Bà Nguyễn Thị Thanh (57 tuổi, Gia Lâm, Hà Nội) đã tham gia bảo hiểm xã hội được hơn 10 năm. Bà cho biết, thời gian đó, bà làm lao công cho một công ty ở khu công nghiệp gần nhà. Nửa năm trước, bà bất cẩn bị ngã, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe nên không đi làm được nữa.
Ban đầu, bà phân vân không biết nên rút bảo hiểm xã hội một lần hay tiếp tục tham gia bảo hiểm tự nguyện để được hưởng lương hưu. Tuy nhiên, điều kiện kinh tế gia đình cũng không ổn định nên bà đành lựa chọn rút bảo hiểm một lần. Tới cơ quan bảo hiểm để làm thủ tục, bà được tư vấn: Khi Luật Bảo hiểm Xã hội năm 2024 có hiệu lực, bà Thanh đủ điều kiện nhận trợ cấp hằng tháng từ khoản đóng của mình, mặc dù thời gian đóng chưa đạt 15 năm để nhận lương hưu.
Sau khi được tư vấn, bà hiểu rằng nếu lựa chọn nhận trợ cấp hàng tháng, bà không chỉ có nguồn thu nhập ổn định mà còn được hưởng thêm quyền lợi bảo hiểm y tế do ngân sách Nhà nước chi trả. Điều này sẽ giúp bà giảm bớt gánh nặng tài chính khi cần chăm sóc sức khỏe lúc tuổi già.
Liên quan đến vấn đề này, đại diện Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết, Luật Bảo hiểm Xã hội năm 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025) quy định người lao động nếu đủ điều kiện nhận lương hưu thì sẽ được hưởng lương hưu; nếu đủ điều kiện nhận trợ cấp hưu trí xã hội thì sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Đối với người lao động chưa đủ điều kiện nhận lương hưu và cũng chưa đến tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (75 tuổi), sẽ được áp dụng chính sách trợ cấp hằng tháng.
Để được hưởng trợ cấp hằng tháng, người lao động cần đáp ứng các điều kiện sau: Thứ nhất, đủ tuổi nghỉ hưu khi Luật Bảo hiểm Xã hội năm 2024 có hiệu lực. Cụ thể, từ ngày 1/7/2025, độ tuổi nghỉ hưu đối với lao động nam là 61 tuổi 3 tháng, và đối với lao động nữ là 56 tuổi 8 tháng, có thời gian tham gia đóng BHXH nhưng chưa đủ điều kiện để nhận lương hưu.
Thứ hai, không nhận bảo hiểm xã hội một lần và không bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm. Thứ ba, có yêu cầu hưởng trợ cấp hàng tháng từ chính khoản đóng BHXH của mình, căn cứ vào thời gian và mức đóng bảo hiểm xã hội.
Điều 23 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 quy định, mức trợ cấp hàng tháng tối thiểu tương đương với mức trợ cấp hưu trí xã hội và sẽ được điều chỉnh dựa trên điều kiện phát triển kinh tế - xã hội cũng như khả năng của ngân sách Nhà nước trong từng giai đoạn. Mức trợ cấp hưu trí sẽ được rà soát và điều chỉnh định kỳ mỗi 3 năm.
Để nhận trợ cấp hàng tháng, người lao động cần nộp hồ sơ tới cơ quan bảo hiểm xã hội, bao gồm sổ bảo hiểm xã hội và văn bản đề nghị hưởng trợ cấp hằng tháng. Trong vòng 5 ngày làm việc kể từ ngày tiếp nhận hồ sơ đầy đủ, cơ quan bảo hiểm xã hội sẽ xử lý và giải quyết chế độ trợ cấp hằng tháng.
Trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng, người lao động được ngân sách Nhà nước hỗ trợ chi phí bảo hiểm y tế. Nếu người đang hưởng trợ cấp hàng tháng qua đời, thân nhân sẽ nhận được trợ cấp một lần cho những tháng trợ cấp chưa nhận và trợ cấp mai táng một lần. Điều kiện nhận trợ cấp mai táng gồm: Người đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc có thời gian đóng từ đủ 12 tháng trở lên hoặc người có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện từ đủ 60 tháng trở lên.
Ông Nguyễn Duy Cường - Phó Vụ trưởng Bảo hiểm Xã hội (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cho biết, quy định trợ cấp hàng tháng trong luật mới nhằm tăng cường sự liên kết giữa trợ cấp hưu trí xã hội và bảo hiểm xã hội cơ bản. Với người lao động không đủ điều kiện nhận lương hưu và chưa đến tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, họ sẽ nhận được trợ cấp hằng tháng từ khoản tiền đóng bảo hiểm xã hội của mình, giúp người lao động có thêm nguồn thu khi đến tuổi nghỉ ngơi.
Dù mức trợ cấp hàng tháng không cao, nhưng trong thời gian hưởng chế độ này, người thụ hưởng sẽ được ngân sách Nhà nước chi trả bảo hiểm y tế, giúp giảm bớt gánh nặng khi đau ốm lúc về già. Như vậy, so với những người chọn rút bảo hiểm xã hội một lần, những người chọn hưởng trợ cấp hàng tháng sẽ có lợi hơn nhiều, không chỉ nhận trợ cấp đều đặn mà còn được hưởng bảo hiểm y tế miễn phí.