Yêu cầu được Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đưa ra dựa trên tình trạng một số địa phương sử dụng giá đất trong bảng giá hiện hành theo Luật Đất đai 2013 để làm giá khởi điểm đấu giá quyền sử dụng đất với trường hợp thửa đất khu đất đã được đầu tư hạ tầng kỹ thuật theo quy hoạch chi tiết tại Luật Đất đai 2024.
Điều này đã dẫn có sự chênh lệch rất lớn giữa giá khởi điểm và giá trúng đấu giá, tiềm ẩn nguy cơ lợi dụng đấu giá quyền sử dụng đất để trục lợi, gây nhiễu loạn thị trường, tác động đến phát triển kinh tế - xã hội, môi trường đầu tư, kinh doanh và thị trường bất động sản, nhà ở.
Văn bản của Bộ TN&MT chỉ ra nguyên nhân dẫn đến tình trạng giá khởi điểm tại các phiên đấu giá ở mức thấp do bảng giá đất ban hành theo Luật Đất đai 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành bị khống chế bởi khung giá đất của Chính phủ vốn đã được bỏ theo Luật Đất đai 2024.
Cùng với đó, một số địa phương chưa kịp thời theo dõi biến động giá đất phổ biến trên thị trường để điều chỉnh cho phù hợp, dẫn tới giá đất thấp hơn nhiều so với giá thị trường. Do vậy, Để khắc phục tình trạng này, Bộ yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khi áp dụng giá đất phải chỉ đạo rà soát.
Luật Đất đai 2024 quy định bảng giá đất do UBND tỉnh ban hành được áp dụng để hết ngày 31/12/2025. Trong trường hợp cần thiết, được điều chỉnh phù hợp với tình hình thực tế. Từ 1/1/2026, UBND cấp tỉnh xây dựng trình HĐND cùng cấp duyệt bảng giá đất lần đầu để công bố, cập nhật hàng năm vào ngày 1/1 của năm tiếp theo.
Kể từ cuối tháng 7 đến nay, các phiên đấu giá đất tại huyện Đan Phượng, Thanh Oai, Hoài Đức đã thu hút hàng nghìn lượng người tham gia cùng với mức giá trúng cao “ngất ngưởng”. Đáng chú ý nhất là phiên đấu giá 19 lô đất tại xã Tiền Yên, huyện Hoài Đức gần đây với hơn 10 lô trúng giá trên 100 triệu đồng/m2, lô cao nhất lên tới hơn 133 triệu đồng/m2.
Mức giá này cao hơn 18 lần giá khởi điểm, được nhiều nhà đầu tư, chuyên gia nhận xét vượt giá trị thực so với khu vực xung quanh. Theo các thông tin rao bán, giá đất khu vực xã Thanh Cao (huyện Thanh Oai) đang có xu hướng đi lên nhưng cũng chỉ dao động trung bình trong ngưỡng dưới 30 triệu đồng/m2.
Còn tại xã Tiền Yên giá đất đang được rao bán ở mức trung bình 43 triệu đồng/m2, giá đất thổ cư mặt đường xung quanh khu Lòng Khúc (xã Tiền Yên, nơi vừa đấu giá) đạt 80 triệu đồng/m2, mặt ngõ to 40 – 50 triệu đồng/m2.
Thậm chí, so với bảng giá đất hiện nay, mức trúng đấu giá của Hoài Đức cao hơn cả các quận trung tâm, thậm chí hơn bảng giá đất tại nhiều khu vực quận Hoàn Kiếm, Ba Đình, Hai Bà Trưng…
Đơn cử, theo bảng giá đất hiện hành, giá đất cao nhất thuộc về quận Hoàn Kiếm với 187,9 triệu đồng/m2, tương đương với vị trí 1 gồm các đường Lê Thái Tổ, Hàng Ngang, Hàng Đào. Đường Trần Hưng Đạo (đoạn từ Trần Thánh Tông- Lê Duẩn), phố Huế có giá đất là 114 triệu đồng/m2,
Nhiều khu vực khác tại quận Hoàn Kiếm có giá đất từ 90-98 triệu đồng/m2, như Hàng Mã, Lý Nam Đế, Nguyễn Hữu Huân… thấp hơn mức trúng đấu giá ở cả Đan Phượng (99,2 triệu đồng/m2) và Thanh Oai (100,5 triệu đồng/m2). Các quận Ba Đình có mức 132,6 triệu đồng/m2, Hai Bà Trưng 106,7 triệu đồng/m2, Đống Đa 92,8 triệu đồng/m2, Tây Hồ 78,8 triệu đồng/m2.
Bên cạnh mức giá cao, một số ý kiến cũng đưa ra nhận định về những điểm còn bất hợp lý tại các buổi đấu giá như giá khởi điểm quá thấp làm tiền đặt cọc ít, chưa đủ sức ngăn ngừa tình trạng không nộp tiền nếu trúng với giá cao. Cách thức tổ chức đấu giá chưa hợp lý, khiến thời gian đấu giá dài, nhà đầu tư “dễ dãi” trong việc trả giá.