Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, gói tín dụng 120.000 tỉ đồng cho vay ưu đãi phát triển nhà ở xã hội (NOXH) với sự tham gia chủ lực là 4 ngân hàng thương mại Nhà nước (Agribank, BIDV, Vietcombank, Vietinbank), hiện nay đã tăng lên 140.000 tỉ đồng do có sự tham gia của 4 ngân hàng tư nhuân (TPBank, VPBank, Vietcombank, VietinBank).
Được triển khai từ tháng 4/2023 nhưng đến tháng 8/2024, các ngân hàng mới giải ngân 1.344 tỷ đồng, tương đương khoảng 1,12% tổng giá trị gói. NHNN cho biết, tiến độ giải ngân chậm do nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân lớn nhất là do nguồn cung NOXH còn hạn chế.
Đến nay, cả nước mới có 34/63 tỉnh, thành phố công bố danh mục dự án NOXH với tổng cộng 78 dự án, một số dự án gặp vướng mắc về pháp lý. Một số chủ đầu tư không đủ điều kiện về cho vay như không đảm bảo điều kiện dư nợ tín dụng, không có tài sản khác để thế chấp, chủ đầu tư làm NOXH được miễn tiền sử dụng đất nên không đủ điều kiện thế chấp…
Ngoài ra, theo báo cáo của một số địa phương, đa số người dân trên địa bàn thuộc khu vực nông thôn, có thu nhập thấp hoặc công nhân trong khu công nghiệp không có nhu cầu ở dài hạn, chỉ cần thuê NOXH…
Ngoài ra, chương trình được thực hiện hoàn toàn bằng nguồn vốn huy động của người gửi tiền của các ngân hàng thương mại, việc cho vay được thực hiện theo các quy định của pháp luật hiện hành về cho vay. Do vậy, không có tính ưu đãi về lãi suất như chương trình sử dụng nguồn vốn từ ngân sách Nhà nước, đối tượng mua NOXH không phải người nghèo.
Tuy nhiên, NHNN cũng tích cực triển khai nhiều giải pháp để giảm mặt bằng lãi suất cho vay. Tính đến hiện tại, mức lãi suất cho vay áp dụng với các khách hàng chủ đầu tư dự án ở mức 7%/năm và đối với khách hàng vay mua nhà ở mức 6,5%/năm (áp dụng từ ngày 1/7 – 31/12/2024), tương đương giảm 1%/năm so với giai đoạn 6 tháng đầu năm và giảm gần 2%/năm so với thời điểm bắt đầu triển khai chương trình.
Đáng chú ý, tại phiên họp Chính phủ thường kỳ ngày 5/8, Thống đốc NHNN đã báo cáo và được Chính phủ đồng ý đề xuất điều chỉnh theo hướng nâng mức giảm lãi suất cho vay đối với người mua nhà từ 2% lên 3% trong 5 năm đầu, 5 năm tiếp theo thấp hơn 1% đến 2%, so với lãi suất cho vay bình quân trung dài hạn VND của 4 NHTM nhà nước.
nội dung chương trình theo hướng nâng mức giảm lãi suất cho vay đối với người mua nhà từ 2 – 3%/năm trong 5 năm đầu, 5 năm tiếp theo thấp hơn 1 – 2% so với lãi suất cho vay bình quân trung dài hạn của 4 ngân hàng quốc doanh.
Trước đó, báo cáo của Bộ Xây dựng cho biết, trong giai đoạn từ 2021 đến nay cả nước có 619 dự án NOXH được triển khai với quy mô hơn 560.000 căn. Tuy nhiên, mới có 79 dự án hoàn thành, 128 dự án nhà ở xã hội khởi công xây dựng và 412 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư.
Cũng theo Bộ Xây dựng, tổng số lượng căn hộ nhà ở xã hội được khởi công, hoàn thành đến nay đạt khoảng 35,6% mục tiêu đề án xây 1 triệu căn NOXH, giai đoạn đến năm 2025. Quy hoạch, bố trí quỹ đất phát triển nhà ở xã hội khoảng 9.757 ha (tính đến cuối tháng 8/2024).
Một số địa phương có tỷ lệ xây nhanh và vượt chỉ tiêu như Khánh Hòa (104%), Thanh Hóa (74%), Hậu Giang (53%), Bình Thuận (37%)... Nhiều địa phương cũng tích cực thu hút đầu tư vào các dự án nhà ở xã hội như Bắc Ninh (16 dự án), Thanh Hóa (10), Hải Phòng (9), Đồng Nai (8)...
Trong đó, tại hai đô thị loại đặc biệt là Hà Nội và TP HCM chưa đạt tới 40% chỉ tiêu. Cụ thể, Hà Nội phải xây 18.700 căn đến 2025, nhưng mới có 3 dự án được khởi công (1.700 căn) và 5 dự án xây dựng xong với 5.200 căn, đạt gần 37% mục tiêu; còn tại TP. HCM phải xây dựng 26.200 căn NOXH nhưng mới có 6 dự án được khởi công (4.386 căn), 4 dự án hoàn thành với 1.233 căn, đạt 21,4% .
Ngoài ra, một số địa phương có nhu cầu về NOXH cao nhưng chưa có dự án hoàn thành như Thái Nguyên, Ninh Bình, Nam Định, Thừa Thiên Huế, Vĩnh Long, Bến Tre, Bạc Liêu, Cà Mau.