Ngập lụt chưa từng thấy
Những ngày qua, các tỉnh phía Bắc Việt Nam đã phải hứng chịu nhiều đợt mưa lũ, ngập lụt chưa từng thấy. Nhiều nơi chìm trong biển nước, giao thông bị chia cắt, trong khi mực nước nhiều sông lớn vượt ngưỡng lịch sử. Tình trạng này gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản, ảnh hưởng nặng nề đến đời sống của người dân.
Theo nhiều chuyên gia, đợt mưa lũ này chủ yếu xuất phát từ sự ảnh hưởng của hoàn lưu bão và áp thấp nhiệt đới. Tiến sĩ Hoàng Phúc Lâm - Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, hoàn lưu sau bão có khả năng duy trì mưa lớn kéo dài, đặc biệt là khi gặp điều kiện địa hình như vùng đồi núi và vùng trung du. Đây là những khu vực rất dễ bị tổn thương bởi mưa lớn, vì đất đá bị bão mưa làm yếu đi, dễ dẫn đến lũ quét và sạt lở đất.
Trong khi đó, ông Mai Văn Khiêm - Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia nhận định, đây là đợt mưa lũ hiếm gặp ở miền Bắc. Sau cơn bão Yagi, lượng mưa lớn đã đẩy mực nước nhiều sông lớn ở Bắc Bộ như sông Hồng, Thái Bình, sông Thao và sông Lô vượt qua mức báo động 3 - mức lũ nguy hiểm nhất. Đặc biệt, mực nước sông Thao tại Lào Cai và Yên Bái đã ghi nhận mức cao nhất trong lịch sử.
Đến hiện tại, 20/25 tỉnh, thành ở phía Bắc đã ghi nhận tình trạng ngập lụt diện rộng, với nhiều khu vực mực nước vượt ngưỡng nguy hiểm. Dữ liệu từ các trạm quan trắc cho thấy, mực nước các con sông tăng lên rất nhanh và liên tục vượt cấp báo động kể từ ngày 7/9, khi bão Yagi đổ bộ.
Trạm Lào Cai, nằm ở thượng nguồn sông Thao, ghi nhận mức tăng cao nhất và Lào Cai cũng là tỉnh chịu thiệt hại nặng nề nhất với 82 người chết và 95 người mất tích tính đến nay. Chỉ 2 ngày sau bão, mực nước sông Thao đã vượt qua đỉnh lũ lịch sử 53 năm và sông Cầu vượt qua kỷ lục 65 năm.
Tại Hà Nội, mực nước sông cũng ghi nhận mức cao nhất trong vòng 20 năm qua. Đợt lũ lịch sử này chủ yếu do đợt mưa lớn nhất tại Bắc Bộ trong hơn 30 năm qua, cả về lưu lượng lẫn phạm vi diện tích.
Theo ông Khiêm, đợt mưa năm nay phổ biến ở mức từ 150-300 mm, vượt xa mức mưa từng ghi nhận trong cơn bão Hagupit năm 2008. Tại 83/84 trạm quan trắc, lượng mưa ghi nhận cao hơn từ 4 - 6 lần so với trung bình nhiều năm trong 10 ngày đầu tháng 9. Mức độ bất thường và nghiêm trọng của đợt mưa lũ lần này cho thấy dấu hiệu rõ ràng của biến đổi khí hậu. Việc này đòi hỏi các biện pháp ứng phó khẩn cấp nhằm đảm bảo an toàn cho người dân và giảm thiểu thiệt hại.
Sẽ còn những cơn bão khủng khiếp hơn
Theo các chuyên gia, bão Yagi là một trong những cơn bão có cường độ mạnh nhất từng hoạt động trên Biển Đông trong vòng 30 năm qua, đạt đến cấp siêu bão với sức gió lên tới cấp 16, giật trên cấp 17. Với vận tốc gió lên tới 245 km/giờ, Yagi là cơn bão nhiệt đới mạnh thứ 2 trên thế giới trong năm 2024, chỉ đứng sau cơn bão Beryl ở Đại Tây Dương vào cuối tháng 6, đầu tháng 7 vừa qua.
Tại Việt Nam, bão Yagi đã ảnh hưởng trực tiếp đến 26 tỉnh, thành phố từ Bắc Bộ đến Thanh Hóa, đặc biệt là các địa phương như Hải Phòng, Quảng Ninh, Nam Định, Thái Bình, Thanh Hóa, Ninh Bình và Hà Nội.
Khác với nhiều siêu bão trước đây thường hình thành ở Tây Bắc Thái Bình Dương và giảm cường độ khi vào Biển Đông, Yagi là trường hợp hiếm hoi hình thành ở Đông Thái Bình Dương và chỉ mạnh lên thành siêu bão khi vào Biển Đông.
Cơ quan khí hậu của Liên hợp quốc cho hay, tần suất của các cơn bão nhiệt đới trên toàn cầu không tăng lên, thậm chí số lượng có thể đã giảm. Tuy nhiên, tỷ lệ các cơn bão đạt đến cấp độ 3 trở lên, với sức gió cực mạnh, lại đang tăng. Điều này cho thấy, các cơn bão ngày càng trở mạnh hơn có liên quan trực tiếp đến biến đổi khí hậu.
Theo các nhà khoa học, đại dương nóng hơn là nguyên nhân chính khiến các cơn bão trở nên mạnh và phát triển nhanh hơn. Điều này đặc biệt nguy hiểm vì rất khó dự đoán chính xác đường đi của bão nhiệt đới, gây ra thách thức trong việc cảnh báo và ứng phó cho người dân sống, từ đó gia tăng nguy cơ thiệt hại nghiêm trọng.
Điển hình như siêu bão Yagi, trước khi vào Biển Đông, nó chỉ là một cơn bão nhiệt đới với sức gió tối đa 90 km/giờ, nhưng sau đó đã mạnh lên nhanh chóng với gió giật trên cấp 16 nhờ vào điều kiện thuận lợi là mặt nước biển ấm.
Các chuyên gia nhận định, sự xuất hiện của những cơn bão như Yagi là dấu hiệu rõ ràng cho thấy rằng biến đổi khí hậu đang làm thay đổi đặc tính của các hiện tượng thời tiết cực đoan. Thậm chí, sẽ có những cơn bão còn khủng khiếp hơn Yagi. Điều này đòi hỏi cần có những biện pháp ứng phó khẩn cấp và lâu dài, không chỉ để bảo vệ cuộc sống con người mà còn giảm thiểu tác động của các hiện tượng này trong tương lai.
Mới đây, Cục Thuế Hà Nội đã gửi thư ngỏ đến các doanh nghiệp và người nộp thuế, thông báo về các chính sách gia hạn, miễn, giảm thuế nhằm hỗ trợ những tổ chức và cá nhân chịu thiệt hại do bão Yagi. Các chính sách này được đưa ra nhằm giúp tháo gỡ khó khăn cho các đối tượng bị ảnh hưởng bởi thiên tai.
Ngoài ra, những người sản xuất hàng hóa thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt và gặp khó khăn do thiên tai hoặc tai nạn bất ngờ cũng sẽ được giảm thuế. Mức giảm sẽ được tính dựa trên tổn thất thực tế, nhưng không vượt quá 30% số thuế phải nộp trong năm xảy ra thiệt hại.