HCM hiện vẫn tồn tại tình trạng phí thu gom rác mỗi nơi một giá, không đồng nhất dẫn đến việc mạnh ai nấy làm, không có sự đồng bộ. Những bất cập này khiến cho việc thu gom, vận chuyển rác chưa thực sự đạt chất lượng, gây ảnh hưởng môi trường và bức xúc cho người dân.
