Thời gian qua, giá nhà tại các đô thị lớn liên tục tăng cao khiến khả năng sở hữu nhà của người dân ngày càng hạn chế. Trong khi đó, nhiều ý kiến cho rằng, việc xây dựng NOXH để đảm bảo an sinh xã hội lại đang phụ thuộc hoàn toàn vào các doanh nghiệp – đối tượng luôn đặt lợi nhuận là mục tiêu hàng đầu.
Nhà nước đã hỗ trợ nhiều về nguồn lực
Lý giải câu hỏi vì sao Nhà nước không làm NOXH mà lại giao hoàn toàn cho doanh nghiệp, tại Tọa đàm “Bất động sản 2025 – Tìm kiếm cơ hội trong thách thức,” ông Vương Duy Dũng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Nhà và Thị trường Bất động sản, Bộ Xây dựng cho biết, các cơ chế và chính sách phát triển NOXH, cũng như các quy định trong Luật Nhà ở và các Nghị định hướng dẫn, đã được sửa đổi và hoàn thiện đáng kể.
Những quy định mới này giúp tháo gỡ nhiều vướng mắc trước đây, bao gồm việc phân bổ quỹ đất, thủ tục đầu tư, tính toán giá, lựa chọn đối tượng và quy trình mua bán. Nói cách khác, cơ chế phát triển NOXH hiện nay đã giải quyết được những vấn đề tồn tại từ trước, giúp quy trình trở nên minh bạch và rõ ràng hơn.
Hiện nay, Chính phủ và các bộ, ngành đang tích cực thực hiện các đề án xây dựng 1, 2 triệu căn NOXH, Bộ Xây dựng cũng đã đưa ra chỉ tiêu cụ thể về số lượng NOXH tại từng địa phương mỗi năm. Điều này sẽ giúp đẩy mạnh triển khai các dự án và bảo đảm rằng gói vay 145.000 tỷ đồng dành cho NOXH sẽ được giải ngân hiệu quả trong thời gian tới.
Việc xây dựng NOXH để đảm bảo an sinh xã hội lại đang phụ thuộc hoàn toàn vào các doanh nghiệp – đối tượng luôn đặt lợi nhuận là mục tiêu hàng đầu
Về việc Nhà nước có nên trực tiếp đầu tư hay để các doanh nghiệp tham gia xây dựng NOXH, ông Dũng cho rằng cần huy động mọi nguồn lực từ cả Nhà nước và khu vực tư nhân, bao gồm cả các phân khúc nhà ở giá rẻ và cao cấp. Nhu cầu nhà ở cho người dân hiện nay là rất lớn, vì vậy cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ từ cơ chế, chính sách và vốn đầu tư.
Ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng (VNBA) cũng đồng tình với chủ trương để các doanh nghiệp tham gia xây dựng NOXH. Theo ông, Nhà nước đã hỗ trợ rất nhiều thông qua chính sách miễn giảm thuế đất và cung cấp các khoản vay lãi suất thấp. Chính vì vậy, không nhất thiết phải thành lập các doanh nghiệp nhà nước để thực hiện các dự án này.
Ông Hùng cũng cho rằng với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và sự hỗ trợ từ hệ thống ngân hàng, kỳ vọng sẽ có hàng triệu căn NOXH được hoàn thành. Các ngân hàng đã sẵn sàng cung cấp các gói vay ưu đãi với lãi suất thấp để đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án. Với những nỗ lực này, dự kiến đến năm 2030, sẽ có đủ 1 triệu căn hộ NOXH để đáp ứng nhu cầu của người dân có thu nhập thấp.
Giải pháp tạo "cú huých" trong phát triển NOXH
Để đảm bảo mục tiêu phát triển NOXH và đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người dân, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại nghiên cứu và triển khai các gói tín dụng ưu đãi cho cả cung và cầu, nhằm thúc đẩy phát triển NOXH, đặc biệt là cho người trẻ dưới 35 tuổi và những đối tượng khó khăn. Những gói tín dụng này cũng được kỳ vọng sẽ góp phần xóa bỏ nhà tạm, nhà dột nát trên toàn quốc.
Ngành ngân hàng hiện đang triển khai một số chương trình cho vay NOXH và nhà ở công nhân. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh, tín dụng cho NOXH đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển nhà ở. Cơ quan này cũng đề nghị Bộ Xây dựng phối hợp chặt chẽ với các địa phương để đánh giá nhu cầu thực tế và đưa ra các chính sách phù hợp. Từ đó, tín dụng sẽ được thiết kế linh hoạt hơn, ví dụ như đối với những người trẻ chỉ có nhu cầu thuê nhà thay vì mua.
Trước đó, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cũng đã đề xuất với Chính phủ một số giải pháp khuyến khích phát triển nhà ở thương mại giá vừa túi tiền, với mức giá không quá 35 triệu đồng/m² và căn hộ giá không quá 3 tỷ đồng. HoREA cũng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước xây dựng cơ chế cho phép người trẻ từ 18-45 tuổi vay tín dụng với lãi suất thương mại hợp lý để mua căn nhà đầu tiên.
Cả nước đã có khoảng 15 tập đoàn, doanh nghiệp bất động sản lớn đăng ký tham gia xây dựng hơn 1,5 triệu căn NOXH
Đặc biệt, trong bối cảnh triển khai chương trình 1 triệu căn NOXH giai đoạn 2021-2030, ngoài các dự án do Nhà nước đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách và quỹ đất công, cả nước đã có khoảng 15 tập đoàn, doanh nghiệp bất động sản lớn đăng ký tham gia xây dựng hơn 1,5 triệu căn nhà.
Tuy nhiên, kết quả phát triển NOXH tại TP.HCM trong giai đoạn 2021-2024 còn khá khiêm tốn, mới chỉ đạt 8,6% so với chỉ tiêu đề ra, gây áp lực lớn trong việc hoàn thành mục tiêu đến năm 2030. Trước tình hình này, HoREA kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các địa phương bố trí đủ quỹ đất và tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư tham gia đấu thầu hoặc thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất để phát triển NOXH.
Thừa nhận Nhà nước đã có nhiều chương trình ưu đãi để phát triển NOXH, ông Võ Minh Hoàng, Tổng Giám đốc Công ty CP NOXH TP.HCM cho biết, doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn, đặc biệt là gói vay 120.000 tỷ đồng đang giải ngân chậm. Ông cũng cho rằng cần có giải pháp để doanh nghiệp tiếp cận vốn dễ dàng hơn và với lãi suất ưu đãi hơn.
Ngoài ra, để tăng sức hấp dẫn và đẩy nhanh quá trình thực hiện các dự án NOXH, nhiều kiến nghị đề xuất cho phép Ngân hàng Chính sách xã hội cung cấp các khoản vay ưu đãi cho chủ đầu tư các dự án NOXH với lãi suất thấp, khoảng 4,7%/năm, tương tự như gói vay 30.000 tỷ đồng trước đây. Điều này sẽ giúp thúc đẩy phân khúc NOXH phát triển nhanh chóng, đáp ứng nhu cầu của xã hội trong tương lai.