Ùn ứ rác thải cục bộ
TP. HCM đã triển khai thí điểm việc cân ký rác tại huyện Hóc Môn và huyện Bình Chánh từ ngày 24/2. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, nhiều vấn đề phát sinh khiến tình trạng ùn ứ rác thải cục bộ.
Điển hình, vào ngày 27/2, tại Trạm trung chuyển rác Bà Điểm (ấp Tiền Lân, xã Bà Điểm) và Trạm trung chuyển rác Xuân Thới Thượng (ấp 6, xã Xuân Thới Thượng, huyện Hóc Môn), nhiều xe rác phải xếp hàng dài trên các tuyến đường vì không chịu vào trạm để cân ký theo quyết định của UBND huyện Hóc Môn. Tình trạng này đã gây ùn tắc giao thông và làm rác thải bốc mùi hôi khó chịu.
Trước đó, Công ty TNHH MTV Dịch vụ Công ích huyện Hóc Môn đã thông báo triển khai việc cân thử xác định khối lượng chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện tại các trạm trung chuyển rác Bà Điểm, Xuân Thới Thượng và Tân Thới Nhì.
Theo đó, các xe rác vào các trạm trung chuyển phải bắt buộc cân ký rác trước khi được tiếp nhận xử lý. Tuy nhiên, việc này đã gặp phải sự phản đối từ các đơn vị vận chuyển rác do chính sách chưa rõ ràng, gây thiệt hại kinh tế cho họ.
Ông T. - một người thu gom rác cho biết, theo quy định của UBND huyện Hóc Môn, mỗi hộ gia đình chỉ được phép thải 4kg rác/ngày (tương đương 120kg/tháng). Nhưng thực tế, có những hộ gia đình thải tới 6 - 10kg rác/ngày, đặc biệt là sau Tết, khi lượng rác tăng cao.
Theo ông T., người thu gom rác như ông không được cân rác của người dân, nhưng Công ty Dịch vụ Công ích lại cân xe rác thực tế và thu tiền dựa trên số lượng vượt quá mức quy định. Đặc biệt, khi trời mưa, khối lượng rác có thể tăng lên 30%, khiến người gom rác phải chi thêm tiền để trả cho chi phí vận chuyển.
Anh T.V.Ng. - một người làm nghề thu gom rác khác cũng chia sẻ, khi anh mang rác từ các hộ dân đến trạm cân, nếu số lượng rác vượt quá quy định, trạm sẽ thu thêm tiền. Vậy ai sẽ chịu chi phí phát sinh này?
Anh T.V.Ng. cho biết, nhóm thu gom của anh phục vụ khoảng 2.000 hộ dân, nếu một nửa số hộ thải vượt quá 1kg rác, anh sẽ phải trả thêm khoảng 1 tấn rác cho trạm cân mỗi tháng. Mỗi kg rác thừa có thể bị phụ thu vài trăm đồng và người gom rác phải chịu, trong khi rác là do người dân thải ra.
Trong khi đó, chị H.H.D. - chủ nhóm thu gom rác ở Bình Chánh cho biết chỉ nhận được thông báo về việc thí điểm cân rác, nhưng không rõ ràng liệu có phải trả thêm phí không. Nếu phải trả phí, sẽ phải hỏi ý kiến người dân trước khi thực hiện.
Không chỉ người làm nghề thu gom rác, nhiều hộ dân cũng băn khoăn về việc tính tiền rác theo cân. Như tại xã Lê Minh Xuân (huyện Bình Chánh), thiếu thông tin rõ ràng khiến một số người hiểu lầm rằng mỗi hộ gia đình chỉ được phép thải tối đa 4 kg rác/ngày.
Bà N.T.L. - người dân địa phương băn khoăn, nhà bà bán hàng tạp hóa, lượng rác thải có lúc ít, lúc nhiều. Nhưng bà vẫn đóng tiền rác hàng tháng gần 70 nghìn đồng. Giờ nếu cân ký rác và vượt quá 4kg thì bà phải đóng thêm tiền, còn nếu ít hơn thì có được hoàn lại tiền không?
