Với diện tích chỉ khoảng 2m2 vừa đủ cho một người nằm ngủ, hộp ngủ (sleep box) được nhiều sinh viên, người lao động tự do, người độc thân đi làm cả ngày lựa chọn vì tiết kiệm chi phí. Đúng như tên gọi, những chiệc "hộp" này vừa vặn không gian cho một người nằm, với các khoang ngủ xếp chồng lên nhau nhằm tối đa hóa diện tích, tăng số lượng giường cho thuê. Các khoang đóng thành dạng hộp, có cửa ra vào, đáp ứng nhu cầu không gian riêng tư của người thuê.
Là một sinh viên tại Hà Nội, bạn Cẩm Tú cho biết, với đặc thù sinh hoạt vừa đi học vừa đi làm nên bạn chỉ cần một không gian để ngủ và sinh hoạt cá nhân nên đã lựa chọn cho mình 1 chiếc hộp ngủ, trong 1 căn nhà 3 tầng gần trường cho tiện đi lại. Theo Cẩm Tú, căn nhà này, ở dưới dùng để xe và khu nấu ăn chung, 2 tầng còn lại chủ nhà ngăn thành những hộp ngủ cho khách thuê, mỗi tầng có nhà vệ sinh chung, giặt đồ và phơi quần áo ở trên sân thượng.
Tương tự Cẩm Tú, những người đang sử dụng dịch vụ này cho biết, giá thuê của mỗi hộp ngủ trung bình ở mức 1,5 triệu đồng/tháng, có đầy đủ ổ cắm, kệ sách nhỏ, có chỗ nấu ăn, vệ sinh, phơi quần áo và để xe; nhân viên quét dọn, lau chùi khu vực sinh hoạt chung hàng tuần. Thông thường mỗi căn nhà, căn hộ phát triển loại hình sleep box sẽ có khoảng 8-20 hộp tùy diện tích ngôi nhà chính.
Nhiều khu trọ có nhiều phòng, mỗi phòng lại có nhiều hộp ngủ xếp chồng lên nhau, lối qua lại chật hẹp, được xếp các vật dụng la liệt, không đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy (chỉ có 1 lối ra hoặc cầu thang thoát hiểm chật hẹp chỉ vừa đủ 1 người), tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ cao, rủi ro về tính mạng nếu xảy ra hỏa hoạn.
Mới đây, theo thống kê của Sở Xây dựng TP.HCM, trên địa bàn thành phố đang tồn tại 67 công trình nhà ở riêng lẻ cho thuê dạng hộp ngủ. Mô hình này hiện hữu tại các quận 1, 3, 5, 8, 10, Phú Nhuận, Bình Thạnh, Tân Phú, Gò Vấp. Số lượng hộp ngủ tại những công trình này lên tới vài nghìn giường và đều đã “có chủ”.
Tuy nhiên, đại tá Huỳnh Ngọc Quan – Phó trưởng phòng Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ Công an TP.HCM, các hộp ngủ thường có diện tích “siêu nhỏ”, được bố trí tập trung trong không gian hẹp, rất khó phát hiện và thoát được nếu không may có sự cố hỏa hoạn. Nếu hỏa hoạn xảy ra sẽ là một thảm họa vô cùng lớn.
Mới đây, tại cuộc họp cho ý kiến hoàn thiện dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Nhà ở sửa đổi, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã yêu cầu phải áp dụng quy chuẩn an toàn như nhà chung cư đối với nhà ở riêng lẻ kết hợp với cho thuê, cho ở nhiều người. Theo đó, phải đảm bảo các quy chuẩn về phòng cháy chữa cháy , khai thác sử dụng nhằm đảm bảo an toàn cho người và tài sản.
Luật sư Khánh Vân – đoàn Luật sư Hà Nội cho biết, không thể phủ nhận mô hình nhà ở riêng lẻ “nâng cấp” thành nhiều hình thức để cho thuê đã góp phần lớn vào công tác giải quyết chỗ ở cho người lao động, người thu nhập thấp, sinh viên trong bối cảnh giá nhà đắt đỏ, nhà ở xã hội chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân như hiện nay.
“Có nhiều ý kiến cho rằng nên cấm tuyệt đối các mô hình này, nhưng tôi cho rằng không nên mà tạo điều kiện, đưa ra những giải pháp để mô hình nhà trọ đi vào hoạt động chuyên nghiệp, dần thay thế việc cho thuê tự phát như hiện nay. Trên thực tế, không phải nhà trọ nào cũng không đảm bảo phòng cháy, và cũng có nơi chỉ cần một số điều chỉnh, bổ sung sẽ trở nên an toàn”, Luật sư Khánh Vân chia sẻ.
Ở góc nhìn của người hay di chuyển, chị Hoàng Mai, một blogger du lịch ở Đà Nẵng, hình thức hộp ngủ hay giường ngủ như ký túc xá ở các nước phát triển như Nhật, Hàn Quốc, châu Âu phát triển rất mạnh, và du nhập về Việt Nam cách đây nhiều năm ở gần các khu vực sân bay để phục vụ khách du lịch ngủ lại 1 đêm. Tuy nhiên, nếu ở lưu trú thì có thể được nhưng ở lâu dài sẽ phải đối mặt với nhiều rủi ro, nhất là về an ninh trật tự và hỏa hoạn.
"Trước đó, UBND TP Hà Nội đã ban hành Văn bản số 1446 về việc tăng cường công tác PCCC đối với chung cư mini, nhà trọ trên địa bàn. Theo đó, UBND TP giao UBND quận Thanh Xuân chỉ đạo kiểm tra, xác minh nội dung phản ánh trên địa bàn có tình trạng nhà ở nhiều căn hộ, cơ sở kinh doanh dịch vụ thuê trọ (sau Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn) ngăn chia thành các phòng có diện tích nhỏ (rộng khoảng 5m2), không đảm bảo mật độ dân cư PCCC. UBND TP giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với UBND quận, huyện, thị xã, tăng cường quản lý trật tự xây dựng đối với nhà ở nhiều căn hộ, cơ sở dịch vụ cho thuê trọ đặc biệt là các cơ sở kinh doanh dịch vụ cho thuê "hộp ngủ". Để kịp thời khắc phục các tồn tại, hạn chế.
Trường hợp có dấu hiệu vi phạm phải chuyển hồ sơ, kiến nghị cơ quan điều xử lý nghiêm theo quy định. Giao Sở Tài nguyên và Môi trường tăng cường quản lý sử dụng đất đối với nhà ở nhiều căn hộ, cơ sở kinh doanh dịch vụ cho thuê trọ, đặc biệt là các cơ sở kinh doanh dịch vụ cho thuê trọ dạng hộp ngủ.
Đối với UBND các quận, huyện, thị xã phải đôn đốc chủ cơ sở, chủ hộ gia đình (đặc biệt là các nhà trọ có kinh doanh dạng hộp ngủ) áp dụng ngay các giải pháp trước mắt để đảm bảo an toàn PCCC. Đặc biệt, những cơ sở chây ỳ, có dấu hiệu trốn tránh, không thực hiện phải xử lý nghiêm như tạm đình chỉ, đình chỉ hoạt động, cưỡng chế, cắt điện, không cho đăng ký tạm trú..."
