Bộ Xây dựng vừa có báo cáo Chính phủ về kết quả triển khai đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội (NOXH) giai đoạn 2021 – 2030. Theo đó, từ năm 2021 đến nay, số lượng căn hộ được hoàn thành thấp hơn rất nhiều so với mục tiêu đề án xây dựng 1 triệu căn NOXH của Chính phủ để ra.
Cụ thể, tính đến giữa tháng 7, cả nước mới có gần 40.700 căn hộ hoàn thành tại 79 dự án, 128 dự án đang khởi công xây dựng, dự kiến cung ứng gần 112.000 căn hộ, 412 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư.
Thành phố lớn “ì ạch”, nhiều nơi “trắng” dự án
Cũng theo báo cáo của Bộ Xây dựng, nếu tính cả dự án đã khởi công, hoàn thành, một số địa phương có tỷ lệ xây dựng nhanh và vượt chỉ tiêu đến năm 2025 như Khánh Hòa (104%), Thanh Hóa (74%), Hậu Giang (53%), Bình Thuận (37%)…Nhiều địa phương cũng tích cực thu hút đầu tư vào các dự án NOXH như Bắc Ninh (16 dự án), Thanh Hóa (10 dự án), Hải Phòng (9 dự án), Đồng Nai (8 dự án)…
Trong khi đó, 2 đô thị loại đặc biệt là Hà Nội và TP. HCM, việc xây dựng NOXH lại khá chậm chạp. Cụ thể, theo chỉ tiêu được giao đến năm 2025, Hà Nội phải xây 18.700 căn NOXH nhưng đến nay mới có 3 dự án được khởi công với 1.700 căn, 5 dự án hoàn thành với 5.200 căn, đạt gần 37%.
Theo Bộ Xây dựng, tại báo cáo gần nhất hồi tháng 2, Hà Nội cho biết, dự kiến đưa 1.200 căn NOXH vào sử dụng trong năm nay. Đồng thời cam kết, đến 1/10/2024 có thể khởi công ít nhất một dự án. Những con số này quá thấp so với nhu cầu về nhà ở tại Thủ đô.
Còn tại TP. HCM, chỉ tiêu đến năm 2025 của thành phố là xây xong 26.200 căn NOXH nhưng đến nay đạt khoảng 21% với 6 dự án được cấp phép, khởi công với gần 4.400 căn và 4 dự án hoàn thành cung cấp hơn 1.200 căn. TP. HCM đăng ký đưa 6 dự án vận hành vào năm 2025.
Đáng chú ý, một số địa phương có nhu cầu về NOXH cao như Thái Nguyên, Ninh Bình, Nam Định, Thừa Thiên Huế, Vĩnh Long, Bến Tre, Bạc Liêu, Cà Mau…lại chưa có dự án nào hoàn thành.
Theo Bộ Xây dựng, tổng số lượng căn hộ NOXH được khởi công, hoàn thành đến nay đạt khoảng 35,6% mục tiêu đề án xây 1 triệu căn. Quy hoạch, bố trí quỹ đất phát triển NOXH khoảng 9.757 ha (tính đến cuối tháng 8/2024). Theo kế hoạch của đề án, giai đoạn 2021 – 2025, các địa phương phải hoàn thành 428.000 căn NOXH, đến giai đoạn 2025 – 2030 hoàn thành khoảng 634.200 căn.
Chính sách tín dụng cần sát với thực tế
Báo cáo gửi Chính phủ của Bộ xây dựng cũng cho biết, tiến độ giải ngân gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỉ đồng cho phát triển NOXH mới giải ngân được 1.344 tỉ đồng, tương đương 1,12%. Trong đóm có gần 1.300 tỉ đồng cho các chủ đầu tư và 49 tỉ đồng cho người mua nhà.
Về lãi suất cho vay, hiện gói tín dụng này áp dụng nay lãi suất còn cao, trong đó 8%/năm với chủ đầu tư và 7,5% với người mua nhà. Thời gian ưu đãi ngắn với 3 năm với chủ đầu tư và 5 năm với người mua nhà chưa thực sự thu hút người vay. Do đó, Bộ Xây dựng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét giảm lãi suất, tăng thời hạn cho vay gói tín dụng này.
Trước đó, Hiệp hội bất động sản TP. HCM (HoREA) cũng đề nghị giảm mức lãi suất cho vay đối với hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách xã hội từ mức 6,6%/năm xuống 3 – 4,8%/năm như chương trình cho vay hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất và phù hợp với thực tiễn.
Theo ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch HoREA, người mua, thuê mua và thuê NOXH tại khu vực đô thị hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực phi nông nghiệp nên có tính đặc thù về an sinh xã hội. Do vậy, cần thiết kế các chính sách phù hợp, gồm cả chính sách ưu đãi tín dụng hợp lý, sát với thực tế để mua, thuê mua NOXH. Đặc biệt, không “cào bằng” chính sách giữa đối tượng được hưởng về NOXH tại khu vực đô thị với hộ nghèo.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Ngọc Trung – Giám đốc pháp lý của một dự án NOXH dẫn chứng ví dụ cụ thể, hồi tháng 6 vừa qua, một cặp vợ chồng mua căn hộ NOXH với giá 1 tỉ đồng, được vay 800 triệu đồng trong 20 năm từ Ngân hàng Chính sách với lãi suất 4,8%/năm, ân hạn nợ gốc 1 năm đầu tiên.
Theo đó, lãi vay tháng 6,7 vừa qua chỉ khoảng 3,2 triệu đồng/tháng nhưng kể từ ngày 1/8, lãi suất cho vay tăng lên 6,6%/năm, nâng mức lãi vay lên 4,38 triệu đồng/tháng. Như vậy, trong vòng 1 năm tới, số tiền lãi vay sẽ tăng thêm khoảng 14 triệu đồng (1,18 triệu đồng/tháng).
Số tiền này nằm ngoài dự tính nguồn tiền trả nợ ban đầu của người mua nhà. Do đó, ông Trung cho rằng, mức lãi suất dành cho người vay mua, thuê mua NOXH từ Ngân hàng Chính sách chỉ khoảng 3%/năm là hợp lý nhất.