Nhiều người dân khác cũng cho rằng, lượng rác phát sinh trong gia đình đôi khi vượt quá quy định là điều không thể tránh khỏi. Trong trường hợp trời mưa, nước ngấm vào rác sẽ khiến khối lượng rác tăng lên khi cân, tạo ra sự phát sinh ngoài ý muốn.
Sẽ điều chỉnh sát thực tế sau thí điểm
Liên quan đến vấn đề này, trao đổi trên Báo điện tử VTC News, đại diện Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Hóc Môn cho biết, huyện thực hiện thí điểm việc cân rác từ ngày 24/2 đến hết ngày 9/3. Sau thời gian này, huyện sẽ đối chiếu số liệu từ trạm cân với thông tin do các đơn vị thu gom rác cung cấp để so sánh. Nếu có sự chênh lệch, huyện sẽ xác định nguyên nhân và đưa ra phương án khắc phục.
Theo số liệu tính toán của TP. HCM, mỗi hộ dân trung bình thải ra khoảng 120kg rác sinh hoạt mỗi tháng. Nếu trong quá trình cân thử, số lượng rác vượt quá mức bình quân này, chính quyền địa phương sẽ yêu cầu đơn vị thu gom cung cấp danh sách các hộ dân có lượng rác vượt mức quy định và yêu cầu các hộ này đóng thêm phí theo mức giá 244 đồng/kg.
Theo đại diện Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Bình Chánh, huyện cũng đang triển khai việc cân thử để xác định khối lượng rác thải. Việc cân thử này không giới hạn số lượng rác thải. Khi cân thực tế cho kết quả không trùng khớp, huyện sẽ yêu cầu điều chỉnh lại thông tin cho chính xác.
Vị đại diện này thông tin thêm, chi phí vận chuyển rác thải trên địa bàn huyện Bình Chánh mỗi năm khoảng 70 tỷ đồng, trong đó ngân sách chi trả 70% và 30% còn lại được trích từ nguồn thu giá dịch vụ. Mục đích của việc đặt trạm cân là để quản lý số lượng thu phí dịch vụ đúng với thực tế số lượng rác mà các đơn vị phải vận chuyển.
Tiến sĩ Phạm Viết Thuận - Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP. HCM cho rằng, mục tiêu của việc phân loại và cân ký rác tại trạm là nhằm ngăn ngừa tình trạng rác nguy hại và rác xây dựng bị lẫn vào rác sinh hoạt. Còn mục đích cân ký rác tại các hộ gia đình là để đảm bảo sự công bằng.
Hiện nay, chúng ta đang tập trung vào mục tiêu phân loại rác tại nguồn sao cho hiệu quả. Tuy nhiên, quy định ước lượng 4kg rác mỗi hộ gia đình là chưa hợp lý, vì lượng rác thải phát sinh từ mỗi hộ gia đình phụ thuộc vào nhu cầu sinh hoạt của họ. Theo lý thuyết, mỗi người thải ra khoảng từ 0,8 - 1,2 kg rác mỗi ngày và điều này có sự sai lệch nhất định, vì vậy không thể ước lượng cố định 4kg cho mỗi hộ gia đình.
Còn theo GS.TS Hoàng Xuân Cơ - Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội, việc thu phí theo khối lượng rác sẽ đối mặt với không ít khó khăn. Việc xác định chính xác lượng rác thải của từng hộ gia đình không phải là điều đơn giản, bởi người thu gom rác không thể mang theo cân khi đi thu gom để đo đếm khối lượng rác.
Ngoài ra, việc yêu cầu phân loại rác tại nguồn cũng đang gặp phải nhiều thách thức. Hiện nay, nhiều người vẫn có thói quen đổ chung tất cả rác vào một túi và bỏ vào thùng. Trong khi đó, phân loại rác là yếu tố quyết định để đảm bảo sự thành công của quy định mới này.
