“Liều thuốc Dopamine”: Cái gì càng hại, lại càng hấp dẫn

Hiện nay, ở thung lũng Silicon (Mỹ) đang rộ lên trào lưu gọi là “nhịn dopamine” để cô lập bản thân khỏi những kích thích không lành mạnh của thế giới hiện đại trong đó phải kể đến các thiết bị điện tử và mạng xã hội.

Theo đó, "nhịn dopamine" sẽ cho phép bộ não có cơ hội được nạp lại năng lượng tích cực và gia tăng năng suất lao động trong công việc.

Tác giả cuốn Dopamine Nation – nhà tâm lý học Anna Lambke cho biết: Trong não bộ của con người, phần não xử lý khoái cảm cũng xử lý nỗi đau và chúng hoạt động giống như cán cân. Ví dụ như khi ăn một miếng sô cô la vì thích nên cơ thể sẽ giải phóng một chút dopamine. Khi đó, cán cân sẽ nghiêng về phía khoái cảm và cơ thể sẽ dừng tiết dopamine một thời gian cho đến khi chiếc cân trở lại mức cân bằng. Và, đây cũng chính là lý do khiến con người cảm thấy buồn chán và thất vọng khi dopamine đạt mức bão hòa.

"Nhịn dopamine" cho phép bộ não có cơ hội được nạp lại năng lượng tích cực và gia tăng năng suất lao động trong công việc

“Vẫn là cơ chế đó, nhưng nếu ban đầu chúng ta nghiêng chiếc cân về phía nỗi đau chẳng hạn như tập thể dục hoặc tắm nước đá lạnh, cơ thể sẽ cần cảm giác dễ chịu để cân bằng, điều đó có nghĩa là chúng ta nhận được dopamine một cách gián tiếp. Và đó là cách mà tôi kê đơn cho bệnh nhân đang bội thực dopamine của mình”, bà Anna nhấn mạnh.

Trong cuộc sống hiện đại, con người có rất nhiều lựa chọn để khiến bản thân cảm thấy vui vẻ và những kích thích đó thường mang đến cảm giác hưng phấn tức thì hay còn gọi là dopamine nhanh.

Trên thực tế, quá nhiều dopamine chưa chắc đã tốt. Một số người cần Facebook, TikTok, YouTube để giải trí nhưng chỉ một thời gian ngắn sau đó sẽ cảm thấy chán. Vì vậy, những người này lại cần thêm các hình thức khoái cảm mạnh mẽ hơn để cảm thấy cuộc sống vui vẻ. Điều đáng quan ngại là dopamine có thể dẫn đến chứng nghiện hành vi như nghiện game, mạng xã hội, cờ bạc…

Quá nhiều dopamine chưa chắc đã tốt

Dopamine được biết đến là một chất hóa học được tạo ra trong não người. Dopamine rất cần thiết cho trải nghiệm niềm vui và động lực. Khi con người được khen thưởng hoặc trải nghiệm những hoạt động thú vị thì số lượng dopamine sẽ được giải phóng nhiều hơn.

Theo PsychCentral, 4 cách có thể giúp con người tập sống chậm và tìm lại cảm giác hạnh phúc:

Thứ nhất là đặt ra giới hạn. Việc này cũng giống như cách chúng ta kiểm soát cuộc sống hằng ngày để thực hiện những mục tiêu đã đặt ra trước đó như ngắt kết nối wifi hay điện thoại những ngày cuối tuần khi công việc ít cần đến, kiếm soát thời gian lướt web mỗi ngày…

Thứ hai, viết lại cảm xúc trong ngày. Điều này sẽ giúp con người nhận ra được nguyên nhân của việc nghiện các kích thích mạnh từ đó tìm ra cách giải quyết thay vì để bản thân lún vào những liều dopamine tạm thời.
Thứ ba, tập một thói quen thay thế. Chẳng hạn thay vì dành cả ngày thứ 7 ở nhà bấm điện thoại thì chúng ta có thể dùng thời gian đó để nghe podcast, đi vẽ tranh, tập thể dục…Những hoạt động thay thế trong thời gian dài sẽ giúp chúng ta quên luôn cảm giác “nghiện” lúc trước.

Tập thể dục giúp sản sinh dopamine
Ngủ đủ giấc sẽ giúp cân bằng mức dopamine trong não

Thứ tư, rủ người thân, bạn bè cùng sống chậm. Bởi lẽ, sự ảnh hưởng từ tương tác giữa người với người sẽ giúp ổn định và uốn nắn tinh thần. Hãy chọn chơi cùng một nhóm bạn với các thói quen sống lành mạnh đề học hỏi những điều hay từ họ và bồi đắp thiếu sót của bản thân.

Cảm giác nghiện được kích thích là bản năng nhưng nhận biết và rèn giũa giới hạn của bản thân mới là điều khó và thể hiện sự phát triển cao hơn về nhận thức cùng những giá trị tinh thần bên trong mỗi con người. Hãy học cách tận hưởng ngay cả những điều nhỏ nhặt nhất trong cuộc sống vì đó là con đường bền vững nhất dẫn chúng ta đến phiên bản hoàn thiện hơn của chính mình trong tương lai.