Giãn lộ trình tăng thuế
Mới đây, các hiệp hội trong nước đã có văn bản kiến nghị và góp ý về dự thảo Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt sửa đổi gửi văn bản tới Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Kinh tế.
Cụ thể, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, việc điều chỉnh chính sách thuế, nhất là thuế tiêu thụ đặc biệt, cần phải được xem xét một cách thận trọng và toàn diện.
Trong bối cảnh nền kinh tế đang gặp nhiều khó khăn, với việc 197.000 doanh nghiệp rút khỏi thị trường và tình hình kinh tế toàn cầu vẫn diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều rủi ro, VCCI cho rằng cần có các biện pháp hỗ trợ sản xuất, kinh doanh, kích cầu tiêu dùng và mở rộng thị trường.
Tuy nhiên, dự thảo Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt hiện đang đề xuất tăng thuế suất đối với rượu, bia lên 100% trong 5 năm liên tiếp và bổ sung nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế.
VCCI lo ngại, việc điều chỉnh thuế suất đột ngột có thể làm giảm sức mua, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, cũng như tác động xấu đến sự phát triển chung của nền kinh tế.
Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư Nước ngoài (VAFIE) cũng nhận định, tình hình không thuận lợi hiện nay có thể ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng 8%. Những thay đổi trong chính sách thương mại của các thị trường xuất khẩu lớn có thể dẫn đến sự chuyển dịch đầu tư ra khỏi các thị trường có rủi ro cao về thuế. Do đó, các nhà đầu tư nước ngoài mong muốn có những chính sách hỗ trợ sản xuất, kinh doanh, khuyến khích tiêu dùng và xuất khẩu.
Trong khi, Hiệp hội Tư vấn Thuế (VTCA) chỉ ra rằng, phương án tăng thuế nhanh và liên tục đang được lựa chọn có thể gây khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh và dịch vụ ăn uống. Do đó, cần nghiên cứu kỹ lưỡng mức độ tăng, tỷ lệ thuế suất và lộ trình tăng hợp lý để đảm bảo duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh, bảo vệ công ăn việc làm của người lao động và ổn định thị trường.
Trong kiến nghị gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát (VBA) cũng nhấn mạnh ngành đồ uống không chỉ phục vụ tiêu dùng trong nước mà còn có vai trò quan trọng trong xuất khẩu. Hiện tại, có hàng trăm nhà máy sản xuất, kinh doanh ở 51 tỉnh, thành phố, tạo ra hàng triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp, đóng góp ngân sách 60.000 tỷ đồng, trong đó thuế tiêu thụ đặc biệt đóng góp hơn 40.000 tỷ đồng.
Với quan điểm ủng hộ và đồng hành cùng việc sửa đổi Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt, VBA cho rằng thời điểm có hiệu lực của luật này nên được điều chỉnh từ năm 2028. Đồng thời, họ mong muốn giảm mức tăng thuế và giãn lộ trình tăng thuế, mỗi lần tăng không quá 5% và thực hiện hai năm một lần, cho đến năm 2030.
VBA đề nghị chưa xem xét bổ sung nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) có hàm lượng đường trên 5g/100ml vào danh sách chịu thuế.
Đồng quan điểm, VAFIA cho rằng các doanh nghiệp sản xuất bia, rượu đang gặp khó khăn do sự sụt giảm trong tiêu thụ, và vì vậy cần xem xét giữ nguyên mức thuế suất hiện tại đến hết năm 2026 để tạo thời gian phục hồi cho doanh nghiệp. Sau đó, lộ trình tăng thuế nên được thực hiện hai năm một lần với mức tăng 5% mỗi năm, hướng đến mức tăng tối đa là 80%.
VAFIA còn đề nghị không đưa nước giải khát có đường vào diện chịu thuế hoặc cần có lộ trình hợp lý để giảm thiểu tác động tiêu cực.
VCCI cho rằng, lộ trình tăng thuế như vậy sẽ phù hợp với khả năng chịu đựng của doanh nghiệp. Nếu thuế tăng quá nhanh, doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc điều chỉnh chiến lược kinh doanh và đầu tư công nghệ, từ đó thu hẹp quy mô sản xuất và ảnh hưởng đến việc làm của người lao động.
Hơn nữa, việc tăng thuế mạnh có thể dẫn đến tình trạng buôn lậu và thương mại bất hợp pháp, gây thất thu ngân sách và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của người tiêu dùng.
Lo lắng nông dân bị thiệt
Tại buổi họp Quốc hội về dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi diễn ra vào tháng 11/2024, vấn đề thuế đối với nước giải khát có hàm lượng đường cao đã được đưa ra bàn luận. Mặc dù có sự đồng thuận về việc áp dụng thuế suất 10%, nhưng một số ý kiến cho rằng mức thuế này vẫn còn quá thấp và không đủ tác động để thay đổi hành vi tiêu dùng.
Tuy nhiên, một số đại biểu lại đề nghị cân nhắc việc bổ sung mặt hàng này vào diện chịu thuế thu nhập đặc biệt. Các đại biểu cho rằng, nước giải khát có đường không phải là nguyên nhân duy nhất gây ra các bệnh thừa cân, béo phì. Nếu áp dụng thuế, điều này không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất và kinh doanh của các doanh nghiệp sản xuất nước giải khát, mà còn có thể tác động tiêu cực đến các ngành công nghiệp phụ trợ.
Theo đó, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (Bến Tre) nêu quan điểm, việc đánh thuế đối với nước giải khát có đường cần phải có định nghĩa rõ ràng về loại nước nào sẽ bị đánh thuế. Liệu thuế này chỉ áp dụng đối với nước ngọt có gas, hay cũng bao gồm nước trái cây, nước rau quả và các loại nước uống giải khát khác? Doanh nghiệp rất lo lắng vì không rõ liệu sản phẩm của họ có bị đánh thuế hay không?
Ông Sơn dẫn chứng, tại Bến Tre, nơi người dân và các doanh nghiệp sản xuất nước dừa rất lo ngại trước quy định không rõ ràng này. Mặc dù trái dừa có vị ngọt và chứa đường, nhưng nó là nước uống tự nhiên từ thiên nhiên và hiện dừa Bến Tre chiếm 70% sản lượng dừa cả nước.
Vì vậy, ông Sơn đề nghị cần làm rõ các quy định về hàm lượng đường và áp thuế cụ thể dựa trên mức độ đường trong sản phẩm, thay vì áp thuế chung cho tất cả các sản phẩm.
Theo đại biểu Nguyễn Trúc Sơn, Bến Tre có doanh thu hàng năm từ dừa lên tới 500 triệu USD với các sản phẩm như nước dừa đóng lon và sữa dừa… Vậy việc áp thuế này có thực sự giúp phát triển ngành không? Nếu không làm rõ các quy định, việc áp thuế chung sẽ ảnh hưởng lớn đến sản xuất nông nghiệp và nông dân.