Cổ phần hóa trung tâm đăng kiểm
Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc vừa ký Quyết định số 17/2024/QĐ-TTg, sửa đổi và bổ sung một số điều của Quyết định số 26/2021/QĐ-TTg liên quan đến danh mục ngành, lĩnh vực thực hiện chuyển đổi đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần. Quyết định này có hiệu lực từ ngày 10/12/2024.
Theo quyết định, 3 ngành, lĩnh vực mới được bổ sung cho phép đơn vị sự nghiệp công lập chuyển thành công ty cổ phần, trong đó có kiểm định kỹ thuật phương tiện giao thông cơ giới đường bộ và phương tiện thủy nội địa (ngoại trừ đăng kiểm tàu biển và công trình biển). Như vậy, không chỉ các trung tâm đăng kiểm thuộc Sở Giao thông Vận tải (GTVT) mà cả các đơn vị đăng kiểm xe cơ giới và Chi cục Đăng kiểm phương tiện thủy nội địa thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng sẽ phải thực hiện cổ phần hóa.
Điều này phù hợp với chỉ đạo của Chính phủ và Bộ GTVT nhằm tách bạch công tác quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ đăng kiểm của Cục Đăng kiểm Việt Nam. Thực tế, từ năm 2016, nhiều địa phương đã triển khai cổ phần hóa các trung tâm đăng kiểm trước đây là đơn vị trực thuộc Sở GTVT, bên cạnh các trung tâm đăng kiểm tư nhân.
Nhiều lãnh đạo trung tâm đăng kiểm cho biết rằng việc cổ phần hóa không chỉ thúc đẩy sự phát triển của đơn vị mà còn tạo ra áp lực cạnh tranh, buộc họ phải cải tiến và nâng cao chất lượng dịch vụ. Các trung tâm đã chú trọng đến việc xây dựng cơ sở hạ tầng, cải thiện môi trường làm việc và đầu tư vào đào tạo nhân viên để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của khách hàng.
Bên cạnh đó, một số trung tâm đăng kiểm đã chú trọng hơn đến việc phục vụ khách hàng bằng cách xây dựng phòng chờ tiện nghi, từ đó gia tăng khả năng cạnh tranh trong lĩnh vực đăng kiểm và mang lại lợi ích cho người dân.
Lãnh đạo một trung tâm đăng kiểm tư nhân rất ủng hộ chủ trương cổ phần hóa. Ông nhận định, việc này không chỉ giúp giảm chi phí đầu tư của Nhà nước mà còn tạo ra sự cạnh tranh công bằng giữa các đơn vị đăng kiểm. Trước đây, các đơn vị đăng kiểm Nhà nước không phải trả tiền thuê mặt bằng và lương cán bộ nhân viên do Nhà nước chi trả. Khi những "đặc quyền" này không còn, các trung tâm sẽ buộc phải nâng cao chất lượng dịch vụ và cải thiện thái độ phục vụ khách hàng để tồn tại.
Chia sẻ về quyết định này, ông Lê Trung Tính - Chủ tịch Hiệp hội Ô tô Vận tải TP. HCM đã thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ. Ông bày tỏ, những lĩnh vực mà tư nhân có khả năng thực hiện tốt nên được giao để khai thác nguồn lực lớn mà Nhà nước khó có thể đầu tư đủ. Chẳng hạn như ngành công chứng, trước khi chuyển giao cho tư nhân, đã có nhiều lo ngại về khả năng tiêu cực. Tuy nhiên, qua thời gian, tư nhân đã chứng minh khả năng làm việc hiệu quả trong lĩnh vực này.
Tương tự, ngành đăng kiểm cũng gặp không ít vấn đề tiêu cực, ngay cả khi vụ án liên quan đến đăng kiểm đang diễn ra, vẫn có nhiều phản ánh về tình trạng tiêu cực tại một số trung tâm. Do đó, ông ủng hộ chủ trương này, vì nó không chỉ giảm bớt gánh nặng chi phí cho Nhà nước mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh, mang lại dịch vụ tốt hơn cho người dân.
Thách thức cho các trung tâm đăng kiểm
Dù vậy, cổ phần hóa cũng mang đến không ít thách thức. Một trong những mối lo ngại lớn nhất là việc tự đảm bảo lương và thưởng cho người lao động. Trong bối cảnh lượng xe đăng kiểm hiện nay đang giảm sút do các quy định miễn và gia hạn chu kỳ đăng kiểm, nhiều lãnh đạo trung tâm cảm thấy khó khăn trong việc duy trì hoạt động.
Trao đổi với Vietnamnet, lãnh đạo Trung tâm đăng kiểm 29.03V (Đống Đa, Hà Nội) cho biết, là đơn vị hành chính sự nghiệp có thu trực thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam, trung tâm đã tiến hành sắp xếp và cơ cấu lại toàn bộ nhân sự để tối ưu hóa bộ máy và chi phí, nhằm đảm bảo hiệu lực và hiệu quả hoạt động.
Trước đây, trung tâm có khoảng 25 - 30 cán bộ, nhưng hiện tại sau khi sắp xếp, chúng tôi còn lại 21 nhân viên. Đơn vị sẵn sàng tiếp nhận chủ trương mới và có thể thực hiện ngay khi chính sách có hiệu lực. Nhưng ông cũng bày tỏ lo lắng việc cổ phần hóa sẽ đồng nghĩa với việc trung tâm phải tự đảm bảo lương và thưởng cho người lao động. Đặc biệt, lượng xe đăng kiểm những tháng gần đây liên tục giảm do các quy định miễn và gia hạn chu kỳ đăng kiểm theo Thông tư 03 và Thông tư 08.
Ông cho hay, chưa bao giờ, vào đầu tháng 10, trung tâm lại vắng xe đến đăng kiểm như hiện nay, trong khi phí kiểm định đã không thay đổi suốt 10 năm. Đây cũng là mối lo ngại chung của nhiều lãnh đạo trung tâm đăng kiểm. Do đó, họ kiến nghị rằng khi cho phép cổ phần hóa, cơ quan quản lý cũng nên xem xét cho phép các đơn vị điều chỉnh phí đăng kiểm theo cơ chế thị trường.
Theo thống kê, cả nước hiện có 292 trung tâm đăng kiểm xe cơ giới với 542 dây chuyền, trong đó gần 200 đơn vị thuộc doanh nghiệp, 64 đơn vị thuộc Sở GTVT và 20 đơn vị thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam. Sự đa dạng này tạo ra một hệ sinh thái phong phú cho hoạt động đăng kiểm, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cao về quản lý chất lượng và giá cả dịch vụ.