Khó qua mắt cơ quan thuế
Mới đây, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Ninh Thuận đã quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can một người bán hàng trên sàn thương mại điện tử (TMĐT) về tội “Trốn thuế”.
Cụ thể, từ công tác theo dõi, Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Ninh Thuận phát hiện chủ một tài khoản TikTok thường xuyên livestream (phát trực tiếp) bán sản phẩm may mặc. Từ tháng 5/2023 đến tháng 9/2024, chủ tài khoản này đã bán được tổng doanh thu trên 18 tỷ đồng, nhưng chỉ kê khai thuế 2 tỷ đồng. Số tiền chênh lệch hơn 16 tỷ đồng không được kê khai, nộp thuế theo quy định, dẫn đến việc trốn thuế hơn 241 triệu đồng.
Đây chỉ là một trong số các vụ việc liên quan đến trốn thuế trên các nền tảng TMĐT (Shopee, TikTok, Lazada, Sen đỏ, Tiki, Facebook, Zalo…) bị cơ quan chức năng xử lý.
Vào cuối năm 2024, Công an TP. Hà Nội cũng đã khởi tố vụ án và khởi tố bị can với Đ.M.C (SN 1986) về hành vi trốn thuế. Đ.M.C đã đăng ký nhiều tài khoản bán hàng trên các sàn TMĐT để kinh doanh điện thoại và phụ kiện.
Từ năm 2019 đến cuối năm 2024, doanh thu của Đ.M.C đã vượt hơn 160 tỷ đồng. Tuy nhiên, người này đã sử dụng nhiều tài khoản khác nhau để nhận thanh toán và không kê khai thuế, gây thất thu ngân sách Nhà nước khoảng 2,5 tỷ đồng.
Thống kê từ Cục Thuế - Bộ Tài chính, trong năm 2024, cơ quan này đã phát hiện và xử lý 33.003 trường hợp vi phạm thuế trong lĩnh vực TMĐT, bao gồm 736 doanh nghiệp và 32.267 cá nhân. Tổng số tiền truy thu và phạt gần 1.400 tỷ đồng.
Theo quy định tại Khoản 2 Điều 4 Thông tư 40/2021 của Bộ Tài chính, các cá nhân hoặc hộ kinh doanh bán hàng online trên các nền tảng như Tiktok, Facebook có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm sẽ có trách nhiệm nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN). Mức thuế phải nộp sẽ phụ thuộc vào từng ngành nghề, căn cứ vào tổng doanh thu.
Cụ thể, hoạt động bán hàng online thuộc lĩnh vực phân phối và cung cấp hàng hóa, vì vậy tỷ lệ thuế TNCN phải nộp là 0,5% tổng doanh thu trong năm. Bên cạnh đó, các cá nhân và hộ kinh doanh online cũng cần nộp thuế GTGT (VAT) với tỷ lệ 1% trên tổng doanh thu.
Như vậy, người bán hàng online sẽ phải nộp tổng cộng 1,5% thuế GTGT và thuế TNCN trên tổng doanh thu. Cá nhân, hộ kinh doanh online cần thực hiện quyết toán thuế TNCN và thuế GTGT chậm nhất vào ngày cuối cùng của tháng thứ 4 từ khi kết thúc năm dương lịch. Nếu ngày cuối cùng của thời hạn quyết toán trùng vào ngày nghỉ, thời gian nộp sẽ được tính vào ngày làm việc tiếp theo.
Siết quy định, khó lách thuế
Hiện nay, cá nhân, hộ kinh doanh bán hàng trên các nền tảng TMĐT ngày càng nhiều, kéo theo tình trạng trốn thuế cũng trở nên phổ biến. Thực tế, nhiều người bán hàng online còn truyền nhau chiêu né thuế như yêu cầu khách hàng thực hiện thanh toán chuyển khoản chỉ ghi nội dung chuyển tiền gồm tên khách hàng cộng thêm chữ “chuyển tiền”, không ghi các nội dung như “đặt cọc tiền hàng”, “mua hàng”, “chuyển tiền hàng”, “thanh toán công nợ”…
Liên quan đến vấn đề này, bà Hoàng Thị Trà Hương - Giám đốc Tư vấn FPT Zbiz chia sẻ, với việc đồng bộ dữ liệu trên các sàn TMĐT, người bán hàng sẽ khó có thể sử dụng các chiêu thức để né thuế như trước đây. Khi hộ/cá nhân kinh doanh sử dụng căn cước công dân để đăng ký cửa hàng trên nhiều sàn thương mại điện tử, các cửa hàng này sẽ có định danh chung cho một chủ shop.
Cơ quan thuế sẽ không tính doanh thu chịu thuế dựa vào số tài khoản nhận thu nhập mà thay vào đó tính trên tổng thu nhập của shop từ các sàn thương mại điện tử, không quan tâm đến việc chủ shop nhận tiền vào tài khoản nào hoặc có nhận tiền mặt hay không. Nếu doanh thu vượt quá ngưỡng miễn thuế mà chủ shop không kê khai và nộp thuế, khi cơ quan Nhà nước phát hiện ra thì chắc chắn sẽ bị truy thu thuế.
Nhiều chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, rủi ro với người bán hàng trốn thuế khi bị phát hiện là sẽ bị truy thu và xử phạt thuế. Hành vi trốn thuế có thể bị phạt từ 2 - 3 lần số tiền thuế đã trốn.
Luật sư Nguyễn Anh Tuấn - Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết, theo quy định tại Điều 13 Nghị định 125/2020 của Chính phủ, mức phạt hành chính đối với hành vi chậm nộp thuế sẽ được áp dụng tùy theo thời gian quá hạn.
Cụ thể, nếu quá thời hạn từ 1 - 5 ngày và có tình tiết giảm nhẹ, sẽ bị phạt cảnh cáo. Nếu quá thời hạn từ 1 - 30 ngày, mức phạt sẽ dao động từ 2 đến 5 triệu đồng, trừ trường hợp bị phạt cảnh cáo. Khi quá thời hạn từ 31 - 60 ngày, mức phạt sẽ là từ 5 đến 8 triệu đồng.
Nếu quá hạn từ 61 - 90 ngày, mức phạt sẽ từ 8 đến 15 triệu đồng, hoặc quá hạn từ 91 ngày trở lên nhưng không phát sinh số thuế phải nộp, hoặc không nộp hồ sơ khai thuế mà không phát sinh số thuế phải nộp. Nếu quá hạn hơn 90 ngày và có phát sinh thuế phải nộp nhưng đã nộp đủ trước khi cơ quan thuế quyết định kiểm tra thuế, thanh tra thuế hoặc lập biên bản về hành vi chậm nộp hồ sơ khai thuế, mức phạt sẽ từ 15 đến 25 triệu đồng.
Đáng chú ý, từ ngày 1/4 tới đây, theo quy định tại Luật Quản lý thuế, các sàn TMĐT sẽ có trách nhiệm khấu trừ và nộp thuế thay cho các hộ, cá nhân kinh doanh, đồng thời kê khai số thuế đã khấu trừ. Nếu trường hợp không thuộc diện khấu trừ và nộp thuế thay, thì các hộ, cá nhân này sẽ phải tự đăng ký, khai báo và nộp thuế trực tiếp.
Với quy định này, người bán hàng trên các sàn TMĐT sẽ bị "khấu trừ thuế tại nguồn", giống như cách thu thuế đối với cá nhân làm công ăn lương, điều này sẽ giúp hạn chế lách thuế.
