Làm việc 15 - 16 tiếng mỗi ngày
Hơn 23h mỗi ngày, anh Tuấn (quận 8, TP. HCM) - tài xế xe ôm công nghệ, mới về đến nhà sau một ngày dài làm việc hơn 15 tiếng. Rời nhà khi vợ và con chưa thức và chỉ trở về khi gia đình đã chìm trong giấc ngủ, anh Tuấn chỉ biết nén lại nỗi buồn và cô đơn trong lòng.
Bữa tối của anh lúc nửa đêm, chỉ một bát cơm vội vã rồi anh lăn ra ngủ vì quá kiệt sức. Anh Tuấn chia sẻ, mỗi ngày anh chỉ ngủ khoảng 6 tiếng. Làm tài xế xe ôm công nghệ đã hơn 2 năm, anh Tuấn thừa nhận mình đang cảm thấy bị "vắt kiệt sức". Lúc mới bắt đầu, anh kiếm được 700 - 800.000 đồng/ngày. Nhưng giờ thu nhập giảm rất nhiều, có ngày chỉ còn 300 - 400.000 đồng. Để kiếm số tiền đó, anh cũng phải làm việc từ 15 đến 16 tiếng mỗi ngày.
Theo anh Tuấn, ngày càng nhiều người đăng ký làm tài xế khiến số cuốc xe mỗi ngày giảm đi. Thêm vào đó, khoản tiền thưởng cũng bị cắt giảm. Mỗi tháng gia đình anh phải chi khoảng 7 - 8 triệu đồng, chưa kể tiền học cho con. Nếu tình trạng này kéo dài, nghề tài xế này sẽ không đủ để anh nuôi sống gia đình.
Thực tế ghi nhận, số lượng tài xế xe công nghệ tại Việt Nam đang ngày càng tăng, với Grab dẫn đầu trong việc thu hút người lao động. Theo báo cáo năm 2022, Grab có khoảng 200.000 tài xế hoạt động thường xuyên, phục vụ hơn 3 triệu chuyến xe mỗi ngày tại TP. HCM và Hà Nội.
Nền tảng này không chỉ đáp ứng nhu cầu di chuyển mà còn mang lại nguồn thu nhập ổn định cho hàng trăm nghìn người, đặc biệt trong thời kỳ khó khăn do đại dịch Covid-19, khi nhiều người chuyển sang nghề tài xế công nghệ để kiếm sống.
Thu nhập của tài xế xe công nghệ tại Việt Nam cao hơn khoảng 55% so với lao động phổ thông nhờ vào các chính sách chiết khấu ưu đãi từ các nền tảng. Tuy nhiên, thị trường hiện đang dần bão hòa khi số lượng tài xế ngày càng tăng, trong khi nhu cầu dịch vụ có dấu hiệu chững lại. Điều này tạo ra sự cạnh tranh khốc liệt giữa các tài xế, đặc biệt khi mức chiết khấu từ ứng dụng không ngừng giảm.
Để duy trì thu nhập, nhiều tài xế buộc phải làm việc lâu hơn, dẫn đến ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và đời sống cá nhân. Trong bối cảnh này, sự rút lui của Gojek khỏi thị trường Việt Nam càng làm nổi bật vị thế của Grab và Be Group, những nền tảng vẫn tiếp tục mở rộng mặc dù phải đối mặt với không ít thử thách trong việc tối ưu chi phí và nâng cao sức cạnh tranh.
Đảm bảo sức khỏe để giảm thiểu nguy cơ tai nạn
Trước tình trạng tài xế công nghệ tăng giờ làm việc để đảm bảo thu nhập, mới đây tại hội thảo "An toàn giao thông xe máy: Thách thức và bài học kinh nghiệm", bà Đặng Thùy Trang - Giám đốc Đối ngoại của Grab nhấn mạnh, các tài xế không chỉ cần tuân thủ nghiêm ngặt Luật Giao thông mà còn phải duy trì sức khỏe và sự tỉnh táo khi lái xe để giảm thiểu nguy cơ tai nạn.
Grab yêu cầu tài xế tuân thủ các quy định về tốc độ, tín hiệu giao thông, đồng thời đảm bảo khách hàng đội mũ bảo hiểm đúng cách. Đặc biệt, Grab đã triển khai các biện pháp xử lý nghiêm đối với các tài xế vi phạm như tạm ngưng hoặc chấm dứt quyền sử dụng ứng dụng đối với những người làm việc quá sức, sử dụng rượu bia hoặc chất kích thích.
Công ty cũng áp dụng các công nghệ giám sát hành vi như cảnh báo tốc độ, nhắc nhở nghỉ ngơi và theo dõi các chỉ số an toàn (tốc độ, cua gấp, thắng gấp), kết hợp với phản hồi từ hành khách để phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm. Grab xây dựng một môi trường an toàn cho cả tài xế và khách hàng thông qua ba trụ cột chính: Chính sách an toàn, công nghệ hỗ trợ và chương trình đào tạo. Tài xế cần cung cấp đầy đủ giấy tờ pháp lý, lý lịch tư pháp và cam kết tuân thủ Bộ quy tắc ứng xử. Trước khi hoạt động, các tài xế bắt buộc phải hoàn thành khóa đào tạo an toàn.
Nhiều tài xế của Grab thừa nhận, các quy định an toàn không chỉ bảo vệ họ mà còn đảm bảo sự an toàn cho hành khách. Tuy nhiên, việc thực thi các quy định này đôi khi gặp khó khăn, đặc biệt là trong việc duy trì thu nhập ổn định.
Anh Lý Văn Chí - tài xế GrabBike tại quận Bình Tân (TP. HCM) cho biết, các quy định về tốc độ, đội mũ bảo hiểm và cấm sử dụng chất kích thích rất quan trọng để bảo vệ cả tài xế và hành khách. Anh hiểu các biện pháp này giúp tăng cường an toàn và nâng cao chất lượng dịch vụ. Tuy nhiên, đôi khi anh vẫn cảm thấy áp lực khi nhận cảnh báo từ ứng dụng, nhất là khi di chuyển trong điều kiện giao thông căng thẳng.
Chị Trần Thị Hằng - tài xế GrabFood (quận 7, TP. HCM) cũng chia sẻ, công nghệ cảnh báo tốc độ và nhắc nhở nghỉ ngơi đã trở thành công cụ hữu ích, đặc biệt với những tài xế như chị phải làm việc liên tục trong nhiều giờ. Các tính năng này giúp chị duy trì sự an toàn và sức khỏe trong suốt quá trình làm việc. Tuy nhiên, việc tuân thủ các quy định này đôi khi khiến chị phải điều chỉnh lại lịch trình, ảnh hưởng đến số lượng đơn hàng và thu nhập hàng ngày.
Theo nhiều chuyên gia, số vụ tai nạn giao thông liên quan đến xe máy tại nước ta vẫn còn rất cao, chiếm tới trên 60%. Do đó, việc tài xế công nghệ làm việc quá sức vừa không đảm bảo an toàn cho bản thân, còn tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn.